گنجور

بخش ۱۷ - آمدن فرشتهٔ زمین به یاری امام حسین علیه السلام

شد فرشتۀ آب و پیش آمد غمین
خاک بیزان بر سر افراشته زمین
گفت کای نازان به تو جان های پاک
ای تو مقصود از مزاج آب و خاک
باد از فیض دمت در اهتزاز
آتش از تاب غمت در سوز و ساز
ده اجازت تا ز خسف این گروه
افکنم زلزال در صحرا و کوه
یا چو قوم لوط سازم سرنگون
نک زمین بر این سیه بختان دون
گفت شه: آوخ که با خود نیستی
باز کن چشم و ببین با کیستی
می ندانی که ز امر کاف و نون
خاک را من داده ام طبع سکون
شد کلیم از یمن ما صاحب یمین
تا فرو بلعید قارون را زمین
ما سرشتیم این جسوم از خاک و آب
زان بر آمد نام بابم بوتراب
ای فرشته ما یمین داوریم
ما کجا محتاج عون و یاوریم
من ب عمداً خود بر این دریا زدم
پای بر دنیا و ما فیها زدم
رو بهل تا آب او خاکم برد
پاک سوی عالم پاکم برد

اطلاعات

وزن: فاعلاتن فاعلاتن فاعلن (رمل مسدس محذوف یا وزن مثنوی)
قالب شعری: مثنوی
منبع اولیه: سید محمدرضا شهیم

* با انتخاب متن و لمس متن انتخابی می‌توانید آن را در لغتنامهٔ دهخدا جستجو کنید.

برگردان به زبان ساده

شد فرشتۀ آب و پیش آمد غمین
خاک بیزان بر سر افراشته زمین
هوش مصنوعی: آب به حالت فرشته درآمد و غمگین از خاک بیزان (ایران) به زمین سر افراشت.
گفت کای نازان به تو جان های پاک
ای تو مقصود از مزاج آب و خاک
هوش مصنوعی: ای نازنین، تویی که جان‌های پاک را به جان می‌زنی و مقصود حقیقی هستی از ترکیب آب و خاک.
باد از فیض دمت در اهتزاز
آتش از تاب غمت در سوز و ساز
هوش مصنوعی: باد به‌دلیل وجود تو در حال حرکت و تازگی است و آتش به خاطر غم تو روشن و داغ است.
ده اجازت تا ز خسف این گروه
افکنم زلزال در صحرا و کوه
هوش مصنوعی: اجازه ده تا از این گروه که به زباله تبدیل شده‌اند، زلزله‌ای به پا کنم در دشت و کوهستان.
یا چو قوم لوط سازم سرنگون
نک زمین بر این سیه بختان دون
هوش مصنوعی: من نیز مانند قوم لوط، سرنگون و سقوط کننده می‌شوم، اما زمین بی‌رحمانه بر این بدبختان پست و بی‌ارزش سایه افکنده است.
گفت شه: آوخ که با خود نیستی
باز کن چشم و ببین با کیستی
هوش مصنوعی: شه گفت: افسوس که خودت را فراموش کرده‌ای؛ چشمانت را باز کن و ببین که با چه کسی در ارتباطی.
می ندانی که ز امر کاف و نون
خاک را من داده ام طبع سکون
هوش مصنوعی: تو نمی‌دانی که به خاطر کلمات «کاف» و «نون»، من به خاک، آرامش و سکون بخشیده‌ام.
شد کلیم از یمن ما صاحب یمین
تا فرو بلعید قارون را زمین
هوش مصنوعی: کلیم، که اشاره به حضرت موسی دارد، از سرزمین یمن به مقام‌های بلندی دست یافت و به قدری قوی شد که زمین قارون را بلعید و او را در خود فرو برد.
ما سرشتیم این جسوم از خاک و آب
زان بر آمد نام بابم بوتراب
هوش مصنوعی: ما این جسم و بدن خود را از خاک و آب ساخته‌ایم، و به همین دلیل نام پدرم را بوتراب گذاشته‌اند.
ای فرشته ما یمین داوریم
ما کجا محتاج عون و یاوریم
هوش مصنوعی: ای فرشته، ما در این مقام داوری از سمت راست تو هستیم، پس کجا نیاز به کمک و یاوری داریم؟
من ب عمداً خود بر این دریا زدم
پای بر دنیا و ما فیها زدم
هوش مصنوعی: من به عمد پا روی این دریا گذاشتم و به دنیا و تمام موارد آن قدم گذاشتم.
رو بهل تا آب او خاکم برد
پاک سوی عالم پاکم برد
هوش مصنوعی: به من نگاهی بینداز تا آب و خاکم را به پاکی ببرد و به سوی عالم پاک که فراتر از دنیای مادی است، هدایت کند.