گنجور

شمارهٔ ۸۴

در کوی خرابات مناجات توان کرد
در طور لقا عیش خرابات توان کرد
گر بازی شطرنج خط و خال تو این است
لیلاج جهان را به رخت مات توان کرد
ای زاهد مغرور به طاعت مکن افغان
شیخی به چنین کشف و کرامات توان کرد
گر مرکب تحقیق توانی به کف آری
سیاره صفت سیر سماوات توان کرد
تا کی سخن از خرقه و سجاده و پرهیز
ارشاد بدین کهنه خرافات توان کرد
کی بر سر بازار خرابات مغان خرج
سیم دغل از توبه و طامات توان کرد
روی تو به خوبی نه بدان مرتبه دیدم
کاندیشه حسنش به خیالات توان کرد
گر دیده تحقیق بود درک تجلی
از چهره هر ذره ذرات توان کرد
دادند نشان رخت آن زمره که گفتند
سجده ز برای صنم و لات توان کرد
چون پیش نسیمی صفت و ذات یکی شد
کی فرق میان صفت و ذات توان کرد

اطلاعات

وزن: مفعول مفاعیل مفاعیل فعولن (هزج مثمن اخرب مکفوف محذوف)
قالب شعری: غزل
منبع اولیه: ویکی‌درج

* با انتخاب متن و لمس متن انتخابی می‌توانید آن را در لغتنامهٔ دهخدا جستجو کنید.

برگردان به زبان ساده

در کوی خرابات مناجات توان کرد
در طور لقا عیش خرابات توان کرد
هوش مصنوعی: در محله‌ی نابسامانی و بی‌خبری می‌توان با دل و جان مثنوی خواند، و در محیط وصال و نزدیکی به معشوق، زندگی خوشی را تجربه کرد.
گر بازی شطرنج خط و خال تو این است
لیلاج جهان را به رخت مات توان کرد
هوش مصنوعی: اگر در بازی شطرنج نمادها و نشانه‌های تو این‌گونه است، می‌توان دنیا را با زیبایی چهره‌ات به شکست کشاند.
ای زاهد مغرور به طاعت مکن افغان
شیخی به چنین کشف و کرامات توان کرد
هوش مصنوعی: ای کسی که به عبادت خود مغرور شده‌ای، نشنیده‌ای که یک فرد با ایمان و پارسا می‌تواند با شگفتی‌ها و معجزات خود، به نمایش بگذارد که تسلط و قدرتی فراتر از آنچه تو می‌پنداری، دارد؟
گر مرکب تحقیق توانی به کف آری
سیاره صفت سیر سماوات توان کرد
هوش مصنوعی: اگر بتوانی اسب تحقیق را به دست بگیری، می‌توانی مانند سیاره‌ها در آسمان‌ها سفر کنی.
تا کی سخن از خرقه و سجاده و پرهیز
ارشاد بدین کهنه خرافات توان کرد
هوش مصنوعی: تا کی می‌خواهیم درباره‌ی لباس روحانی، سجاده و پرهیز از گناه صحبت کنیم و مردم را به این باورهای کهنه و بی‌اساس راهنمایی کنیم؟
کی بر سر بازار خرابات مغان خرج
سیم دغل از توبه و طامات توان کرد
هوش مصنوعی: کی می‌تواند در بازار می و خوشگذرانی، پول را به نیرنگ و فریب از توبه و قانون‌های سخت به دست آورد؟
روی تو به خوبی نه بدان مرتبه دیدم
کاندیشه حسنش به خیالات توان کرد
هوش مصنوعی: من صورت زیبای تو را به گونه‌ای نمی‌توانم توصیف کنم که از درجه و مقام آن فراتر باشد، زیرا افکار و خیالات من آنقدر قوی نیستند که به زیبایی‌ات نزدیک شوند.
گر دیده تحقیق بود درک تجلی
از چهره هر ذره ذرات توان کرد
هوش مصنوعی: اگر چشم به درستی ببیند، می‌تواند نشانه‌های جلوه‌گری را در چهره هر ذره از ذرات جهان درک کند.
دادند نشان رخت آن زمره که گفتند
سجده ز برای صنم و لات توان کرد
هوش مصنوعی: آنهایی که گفتند به خاطر بت و بت‌پرستی باید سجده کرد، نشان زیبایی تو را به من دادند.
چون پیش نسیمی صفت و ذات یکی شد
کی فرق میان صفت و ذات توان کرد
هوش مصنوعی: وقتی که در مقابل نسیمی قرار می‌گیریم، ویژگی‌ها و ذات یک چیز به هم می‌آمیزند و دیگر نمی‌توان فرقی بین آن دو گذاشت.