گنجور

شمارهٔ ۵۶ - مهاجرت از باکو

خاک باد آن سر که در وی سر سودای تو نیست
دور باد از شادی، آن کو یار غم‌های تو نیست
سرو در بالا کمال راستی دارد ولی
در کمال حسن و زیبایی چو بالای تو نیست
گرچه خورشید اقتباس از شمع رویت می کند
روشن و تابان چو نور صبح سیمای تو نیست
لا نظیری در جهان حسن و لطف و دلبری
سر برآر از جیب یکتایی که همتای تو نیست
کی درآرندش به چشم اهل نظر چون توتیا
آن که او چون خاک راه افتاده در پای تو نیست
آن که در بند سر و جان است و فکر دین و دل
خودپرست و پست همت مرد سودای تو نیست
نیست از اهل بصیرت آن که او را چشم جان
تا ابد روشن به روی عالم آرای تو نیست
کعبه ارباب تحقیق است رویت زان جهت
قبله تحقیق ما جز روی زیبای تو نیست
کی به ذیل عروة الوثقی تمسک باشدش
هر که را حبل المتین زلف سمن سای تو نیست
در کجی ماند به ابروی تو ماه نو ولی
راستی را مثل ابروی چو طغرای تو نیست
ای نسیمی چون خدا گفت: «ان ارضی واسعه»
خطه «باکو» به جا بگذار کاین جای تو نیست

اطلاعات

وزن: فاعلاتن فاعلاتن فاعلاتن فاعلن (رمل مثمن محذوف)
قالب شعری: غزل
منبع اولیه: ویکی‌درج

* با انتخاب متن و لمس متن انتخابی می‌توانید آن را در لغتنامهٔ دهخدا جستجو کنید.

برگردان به زبان ساده

خاک باد آن سر که در وی سر سودای تو نیست
دور باد از شادی، آن کو یار غم‌های تو نیست
هوش مصنوعی: خاک بر سر کسی که در وجودش عشق تو وجود ندارد. دور باد از خوشی، آن کسی که همراه غم‌های تو نیست.
سرو در بالا کمال راستی دارد ولی
در کمال حسن و زیبایی چو بالای تو نیست
هوش مصنوعی: سرو در بهترین حالت خودش، راست و استوار است، اما در زیبایی و حسن هیچ چیز به اندازه تو نمی‌تواند دلربا باشد.
گرچه خورشید اقتباس از شمع رویت می کند
روشن و تابان چو نور صبح سیمای تو نیست
هوش مصنوعی: هرچند که خورشید از زیبایی چهره‌ات الهام می‌گیرد و روشن و درخشان است، اما هیچ چیز نمی‌تواند به زیبایی چهره تو باشد.
لا نظیری در جهان حسن و لطف و دلبری
سر برآر از جیب یکتایی که همتای تو نیست
هوش مصنوعی: در جهان، زیبایی و جذابیت تو بی‌نظیر است؛ پس از دامن یکتایی‌ات سر بلند کن که هیچ همتایی برای تو وجود ندارد.
کی درآرندش به چشم اهل نظر چون توتیا
آن که او چون خاک راه افتاده در پای تو نیست
هوش مصنوعی: کیست که تو را به چشم اهل نظر ببرد، مانند توتیایی که در حاشیه دنیا است؛ چون کسی که در پای تو افتاده و ارزشی ندارد.
آن که در بند سر و جان است و فکر دین و دل
خودپرست و پست همت مرد سودای تو نیست
هوش مصنوعی: کسی که به خاطر اهوای نفس خود گرفتار است و تنها به فکر دین و دل خود می‌باشد، انسان شایسته‌ای برای عشق و آرزوی تو نیست.
نیست از اهل بصیرت آن که او را چشم جان
تا ابد روشن به روی عالم آرای تو نیست
هوش مصنوعی: هیچ‌کس از انسان‌های بصیر و آگاه نیست که چشم دلش همیشه روشن به شکوه و زیبایی تو نباشد.
کعبه ارباب تحقیق است رویت زان جهت
قبله تحقیق ما جز روی زیبای تو نیست
هوش مصنوعی: کعبه نماد جستجو و حقیقت است و از همین رو، ما فقط به چهره زیبای تو به عنوان نقطه مرجع خود نگاه می‌کنیم.
کی به ذیل عروة الوثقی تمسک باشدش
هر که را حبل المتین زلف سمن سای تو نیست
هوش مصنوعی: هر کسی که به پیوند محکم و استوار عقیده و ایمان چنگ بزند، اما زیبایی و دلربایی تو را نداشته باشد، نمی‌تواند امیدی به نجات و پناهندگی داشته باشد.
در کجی ماند به ابروی تو ماه نو ولی
راستی را مثل ابروی چو طغرای تو نیست
هوش مصنوعی: ماه نو در کج بودن خود به ابروی تو شباهت دارد، اما حقیقت این است که هیچ چیزی به زیبایی ابروی تو نمی‌رسد.
ای نسیمی چون خدا گفت: «ان ارضی واسعه»
خطه «باکو» به جا بگذار کاین جای تو نیست
هوش مصنوعی: ای نسیمی که مانند خداوند سخن می‌گویی: «زمین من وسیع است»، پس سرزمین «باکو» را ترک کن، زیرا اینجا مناسب تو نیست.