گنجور

شمارهٔ ۲۴۳

دویی شرک است از آن بگذر، موحد باش و یکتا شو
وجود ما سوی الله را به لا بگذار و الا شو
سر توحید اگر داری چو یکرنگان سودایی
درآ در حلقه زلفش ز یکرنگان سودا شو
مسیح از نفخه آدم مصور گشت و دم دم شد
تو گر می خواهی آن دم را، بیا و همدم ما شو
رخ و زلف و خط و خالش کلام ایزدی می دان
اگر تفسیر می خواهی امین سر اسما شو
مشو چون عیسی مریم به چرخ چارمین قانع
دل از حد و جهت برکن، مکان بگذار و بالا شو
چو هست آیینه مؤمن به قول مصطفی مؤمن
بیا در صورت خوبان ببین حق را و دانا شو
اگر چون موسی عمران تمنای لقا داری
جلا ده دیده دل را، به حق دانا و بینا شو
به چوگان سر زلفش فلک را پا و سر بشکن
به دور نقطه خالش چو خالش بی سر و پا شو
چو بینی مصحف رویش سخن ز انا فتحنا گو
چو یابی عقد گیسویش به الرحمن و طه شو
به عین و لام و میم ما رموز کن فکان دریاب
به فا و ضاد و لام او در اشیا عین اشیا شو
ز امر کاف و نون کن نه امروز آمدی بیرون
نداری اول و آخر، برو خالی ز فردا شو
تو گنج گوهر جانی مشو در آب و گل پنهان
در اشیا چون گرفتی جا، رها کن جا و بیجا شو
نباشد معدن لؤلؤ کنار خشک بحر ای دل!
اگر دردانه می خواهی فرو در قعر دریا شو
نسیمی شد به حق واصل به فضل دولت یزدان
تو نیز این بخت اگر خواهی فدای روی زیبا شو

اطلاعات

وزن: مفاعیلن مفاعیلن مفاعیلن مفاعیلن (هزج مثمن سالم)
قالب شعری: غزل
منبع اولیه: ویکی‌درج

* با انتخاب متن و لمس متن انتخابی می‌توانید آن را در لغتنامهٔ دهخدا جستجو کنید.

برگردان به زبان ساده

دویی شرک است از آن بگذر، موحد باش و یکتا شو
وجود ما سوی الله را به لا بگذار و الا شو
هوش مصنوعی: دولا بودن نشانه‌ی شرک است، بنابراین از آن دوری کن و به یکتاپرستی روی بیاور. وجود همه چیز غیر از خدا را نادیده بگیر و فقط به او توجه کن، وگرنه دچار مشکلات می‌شوی.
سر توحید اگر داری چو یکرنگان سودایی
درآ در حلقه زلفش ز یکرنگان سودا شو
هوش مصنوعی: اگر دارای عقیده‌ای خالص و بی‌ریا هستی، مثل افرادی که یکرنگ و صادق‌اند، در محفل عشق او وارد شو و خود را به صف عاشقان پیوند بزن.
مسیح از نفخه آدم مصور گشت و دم دم شد
تو گر می خواهی آن دم را، بیا و همدم ما شو
هوش مصنوعی: اینجا به بیان مفهوم سرنوشت و آفرینش انسان اشاره شده است. مسیح از روح دمیده شده در آدم به وجود آمد و با نفس الهی زنده شد. اگر تو هم می‌خواهی به آن حالت و وجود برسید، باید به جمع ما بپیوندی و همسفر ما شوی.
رخ و زلف و خط و خالش کلام ایزدی می دان
اگر تفسیر می خواهی امین سر اسما شو
هوش مصنوعی: زیبایی صورت و مو و نقش و خال او چنان است که گویی کلام خداوندی است. اگر می‌خواهی این زیبایی را درک کنی، باید به عمق معانی آن پی ببری و به رازی که در آن نهفته است، واقف شوی.
مشو چون عیسی مریم به چرخ چارمین قانع
دل از حد و جهت برکن، مکان بگذار و بالا شو
هوش مصنوعی: به مانند عیسی مریم در آسمان‌ها توقّف نکن، بلکه قدم فراتر بگذار و از محدودیت‌ها و مکان‌ها عبور کن و به سوی ارتفاعات بالاتر برو.
چو هست آیینه مؤمن به قول مصطفی مؤمن
بیا در صورت خوبان ببین حق را و دانا شو
هوش مصنوعی: اگر فرد مؤمنی به سخنان پیامبر (مصطفی) توجه کند، مانند آینه‌ای است که در آن می‌تواند حقیقت را ببیند. بنابراین، بیایید در چهره نیکوکاران به تماشای حقیقت بنشینیم و از آن آگاهی پیدا کنیم.
اگر چون موسی عمران تمنای لقا داری
جلا ده دیده دل را، به حق دانا و بینا شو
هوش مصنوعی: اگر تو نیز مانند موسی، آرزوی دیدار حق را در سر داری، چشمان دل را روشنگر کن و به حقیقت دانا و بینا شو.
به چوگان سر زلفش فلک را پا و سر بشکن
به دور نقطه خالش چو خالش بی سر و پا شو
هوش مصنوعی: به خاطر زیبایی و جذابیت زلف معشوق، تمام قدرت آسمان را می‌توان شکست و خود را رها از تمام قید و بندها حس کرد. وقتی به نقطه‌ای که خال بر صورت اوست نگاه می‌کنی، همه چیز را فراموش می‌کنی و در حالت بی‌نهایتی از عشق غرق می‌شوی.
چو بینی مصحف رویش سخن ز انا فتحنا گو
چو یابی عقد گیسویش به الرحمن و طه شو
هوش مصنوعی: اگر بر چهره‌اش کتابی ببینی که از آن سخن می‌گوید، بگویید: "ما درها را گشوده‌ایم". اگر در دلش گیسوانش را ببینی، به رحمان و طه متوسل شو.
به عین و لام و میم ما رموز کن فکان دریاب
به فا و ضاد و لام او در اشیا عین اشیا شو
هوش مصنوعی: با استفاده از حروف و رموز مشخص، به عمق مسائل پی ببر و درک کن که چگونه می‌توان به حقایق اشیاء دست یافت و آن‌ها را شناخت. در واقع، با توجه به این حروف و نمادها، به تفسیر و شناخت بهتری از واقعیات بپرداز.
ز امر کاف و نون کن نه امروز آمدی بیرون
نداری اول و آخر، برو خالی ز فردا شو
هوش مصنوعی: از دستورات کاف و نون کسی به امروز نرسیده، تو نه آغاز و نه پایانی داری، بنابراین بی‌خبر از فردا برو.
تو گنج گوهر جانی مشو در آب و گل پنهان
در اشیا چون گرفتی جا، رها کن جا و بیجا شو
هوش مصنوعی: تو گنج نهفته‌ای هستی که باید در شرایط مادی و دنیوی پنهان نباشی. وقتی در چیزی یا جایی قرار گرفتی، نگذار اسیر آن شوی و به اصالت خود برگرد. به جای محدود کردن خود، باید آزادانه بیندیشی و از قیود و محدودیت‌ها فراتر بروی.
نباشد معدن لؤلؤ کنار خشک بحر ای دل!
اگر دردانه می خواهی فرو در قعر دریا شو
هوش مصنوعی: اگر می‌خواهی چیزی با ارزش و گرانبها پیدا کنی، باید در عمق دریا فرو بروی؛ چرا که در کنار دریا چیزی پیدا نمی‌شود. پس باید برای رسیدن به آنچه می‌خواهی تلاش کنی و به عمق بروی.
نسیمی شد به حق واصل به فضل دولت یزدان
تو نیز این بخت اگر خواهی فدای روی زیبا شو
هوش مصنوعی: نسیم رحمت الهی به تو رسیده است؛ اگر می‌خواهی این شانس را داشته باشی، باید برای زیبایی روی محبوب فداکاری کنی.