نسیمیشمارهٔ ۱۱
ای رخ جانفزای تو جام جم جهان نما
گشته عیان ز روی تو ذات و صفات کبریا
حسن خط جمال تو هست چو عین ذات حق
ذات حق از جمال تو گشت عیان و رونما
عرش خدا چو روی او بود نمود روی از او
سی و دو نطق موبه مو در شب قدر ز استوا
روز قیام شد عیان از رخ بدرت ای جوان
شق قمر چو کرده ای، شد سر زلف تو دو تا
سی و دو خط چو رخ نمود روز عبید از رخت
سی و دو نطق شد عیان زان خط روی جانفزا
هرکه سجود روی تو همچو ملک کند یقین
جنت روی تو شود روز جزا ورا جزا
سجده کنم به روی تو زان که تو قبله منی
وقت نماز می کنم سوز و نیاز را ادا
فاتحه رخ ترا چون به نماز خوانده ام
طاعت من قبول شد یافته ام ز حق لقا
سجده بجز به روی تو نیست قبول پیش حق
بهر همین سجود من نیست بجز رخ ترا
قاری مصحف رخت بود خدا چو خود نوشت
گشت شهید حسن خود خواند چو سوره شفا
عین وجود جمله شد شاهد و هم شهید خود
عارف ذات خود چو شد یافت ز ذات حق لقا
بود همیشه ذات او عاشق حسن سی و دو
داشت همیشه جست و جو خویش به خویش دایما
گشت عیان کنون، تمام، ذات خدای لاینام
مفتعلن مفاعلن تا له تلا و تا له لا
فضل قدیم ذوالمنن خالق خلق مرد و زن
عارف وجه خویشتن بود همیشه از خدا
سجده روی فضل کن چونکه ز لطف در ازل
فضل ز فضل خود سرشت جان و تنت نسیمیا
گرچه نسیمی خاک شد در ره آن صنم ولی
بر سر دیده می کشند اهل نظر چو توتیا
اطلاعات
وزن: مفتعلن مفاعلن مفتعلن مفاعلن (رجز مثمن مطوی مخبون)
قالب شعری: غزل
منبع اولیه: ویکی‌درج
* با انتخاب متن و لمس متن انتخابی می‌توانید آن را در لغتنامهٔ دهخدا جستجو کنید.
برگردان به زبان ساده
ای رخ جانفزای تو جام جم جهان نما
گشته عیان ز روی تو ذات و صفات کبریا
هوش مصنوعی: چهره دلربای تو باعث شده که جواهرات و زیبایی‌های جهان، به وضوح و آشکارا از روی تو نمایان شوند و به صفات و ذات عظیم الهی اشاره کنند.
حسن خط جمال تو هست چو عین ذات حق
ذات حق از جمال تو گشت عیان و رونما
هوش مصنوعی: زیبایی و جذابیت چهره‌ات مانند خط خوشی است که نشان‌دهنده‌ی وجود واقعی و اساسی حق است؛ زیبایی تو باعث شده که ذات حق به وضوح و روشنی نمایان شود.
عرش خدا چو روی او بود نمود روی از او
سی و دو نطق موبه مو در شب قدر ز استوا
هوش مصنوعی: عرش خدا مانند چهره اوست؛ شکل و ظاهری که از او به نمایش می‌گذارد. در شب قدر، سی و دو نطق و کلام به وضوح و دقیق بیان می‌شود، همان‌طور که در استوا (نقطه توازن) قرار دارد.
روز قیام شد عیان از رخ بدرت ای جوان
شق قمر چو کرده ای، شد سر زلف تو دو تا
هوش مصنوعی: روز قیامت فرا رسیده و چهره‌ات، ای جوان، مانند ماه کامل نمایان شده است. موهای زیبای تو به دو دسته تقسیم شده و به زیبایی‌ات افزوده است.
سی و دو خط چو رخ نمود روز عبید از رخت
سی و دو نطق شد عیان زان خط روی جانفزا
هوش مصنوعی: وقتی که روز دیگری نمایان شد، چهره عبید به مانند سی و دو خط زیبا و دلنشین جلوه کرد و از این چهره، سخنان دلربایی به وضوح آشکار شد.
هرکه سجود روی تو همچو ملک کند یقین
جنت روی تو شود روز جزا ورا جزا
هوش مصنوعی: هر کسی که در برابر تو به خاکساری و تسلیم بایستد، روز قیامت بهشت او همان روی زیبای تو خواهد بود و او در آن روز پاداش می‌گیرد.
سجده کنم به روی تو زان که تو قبله منی
وقت نماز می کنم سوز و نیاز را ادا
هوش مصنوعی: برای تو سجده می‌کنم چون تو جهت قبله من هستی، و در وقت نماز، احساسم را با شور و دل‌سوزی بیان می‌کنم.
فاتحه رخ ترا چون به نماز خوانده ام
طاعت من قبول شد یافته ام ز حق لقا
هوش مصنوعی: چهره تو را مانند نماز خوانده‌ام و با این عبادت، پیروزی و پذیرش عبادتم از سوی خدا حاصل شده است. من به وصال و دیدار حق نائل آمدم.
سجده بجز به روی تو نیست قبول پیش حق
بهر همین سجود من نیست بجز رخ ترا
هوش مصنوعی: در برابر خداوند هیچ سجده‌ای جز بر روی تو قبول نیست و به همین دلیل، سجده‌ام تنها به خاطر زیبایی چهره توست.
قاری مصحف رخت بود خدا چو خود نوشت
گشت شهید حسن خود خواند چو سوره شفا
هوش مصنوعی: خداوند به فرموده خود، قاری قرآن را به عنوان نماینده‌ای از خود قرار داد و به او شخصیت بلندی عطا کرد. مانند حسن که با قرائت خود به شفا بخشیدن به روح و دل مردم اهمیت می‌دهد.
عین وجود جمله شد شاهد و هم شهید خود
عارف ذات خود چو شد یافت ز ذات حق لقا
هوش مصنوعی: تمام وجود به عنوان گواه و شاهد در صحنه حاضر شد و همزمان در مقام قربانی قرار گرفت. عارف، وقتی به شناخت خود رسید، به ملاقات ذات حق نائل آمد.
بود همیشه ذات او عاشق حسن سی و دو
داشت همیشه جست و جو خویش به خویش دایما
هوش مصنوعی: او همیشه ذاتش عاشق زیبایی بود و همیشه در جستجوی خود، پیوسته به دنبال حقیقت خویش بود.
گشت عیان کنون، تمام، ذات خدای لاینام
مفتعلن مفاعلن تا له تلا و تا له لا
هوش مصنوعی: اکنون ذات خداوند لایعین به وضوح نمایان شده است.
فضل قدیم ذوالمنن خالق خلق مرد و زن
عارف وجه خویشتن بود همیشه از خدا
هوش مصنوعی: خالق بزرگ که به همه نعمت‌ها و زیادی‌ها بخشیده، مرد و زن را آفریده و همیشه کسی که به شناخت خود پرداخته، در ارتباط با خداوند بوده است.
سجده روی فضل کن چونکه ز لطف در ازل
فضل ز فضل خود سرشت جان و تنت نسیمیا
هوش مصنوعی: به خاطر نعمت و لطفی که از ابتدا وجود داشته، بر سجده و بندگی خود افتخار کن، چون وجود تو از فضل الهی شکل گرفته است، ای نسیمی.
گرچه نسیمی خاک شد در ره آن صنم ولی
بر سر دیده می کشند اهل نظر چو توتیا
هوش مصنوعی: هرچند که در مسیر آن معشوق، یک نسیم خاکی شد، اما اهل علم و بینش مانند توتیا، بر پیشانی خود می‌گذارند و آن را بزرگ می‌دارند.