گنجور

شمارهٔ ۱۲

ای رخت از روی حسن آیینه گیتی نما
وی قدت چون طوبی از خوبی به صد نشو و نما
تا که جان بازد ز شوق روی خوبت جان من
عاشقان خویش را ای ماه گاهی رو نما
چون رخت مقصود خلق است، کعبه عشاق هم
هست از این هر عالمی عاشق تو را تنها نه ما
جان جانها چون سر زلف تو آمد لاجرم
گر تو ننمایی رخت هردم رود صد جان ز ما
ساقیا بر یاد چشم مست یار دلربا
خیز و در عین قدح ریز آن می راحت فزا
خیز و در بحر محیط می فکن کشتی جام
تا چو ما گردی در این دریا به حکمت آشنا
حرمت می دار کز بیت الحرام آورده اند
تا شوی از شرب او واقف ز اسرار قضا
تلخی‌اش را حق شمر چون گفته‌اند «الحق مر»
رنگ و بویش را مدان باطل که آن نبود روا
زاهدا! نوشیدن می از سر اخلاص و صدق
بهتر از ورزیدن زهد است با شید و ریا
در هوای دلبران عمر نسیمی صرف شد
وز همه در عمر خود هرگز نمی‌بیند وفا

اطلاعات

وزن: فاعلاتن فاعلاتن فاعلاتن فاعلن (رمل مثمن محذوف)
قالب شعری: غزل
منبع اولیه: ویکی‌درج

* با انتخاب متن و لمس متن انتخابی می‌توانید آن را در لغتنامهٔ دهخدا جستجو کنید.

برگردان به زبان ساده

ای رخت از روی حسن آیینه گیتی نما
وی قدت چون طوبی از خوبی به صد نشو و نما
هوش مصنوعی: ای جمال تو مانند آینه‌ای است که زیبایی‌های جهان را به نمایش می‌گذارد. قامت تو چون درخت طوبی است که از خوبی‌ها و زیبایی‌ها به وفور رویش می‌کند.
تا که جان بازد ز شوق روی خوبت جان من
عاشقان خویش را ای ماه گاهی رو نما
هوش مصنوعی: وقتی که جانم از شوق دیدن چهره زیبایت پر بزند، جان من را به یاد عاشقان خودت بینداز، ای ماه، گاهی خود را نشان بده.
چون رخت مقصود خلق است، کعبه عشاق هم
هست از این هر عالمی عاشق تو را تنها نه ما
هوش مصنوعی: چون تو هدف و مقصد دل‌های مردم هستی، بنابراین هر کسی که عاشق است، به نوعی به تو وابسته است و تنها ما نیستیم که عاشق تو هستیم.
جان جانها چون سر زلف تو آمد لاجرم
گر تو ننمایی رخت هردم رود صد جان ز ما
هوش مصنوعی: جان زندگی‌ام، وقتی که سر زلف تو را می‌بینم، به همین دلیل اگر تو چهره‌ات را نشان ندهی، هر لحظه صد جان از ما می‌رود.
ساقیا بر یاد چشم مست یار دلربا
خیز و در عین قدح ریز آن می راحت فزا
هوش مصنوعی: ای دوست، برای یادآوری زیبایی چشم‌های محبوبم برپا شو و در این کاسه، همان شرابی را بریز که آرامش‌بخش و دلپذیر است.
خیز و در بحر محیط می فکن کشتی جام
تا چو ما گردی در این دریا به حکمت آشنا
هوش مصنوعی: به پا خیز و کشتی خود را در دریا بینداز تا مانند ما با حکمت و دانایی آشنا شوی.
حرمت می دار کز بیت الحرام آورده اند
تا شوی از شرب او واقف ز اسرار قضا
هوش مصنوعی: احترام بگذار به می که از خانه کعبه آورده شده، تا از نوشیدن آن به عمق اسرار مقدر آگاه شوی.
تلخی‌اش را حق شمر چون گفته‌اند «الحق مر»
رنگ و بویش را مدان باطل که آن نبود روا
هوش مصنوعی: سختی و زحمتی که کشیده‌ای را به‌حساب بیاور، زیرا گفته‌اند که حقیقت، تلخ است. اما رنگ و بوی آن را نادرست نشمار، چون آن یک امر ناپسند نیست.
زاهدا! نوشیدن می از سر اخلاص و صدق
بهتر از ورزیدن زهد است با شید و ریا
هوش مصنوعی: به هیچ‌وجه، دوری از دنیا و زهد بدون صداقت و نیت پاک، ارزشی ندارد. بهتر است که انسان با اخلاص و صداقت، لذت‌های زندگی را بچشد تا اینکه فقط ظاهری از زهد و دوری از دنیا را حفظ کند.
در هوای دلبران عمر نسیمی صرف شد
وز همه در عمر خود هرگز نمی‌بیند وفا
هوش مصنوعی: در فضایی که دلبران حضور دارند، عمر انسان به مانند نسیمی سپری می‌شود و او در تمام زندگی‌اش هرگز وفا و忠ژگی را نمی‌بیند.