شمارهٔ ۲
آن روضه مقدس و آن کعبه صفا
آن مرقد مطهر و آن قبله دعا
آن قبه منور با رفعت و شرف
کو، هست عرش منزلت و آسمان بنا
دانی که چیست؟ قبله حاجات جمله خلق
یعنی مقام مشهد سلطان اولیا
بحر کمال و خازن اسرار «لوکشف »
گنج علوم و گوهر دریای «لافتی »
قایم مقام ختم رسل، صدر کائنات
مسندنشین بارگه ملک کبریا
سرخیل اصفیا و امام هدی بحق
سلطان هردو کون علی موسی الرضا
آن آفتاب برج امامت که می رسد
خورشید را ز قبه پرنور او ضیا
آن پادشاه ملک ولایت که همتش
بر خوان خویش خلق جهان را زده صلا
آن در قیمتی که به دریای فکر و عقل
کس ره بدو نمی برد الا به آشنا
شاهی که خلق را سبب حب و بغض او
از دوزخ است خوف و به جنت بود رجا
ای افصحی که علم ترا در بیان حق
چون دانش رسول خدا نیست انتها
تسبیح ذاکران تو یعنی ملائکه
سبحان من تقدس بالعز والعلا
اوراد ساکنان سماوات، روز و شب
در مدح جد و باب تو یاسین و هل اتی
در وصف روی و موی تو خوانند قدسیان
هر صبح و شام سوره واللیل والضحی
کی وصف (و) مدحت تو بود حد هرکسی
چون کردگار گفته ترا مدحت و ثنا
چون وارث محمد و موسی تویی، بحق
آمد برون ترا ز شجر مصحف و عصا
سنگی که هست از کف پایت بر او نشان
چون مروه خلق سجده کنند از سر صفا
از بهر روشنی بصر، خاک درگهت
در دیده می کشند خلایق چو توتیا
فراش بارگاه جلال تو: جبرئیل
مداح خاندان شما حضرت خدا
باب بنی فضائل تو: مرتضی علی
جد بزرگوار تو: سلطان انبیا
در گوش خادمان و مقیمان درگهت
هردم رسد ز حضرت حق «فادخلوا» ندا
ز آواز حافظان خوش الحان حضرتت
هر بامداد در ملکوت اوفتد صدا
بر بلبلان روضه تو رشک می برند
بستان سرای جنت و مرغان خوش نوا
در زیر سایه علم مصطفی رود
آن کس که او به ملک ولایت زند لوا
حق موالیان تو در روز رستخیز
خلد برین و شربت کوثر بود جزا
آن کس که کرده در ره دین شما خلاف
او را همیشه در درک اسفل است جا
تو حجت خدایی و ما بندگان همه
بنهاده ایم سر چو قلم بر خط رضا
یا شاه اولیا نظری کن که عاجزیم
افتاده در کمند غم و محنت و بلا
دارالشفاء خسته دلان آستان توست
با صد نیاز آمده ایم از پی شفا
چشم عنایتی به سوی حال ما فکن
تا از عنایت تو رهیم از غم و عنا
هرکس ز حادثات به جایی برد پناه
آورده ایم ما به جناب تو التجا
هستیم ز سائلان درت یا ابوالحسن
داریم امید از کرمت رحمت و عطا
درویشم و تو پادشه بنده پروری
سلطان تویی و ما همه بیچاره و گدا
دردی که بر دل من بیچاره خاطر است
آن را هم از خزانه لطفت رسد دوا
جز زاری و دعا چه بدان حضرت آوریم
ای قادر کریم و خداوند رهنما
یارب به حق ذات تو و بی نیازی ات
از خلق، ای تو باقی و عالم همه فنا
یارب به انبیا و رسولان حضرتت
یارب به عز و منزلت و فخر مصطفی
یارب بحق سید کونین و آل او
یارب به علم و حلم و کمالات مرتضی
یارب به پاکی و شرف فاطمه که هست
جبار بر فضیلت و بر عصمتش گوا
یارب به عزت حسن و حرمت حسین
مسموم کین دشمن و مظلوم کربلا
یارب به سوز سینه زین العباد، کو
هرگز به عمر خویش نیاسود از بکا
یارب به فضل و دانش باقر که چون نبی
هرگز نبود مهر دلش از خدا جدا
یارب به صدق جعفر صادق که در جهان
اسلام را به برکت علمش بود بقا
یارب به حق موسی کاظم که در دو کون
بر خلق کائنات امیر است و مقتدا
یارب بدان شهید خراسان که درگهش
چون کعبه است قبله حاجات خلق را
یارب به حق موسی رضا آن شه جوان
والی ولی و آل حق و والی ولا
یارب به حرمت تقی متقی که بود
سرو ریاض خلد و گل باغ انما
یارب به ذات پاک علی نقی که هست
قایم مقام آن شه معصوم مجتبی
یارب به طاعت حسن عسکری که کس
چون او امور حق به شرایط نکرد ادا
یارب به حق مهدی هادی که جمله خلق
دارند تا به حشر بدان شاه اقتدا
یارب به ذات جمله امامان که ذاتشان
پاک آفریده ای ز همه زلت و خطا
کاین بنده روی کرده بدان کعبه نجات
آورده است زاری و حاجات با دعا
جرمم همه ببخش و مرادات بنده ات
از فضل خود بدآور و حاجات کن روا
امیدوار بنده نسیمی به فضل توست
یا قاضی الحوایج! یا سامع الدعا
رحمت بدین فقیر ز فضلت چو حاصل است
داریم تا به حشر بدان شاه اقتدا
(یارب به حق ذکر نسیمی و سوز او
من بنده را ببخش گنه لطف کن عطا)
شمارهٔ ۱: به ذات پاک خدای کریم بی همتاشمارهٔ ۳ - فتوت نامه: فتوت خلق و احسان است که هست آن احسن الحسنی
اطلاعات
وزن: مفعول فاعلات مفاعیل فاعلن (مضارع مثمن اخرب مکفوف محذوف)
قالب شعری: قصیده
منبع اولیه: ویکیدرج
* با انتخاب متن و لمس متن انتخابی میتوانید آن را در لغتنامهٔ دهخدا جستجو کنید.
برگردان به زبان ساده
آن روضه مقدس و آن کعبه صفا
آن مرقد مطهر و آن قبله دعا
هوش مصنوعی: آن باغ زیبا و آن مکان پاک که در آن روح مقدس حاکم است، آن آرامگاه شریف و مقدس که محلی برای دعا و نیایش به شمار میرود.
آن قبه منور با رفعت و شرف
کو، هست عرش منزلت و آسمان بنا
هوش مصنوعی: آن گنبد نورانی که با ارتفاع و عظمتش مشخص است، همان عرش منزلت و آسمان بنای مقدس است.
دانی که چیست؟ قبله حاجات جمله خلق
یعنی مقام مشهد سلطان اولیا
هوش مصنوعی: میدانی چیست؟ مرکز خواستهها و نیازهای تمام موجودات، جایی است که مقام و منزلت بزرگترین اولیا قرار دارد.
بحر کمال و خازن اسرار «لوکشف »
گنج علوم و گوهر دریای «لافتی »
هوش مصنوعی: این بیت به توصیف شخصی میپردازد که دارای دانش و کمال بسیار زیادی است. او همچون دریای وسیع و عمیق، رازهای بسیاری را در دل خود دارد و اگر این اسرار فاش شوند، گنجینهای از علم و حکمت به دست خواهد آمد. این تصویر نشاندهنده عمق و غنای اندیشههای اوست.
قایم مقام ختم رسل، صدر کائنات
مسندنشین بارگه ملک کبریا
هوش مصنوعی: در این بیت به جایگاه والای پیامبر اسلام اشاره شده است. او به عنوان آخرین پیامبر و مقام عالی در هستی شناخته میشود و دربار خداوند را در مقام بزرگترین و مهمترین موجودات اشغال کرده است.
سرخیل اصفیا و امام هدی بحق
سلطان هردو کون علی موسی الرضا
هوش مصنوعی: این بیت به نوعی از مقام و منزلت امام رضا (ع) اشاره دارد و وی را به عنوان رهبر و راهنمای واقعی مردم معرفی میکند. او همچنین به عنوان سلطان و شخصیت برجستهای در دو جهان (دنیا و آخرت) شناخته میشود. به عبارتی، امام رضا (ع) به عنوان الگویی از برجستگی و رهبری در دینی و معنوی مورد ستایش قرار گرفته است.
آن آفتاب برج امامت که می رسد
خورشید را ز قبه پرنور او ضیا
هوش مصنوعی: زمانی که آن آفتاب دانایی و رهبری وارد میشود، نور خورشید از قبهای که پر از روشنی است، تابیده میشود.
آن پادشاه ملک ولایت که همتش
بر خوان خویش خلق جهان را زده صلا
هوش مصنوعی: این پادشاهی که در حکومت خود به سفرهاش توجه دارد، صدای خود را به جهانیان رسانده است.
آن در قیمتی که به دریای فکر و عقل
کس ره بدو نمی برد الا به آشنا
هوش مصنوعی: در این دنیا، ارزشهایی وجود دارد که تنها افرادی که با آن آشنا هستند میتوانند به عمق آن پی ببرند و دیگران نمیتوانند به راحتی به این درک برسند.
شاهی که خلق را سبب حب و بغض او
از دوزخ است خوف و به جنت بود رجا
هوش مصنوعی: سلطانی که مردم به خاطر او محبت و نفرت پیدا کردهاند، ترس از دوزخ و امید به بهشت در دل مردم وجود دارد.
ای افصحی که علم ترا در بیان حق
چون دانش رسول خدا نیست انتها
هوش مصنوعی: ای کسی که در فصاحت سرآمدی، علم تو در بیان حقیقت به اندازه علم رسول خدا نیست.
تسبیح ذاکران تو یعنی ملائکه
سبحان من تقدس بالعز والعلا
هوش مصنوعی: ذکرکنندگان تو مانند تسبیح، فرشتگانند که به جلال و بزرگی تو، پاک و مقدس هستند.
اوراد ساکنان سماوات، روز و شب
در مدح جد و باب تو یاسین و هل اتی
هوش مصنوعی: عبارت به این معناست که ساکنان آسمانها، در تمامی روزها و شبها در ستایش و تمجید از جد و پدر تو، آیات و سورههای خاصی را میخوانند.
در وصف روی و موی تو خوانند قدسیان
هر صبح و شام سوره واللیل والضحی
هوش مصنوعی: هر صبح و شام، فرشتگان با عظمت تو را وصف میکنند و به زیباییات اشاره میکنند، همانطور که در آیات سوره واللیل و الضحی به روشنی ذکر شده است.
کی وصف (و) مدحت تو بود حد هرکسی
چون کردگار گفته ترا مدحت و ثنا
هوش مصنوعی: هیچ کس نتوانسته تو را به درستی توصیف کند، چون خالق تو را ستایش کرده و در مدح تو سخن گفته است.
چون وارث محمد و موسی تویی، بحق
آمد برون ترا ز شجر مصحف و عصا
هوش مصنوعی: چون تو وارث پیامبران محمد و موسی هستی، به حق از دل کتاب و عصا بیرون آمدی.
سنگی که هست از کف پایت بر او نشان
چون مروه خلق سجده کنند از سر صفا
هوش مصنوعی: سنگی که زیر پای تو قرار دارد، چنان از خود نشانی دارد که مردم به خاطر صفا و پاکی آن، سجده میکنند.
از بهر روشنی بصر، خاک درگهت
در دیده می کشند خلایق چو توتیا
هوش مصنوعی: مردم برای روشنایی چشمشان، خاک درگاه تو را در چشمانشان میریزند مثل توتیا.
فراش بارگاه جلال تو: جبرئیل
مداح خاندان شما حضرت خدا
هوش مصنوعی: در حیاط و عظمتی که تو داری، جبرئیل به عنوان خدمتکار و مداح خانوادهی تو و خداوند به شمار میآید.
باب بنی فضائل تو: مرتضی علی
جد بزرگوار تو: سلطان انبیا
هوش مصنوعی: درهای فضیلت و نیکی به تو باز است، زیرا علی که بزرگزاده و پدربزرگ توست، فرمانروای پیامبران است.
در گوش خادمان و مقیمان درگهت
هردم رسد ز حضرت حق «فادخلوا» ندا
هوش مصنوعی: در گوش خدمتگزاران و کسانی که در حریم تو هستند همواره ندا میرسد که به فرشتگان بپیوندید و وارد بهشت شوید.
ز آواز حافظان خوش الحان حضرتت
هر بامداد در ملکوت اوفتد صدا
هوش مصنوعی: صدای دلنواز حافظان در صبحگاهان به سوی تو در آسمانها پرواز میکند و به گوش میرسد.
بر بلبلان روضه تو رشک می برند
بستان سرای جنت و مرغان خوش نوا
هوش مصنوعی: بلبلان باغ تو به باغ بهشت حسادت میکنند و پرندگان خوش صدا در آنجا هستند.
در زیر سایه علم مصطفی رود
آن کس که او به ملک ولایت زند لوا
هوش مصنوعی: در زیر سایه دانش و علم پیامبر، کسی میتواند به خوشبختی برسد که ولی خداوند او را راهنمایی کند.
حق موالیان تو در روز رستخیز
خلد برین و شربت کوثر بود جزا
هوش مصنوعی: در روز قیامت، پاداش موالیان و یاران تو بهشت و نوشیدنی کوثر خواهد بود.
آن کس که کرده در ره دین شما خلاف
او را همیشه در درک اسفل است جا
هوش مصنوعی: هر کسی که در مسیر دین شما تخلف کند، همیشه در پایینترین جایگاه قرار دارد.
تو حجت خدایی و ما بندگان همه
بنهاده ایم سر چو قلم بر خط رضا
هوش مصنوعی: تو نماینده و مظهر خداوندی و ما انسانها همه سرهای خود را به نشانه پذیرش فرمان تو به زمین گذاشتهایم.
یا شاه اولیا نظری کن که عاجزیم
افتاده در کمند غم و محنت و بلا
هوش مصنوعی: ای پادشاه بزرگوار، لطفی کن و به ما نظر بیفکن که ما در غم و سختی به دام افتادهایم و در مضیقه قرار داریم.
دارالشفاء خسته دلان آستان توست
با صد نیاز آمده ایم از پی شفا
هوش مصنوعی: محل بهبود و درمان برای دلهای خسته، درگاه توست. ما با صد درخواستی که داریم، به دنبال شفای خود آمدهایم.
چشم عنایتی به سوی حال ما فکن
تا از عنایت تو رهیم از غم و عنا
هوش مصنوعی: به ما نگاهی بسپار تا با لطف و رحمت تو از درد و رنج رهایی یابیم.
هرکس ز حادثات به جایی برد پناه
آورده ایم ما به جناب تو التجا
هوش مصنوعی: هر کس در برابر حوادث به جایی پناه میبرد؛ ما نیز به درگاه تو نیازمند شدهایم و از تو کمک میخواهیم.
هستیم ز سائلان درت یا ابوالحسن
داریم امید از کرمت رحمت و عطا
هوش مصنوعی: ما از کسانی هستیم که به درگاه تو مراجعه کردهایم، ای ابوالحسن. به رحمت و بخشش تو امیدواریم.
درویشم و تو پادشه بنده پروری
سلطان تویی و ما همه بیچاره و گدا
هوش مصنوعی: من یک درویش هستم و تو پادشاه، تو مقام و قدرت را میپروری؛ اما ما همه بندگان تو هستیم و در فقر و نیاز به سر میبریم.
دردی که بر دل من بیچاره خاطر است
آن را هم از خزانه لطفت رسد دوا
هوش مصنوعی: دردی که بر دل من بیچاره است، دارویی برای آن از لطف و محبت تو میآید.
جز زاری و دعا چه بدان حضرت آوریم
ای قادر کریم و خداوند رهنما
هوش مصنوعی: ای خداوند بزرگ و مهربان، ما جز ناله و درخواست از تو چیز دیگری نداریم که به درگاهت بیاوریم.
یارب به حق ذات تو و بی نیازی ات
از خلق، ای تو باقی و عالم همه فنا
هوش مصنوعی: خداوندا، به حق وجود تو و بی نیازی ات از مخلوقات، ای تویی که همیشه باقی هستی و جهان همه زوال و فناست.
یارب به انبیا و رسولان حضرتت
یارب به عز و منزلت و فخر مصطفی
هوش مصنوعی: ای خدا، به خاطر پیامبران و فرستادگان خود، و به خاطر مقام و عزت و شرافت پیامبر اسلام، به من کمک کن.
یارب بحق سید کونین و آل او
یارب به علم و حلم و کمالات مرتضی
هوش مصنوعی: ای خدا، به حق سید و سرور جهان و اهل بیت او، به مقام علمی و بردباری و کمالات حضرت مرتضی (علیهالسلام) توجه کن.
یارب به پاکی و شرف فاطمه که هست
جبار بر فضیلت و بر عصمتش گوا
هوش مصنوعی: ای خدا، به پاکی و عظمت فاطمه سوگند که زورمندان بر فضیلت و پاکدامنی او شهادت میدهند.
یارب به عزت حسن و حرمت حسین
مسموم کین دشمن و مظلوم کربلا
هوش مصنوعی: خداوندا، به حرمت حسن و حسین، دشمنان و کسانی که در کربلا مظلوم واقع شدند را به سزای اعمالشان برسان.
یارب به سوز سینه زین العباد، کو
هرگز به عمر خویش نیاسود از بکا
هوش مصنوعی: خدایا، به خاطر درد و رنج دل زینالعابدین، که هیچگاه در تمام عمرش از گریه و اندوه آرامش نیافت، به یاد بسپار.
یارب به فضل و دانش باقر که چون نبی
هرگز نبود مهر دلش از خدا جدا
هوش مصنوعی: خداوندا، به خاطر فضل و دانش باقر، که مانند یک پیامبر است و هرگز محبت دلش از خداوند جدا نمیشود.
یارب به صدق جعفر صادق که در جهان
اسلام را به برکت علمش بود بقا
هوش مصنوعی: ای خدا، به صداقت جعفر صادق، که دانشش باعث دوام و بقای اسلام در جهان بود، رحمت کن.
یارب به حق موسی کاظم که در دو کون
بر خلق کائنات امیر است و مقتدا
هوش مصنوعی: ای پروردگار، به حق موسی کاظم که در دو جهان بر آفرینشگران فرمانروایی میکند و پیشوایِ همه است.
یارب بدان شهید خراسان که درگهش
چون کعبه است قبله حاجات خلق را
هوش مصنوعی: ای پروردگار، به آن شهید خراسان آگاه باش که جایگاه او مانند کعبه است و مردم نیازهای خود را به سوی او میطلبند.
یارب به حق موسی رضا آن شه جوان
والی ولی و آل حق و والی ولا
هوش مصنوعی: ای خدا، به حق موسی و رضا، این پادشاه جوان و والی حقیقی و اهل ولایت و خانواده حق، و سرپرست امر بندگان، از تو درخواست دارم.
یارب به حرمت تقی متقی که بود
سرو ریاض خلد و گل باغ انما
هوش مصنوعی: ای خدا، به خاطر حرمت تقی، انسانی پرهیزگار، که همانند سرو در باغ بهشت و گل در باغستان است، به من توجه کن.
یارب به ذات پاک علی نقی که هست
قایم مقام آن شه معصوم مجتبی
هوش مصنوعی: ای خداوند، به ذات پاک و خالص امام علی نقی، که جانشین و مقامدار آن پسر معصوم، امام مجتبی است.
یارب به طاعت حسن عسکری که کس
چون او امور حق به شرایط نکرد ادا
هوش مصنوعی: خداوندا، به خاطر اطاعت از حسن عسکری، که هیچ کس دیگری مانند او نمیتواند امور حق را به شرایطش به درستی انجام دهد، از تو سپاسگزارم.
یارب به حق مهدی هادی که جمله خلق
دارند تا به حشر بدان شاه اقتدا
هوش مصنوعی: ای پروردگار، به حق مهدی راهنما، که همه موجودات در روز قیامت به او اقتدا خواهند کرد.
یارب به ذات جمله امامان که ذاتشان
پاک آفریده ای ز همه زلت و خطا
هوش مصنوعی: خدايا، به واسطهٔ وجود تمام امامها که خود به پاکی خلق کردهای، از خطاها و لغزشها دور نگهدار.
کاین بنده روی کرده بدان کعبه نجات
آورده است زاری و حاجات با دعا
هوش مصنوعی: این بنده به سوی آن کعبهای روی آورده که نجاتدهنده است و با زاری و درخواستهایش به دعا مشغول است.
جرمم همه ببخش و مرادات بنده ات
از فضل خود بدآور و حاجات کن روا
هوش مصنوعی: خدای بزرگ، تمام گناهانم را ببخش و حاجات و خواستههای من را از برکات خود تامین کن و آنها را برآورده ساز.
امیدوار بنده نسیمی به فضل توست
یا قاضی الحوایج! یا سامع الدعا
هوش مصنوعی: بنده امیدوار است که نسیمی از لطف و رحمت تو به او برسد، ای قاضی نیازها و ای پاسخدهنده دعاها!
رحمت بدین فقیر ز فضلت چو حاصل است
داریم تا به حشر بدان شاه اقتدا
هوش مصنوعی: رحمت تو بر این فقیر از فضل تو به دست آمده است، و ما تا روز قیامت به پیروی از آن پادشاه خواهیم ایستاد.
(یارب به حق ذکر نسیمی و سوز او
من بنده را ببخش گنه لطف کن عطا)
هوش مصنوعی: ای پروردگارا، به حق ذکر آن نسیم و خنکی که میآید و به دل مینشیند، به من بندهات رحم کن و مرا ببخش. لطفی کن و نعمت خود را بر من عطا فرما.