گنجور

قصیدهٔ شمارهٔ ۷۱

ای خواجه جهان حیل بسی داند
وز غدر همی به جادویی ماند
گر تو به مثل به ابر بر باشی
زانجات به حیله‌ها فرو خواند
تا هر چه بداد مر تو را، خوش خوش
از تو به دروغ و مکر بستاند
خوبی و جوانی و توانائی
زین شهره درخت تو بیوشاند
تا از همه زیب و قوت و خوبی
یک روز چو من تهیت بنشاند
وان را که همی ازو بخندیدی
فردا ز تو بی‌گمان بخنداند
بنشین و مرو اگر تو را گیتی
خواهد که به چوب این خران راند
هرگز به دروغ این فرومایه
جز جاهل و غمر گربه کی شاند؟
داناست کسی که رو از این جادو
در پردهٔ دین حق بپوشاند
وز عمر به دست طاعت یزدان
خوش خوش ببرد هر آنچه بتواند
وز دام جهان جهان جهان باشد
چون عادت شوم او همی داند
کین سفله جهان به گرد آن گردد
کو روی ز روی او بگرداند
از حجت اگر تو پند بپذیری
از قهر تو این جهان فرو ماند
جز مؤذن حق به وقت قد قامت
از جای جنوة بر نجنداند

اطلاعات

وزن: مفعول مفاعلن مفاعیلن (هزج مسدس اخرب مقبوض)
قالب شعری: قصیده
منبع اولیه: ویکی‌درج

* با انتخاب متن و لمس متن انتخابی می‌توانید آن را در لغتنامهٔ دهخدا جستجو کنید.

برگردان به زبان ساده

ای خواجه جهان حیل بسی داند
وز غدر همی به جادویی ماند
هوش مصنوعی: ای آقای جهان، تو تدبیرهای زیادی می‌دانی و از نیرنگ و فریب هم به طریقی خاص و شگفت‌انگیز آگاه هستی.
گر تو به مثل به ابر بر باشی
زانجات به حیله‌ها فرو خواند
هوش مصنوعی: اگر تو همچون ابر باشی، از آنجا به وسیله نیرنگ‌ها به زمین کشانده می‌شوی.
تا هر چه بداد مر تو را، خوش خوش
از تو به دروغ و مکر بستاند
هوش مصنوعی: هر چیزی که به تو بدهد، با فریب و نیرنگ از تو خواهد گرفت و خوشحال خواهد بود.
خوبی و جوانی و توانائی
زین شهره درخت تو بیوشاند
هوش مصنوعی: زیبایی، جوانی و توانایی تو باعث شده که نامت در این شهر مانند درختی سرسبز و بارور باشد.
تا از همه زیب و قوت و خوبی
یک روز چو من تهیت بنشاند
هوش مصنوعی: یک روز همچون من کسی خواهد آمد که از همه زیبایی‌ها، قدرت و خوبی برخوردار باشد و همه چیز را در کمال زیبایی به نمایش بگذارد.
وان را که همی ازو بخندیدی
فردا ز تو بی‌گمان بخنداند
هوش مصنوعی: کسی که امروز از او می‌خندی، فردا بدون شک به تو خواهد خندید.
بنشین و مرو اگر تو را گیتی
خواهد که به چوب این خران راند
هوش مصنوعی: اگر دنیا می‌خواهد تو را با مشکلات و مصائبش به چوب خران براند، پس بهتر است آرام بنشینی و حرکت نکنی.
هرگز به دروغ این فرومایه
جز جاهل و غمر گربه کی شاند؟
هوش مصنوعی: هرگز کسی به دروغ نمی‌تواند خود را بزرگ‌تر از آنچه که هست نشان دهد؛ تنها افراد نادان و بی‌خبر هستند که این کار را می‌کنند.
داناست کسی که رو از این جادو
در پردهٔ دین حق بپوشاند
هوش مصنوعی: آگاه کسی است که در برابر این فریب و جادو، حقیقت دین را پنهان کند.
وز عمر به دست طاعت یزدان
خوش خوش ببرد هر آنچه بتواند
هوش مصنوعی: از عمر خود در راه اطاعت و پرستش خدا لذت ببرد و هرچه در توان دارد، انجام دهد.
وز دام جهان جهان جهان باشد
چون عادت شوم او همی داند
هوش مصنوعی: از دام دنیا، دنیا به دنیا می‌رسد، همان‌طور که عادت می‌شود، او هم این را می‌داند.
کین سفله جهان به گرد آن گردد
کو روی ز روی او بگرداند
هوش مصنوعی: این دنیا به دور افرادی که از آن‌ها تاثیر می‌پذیرند، می‌چرخد و آن‌ها را در خود می‌گیرد. افرادی که توانایی دارند دیگران را تحت تاثیر قرار دهند یا به سمت خود جلب کنند، مرکز توجه و اهمیت قرار می‌گیرند.
از حجت اگر تو پند بپذیری
از قهر تو این جهان فرو ماند
هوش مصنوعی: اگر از استدلال و برهان درس بگیری، عذاب و قهر تو می‌تواند این جهان را به تلاطم بیندازد.
جز مؤذن حق به وقت قد قامت
از جای جنوة بر نجنداند
هوش مصنوعی: جز مؤذن حق در زمانی که اذان می‌گوید، هیچ کس نمی‌تواند مردم را از جای خود در حالی که آماده نماز هستند، تکان دهد.