گنجور
ناصرخسرو قبادیانیناصرخسرو

قصیدهٔ شمارهٔ ۴۷

نشنیده‌ای که زیر چناری کدوبنی
بررُست و بردمید برو بر، به روز بیست؟
پرسید از آن چنار که «تو چند ساله‌ای؟»
گفتا «دویست باشد و اکنون زیادتی است»
خندید ازو کدو که «من از تو به بیست روز
برتر شدم بگو تو که این کاهلی ز چیست»
او را چنار گفت که «امروز ای کدو
با تو مرا هنوز نه هنگام داوری است
فردا که بر من و تو وزد باد مهرگان
آنگه شود پدید که از ما دو، مرد کیست»
قصیدهٔ شمارهٔ ۴۶: سفله جهان، ای پسر، چو چشمه شور استقصیدهٔ شمارهٔ ۴۸: چون تیغ به دست آری مردم نتوان کشت

اطلاعات

وزن: مفعول فاعلات مفاعیل فاعلن (مضارع مثمن اخرب مکفوف محذوف)
قالب شعری: قصیده
منبع اولیه: ویکی‌درج

* با انتخاب متن و لمس متن انتخابی می‌توانید آن را در لغتنامهٔ دهخدا جستجو کنید.

برگردان به زبان ساده

نشنیده‌ای که زیر چناری کدوبنی
بررُست و بردمید برو بر، به روز بیست؟
هوش مصنوعی: آیا تا به حال نشنیده‌ای که زیر درخت چنار، کدوهایی به بار آمده و آماده‌ی برداشت هستند، آن هم در روز بیستم؟
پرسید از آن چنار که «تو چند ساله‌ای؟»
گفتا «دویست باشد و اکنون زیادتی است»
هوش مصنوعی: از درخت چنار پرسیدند که چند سال داری؟ درخت پاسخ داد که من دویست سال دارم و الان هم به عمرم اضافه شده است.
خندید ازو کدو که «من از تو به بیست روز
برتر شدم بگو تو که این کاهلی ز چیست»
هوش مصنوعی: کدو به تمسخر می‌گوید که من از تو در مدت بیست روز بهتر شدم، حال بفرما دلیل تنبلی و کم‌کاری تو چیست؟
او را چنار گفت که «امروز ای کدو
با تو مرا هنوز نه هنگام داوری است
هوش مصنوعی: او به کدو گفت: «امروز زمان قضاوت و تصمیم‌گیری درباره تو هنوز فرا نرسیده است.»
فردا که بر من و تو وزد باد مهرگان
آنگه شود پدید که از ما دو، مرد کیست»
هوش مصنوعی: روز آینده که باد مهرگان بر ما بوزد، مشخص خواهد شد که از ما دو نفر، کدام یک مرد است.

حاشیه ها

1392/10/14 16:01
mohammad

سلام و جایی خواندم که این قصیده از انوری میباشد.

1392/11/10 22:02
دکتر ترابی

جایی خوانده ام ، در دبستان شاید؟؟ که مصرع دوم واپسین بیت بدین گونه است:
آنگه شود پدید، که نامرد ومرد کیست. والله اعلم

1393/10/03 05:01
شایان

مصرع دوم بیت اول چنین است:
برجست و بر دوید بر او بر، به روز به
همچنین این قطعه توسط انوری ابیوردی سروده شده
منبع: کتاب فارسی عمومی (درسنامه دانشگاهی) نوشته محمود فتوحی و حبیب الله عباسی چاپ 69 صفحه 113

1394/08/19 18:11
دکتر لاهیجی

ضمن تائید فرمایش آقای دکتر ترابی در واپسین مصراع تصور میکنم منظور ناصر خسرو از مصراع دوم بیت اول ((بر دوید)) - ((بردمید)) باشد به معنای ((بر بوته ی کدو میوه ی کدو بر دمید)) درست است...در صورت تائید با در نظر گرفتن اصل لطفا تصحیح فرمائید...!

1394/08/19 18:11
محدث

انوری » دیوان اشعار » مقطعات » شمارهٔ ۱۰۲ - مناظرهٔ بوتهٔ کدو با درخت چنار/
قطعۀ مرحوم انوری.

1395/01/04 08:04
رضایی

سلام این شعر قطعه هست نه قصیده و شاعر آن انوری می باشد. می توانید صورت دقیق شعر را در کتاب مفلس کیمیا فروش، صفحه 190 ببینید.

1395/04/14 11:07
حسن

بیت آخر اینگونه نیز ثبت شده است:
بگذار بر من و تو وزد باد مهرگان
آنگه شود پدید که نامرد و مرد کیست

1396/05/22 14:08
ر.غ

سلام. این قطعه از ناصر خسرو است و سندش بیت فاریابی است که سروده:
ناصرخسرو نکو گفته که سرسبزی سرو/از کدو ناید مگر در شدت گرما پدید

1402/01/23 09:03
جهن یزداد

این سروده به سخن دیگری از ناصر خسرو پیوند دارد  اینجا سخن سرو نیست

1397/01/25 06:03
منوچهر احتشامی

کتب درسی قبل از شهریر بیست توسط زنده یاد محمد علی فروغی به زبان امروز ویراس داری میشد در انجا نوشته شده بود شعر از ناصر خسرو قبادیانی است و مصرع دوم شعر این است : انگه شود پدید که نامرد و مرد کیست.

1397/02/18 00:05
سعید لشگری

ولی به نظر من شاید کمی شخصی باشه ولی دوستانی و استادانی که گفتند که مصرع دوم شعر این است که آنگه شود پدید که نامرد و مرد کیست غلط باشه چون بحث کلی شعر بر سر نامردی نیست و بیشتر بر سر مرد بودن و استواری است و حتی همان گونه که در بالا نوشته شده بهتر معنا رو میرسونه و زیبا تر هم هست

1398/11/22 15:01
ناشناس

علامت سوال در پایان بیت اول زائد است

1398/12/08 06:03
مسعودهوشمندی حاجی آبادغوری

باسلام
اگر بر دویدن رابا بردمیدن مقایسه کنیم از لحاظ دستوری و منطق ادبی بردمیدن صحیح است زیرا گفتگوی چنار با کدو زمانی بوده که کدو به بالای جنار رسیده و راس و صورت همدیگر در مواجهه باهم قرار گرفته و نتیجه تلاش کدو حاصل شده است.
بنابراین برای چنار که ازقبل سردرآسمان داشته رشد کدو و رسیدن نقطه انتهای کدو با بردمیدن وآغاز گفتگو ممکن شده است و این دمیدن چه ازباب نفس باشد که دم وبازدم است یعنی کدو دردهنگام بالا رفتن از تنه درخت به آن نیاز دارد و چه در زمان رسیدن به تاج درخت که پایان تلاش و آغاز گفتگو باشد با معنای شعر بیشتر هماهنگ است تا بردویدن که واژه نامانوسی نیست ولی دارای مشکل دستوری است مثلا درصرف آن میگوییم بردویدم بردویدی بردوید بردویدیم بر دویدید بردویدند و معنایی برای همه افعال مصروفه ندارد

1401/10/08 13:01
جهن یزداد

نخست انکه  در پارسی  و/ م جای هم نشینند چون  اندمه/ اندوه  - ممیز/مویز -نیمه /ناوه -میمند/میوند - رامند/راوند.وراوین/ورامین  - دوید/دمید -دمان/دوان -مند/وند- چم/چو-ویشتاسپ/میشتاسپ
-دگر انکه بردویدن=بردمیدن =بر روی کسی دویدن است
نشنیده ای که زیر چناری کدو بنی
 بر جست و بردوید براو بر بروز بیست
پرسید از چنار که تو چند روزه ای؟
 گفتا چنار سال من افزون تر از دویست
 گفتا به بیست روز من از تو  فزون شدم
 این کاهلی بگوی که اخر ز بهر چیست؟
 گقتا چنار نیست  مرا با تو هیچ جنگ
کاکنون نه روز جنگ و نه هنگام داوریست
فردا که بر من  و تو وزد باد مهرگان
 انگه  شود پدید که نامرد و مرد کیست


زبان به خوبی زنده  و گویا   انچه را رفته  پیش رو نمایش میدهد آهنگ فسوس و ریشخند و  کم خردی و گستاخی  را می توان  از سخن شنید

1399/04/07 20:07
سیــنا ---

به نظر من که بیشتر سبک انوری را دارد ولی مهم نیست.

1399/12/24 11:02
محمد

درود بر شما؛ لازم به ذکر است که این نوع شعر یا قالب «قطعه» نام دارد نه قصیده. سپاس

1403/04/27 22:06
Saman Mokhtar. M.

درود بر شما

این قطعه - دست کم - در دو مورد، به نام انوری درج شده؛

۱) دیوان اشعار انوری، مقطعات، قطعه‌ی ۱۰۲ ، به اهتمام محمدتقی مدرس رضوی، جلد دوم

۲) دیوان انوری، مقدمه و تصحیح و مقابله ۸ نسخه، به کوشش سعید نفیسی ، صفحه ۳۵۵ 

از اساتید بزرگوار خواهشمندم راهنمایی بفرمایید ، سپاسگزارم