قصیدهٔ شمارهٔ ۱۱۷
کسی پر خانه دشتی دید هرگز
نه دیوار و نه در بل پست و موجز؟
دو لشکر صفزده در خانههاشان
پس هر لشکری یکی مجاهز
وزیر و شاه و پیلان و سواران
ستاده بر طرفها دو مبارز
پیاده با سواران جمله بیجان
وزیر و شاه بیفرمان و عاجز
به زخم و بند و کشتن گشته مشغول
نه آنجا گرد و خون و نه هزاهز
نه از خانه برون رفت آنکه بگریخت
نه خونی را دیت بایست هرگز
اطلاعات
وزن: مفاعیلن مفاعیلن فعولن (هزج مسدس محذوف یا وزن دوبیتی)
قالب شعری: قصیده
منبع اولیه: ویکیدرج
* با انتخاب متن و لمس متن انتخابی میتوانید آن را در لغتنامهٔ دهخدا جستجو کنید.
برگردان به زبان ساده
کسی پر خانه دشتی دید هرگز
نه دیوار و نه در بل پست و موجز؟
هوش مصنوعی: شخصی هرگز خانهای را نمیبیند که نه دیوار داشته باشد و نه در، بلکه به صورت ساده و کم حجم ساخته شده است.
دو لشکر صفزده در خانههاشان
پس هر لشکری یکی مجاهز
هوش مصنوعی: دو گروه در خانههایشان آماده جنگ هستند و هر گروه یک نفر را به طور خاص برای جنگ تجهیز کرده است.
وزیر و شاه و پیلان و سواران
ستاده بر طرفها دو مبارز
هوش مصنوعی: وزیر و شاه و فیلها و سواران در دو طرف ایستادهاند و آماده مبارزه هستند.
پیاده با سواران جمله بیجان
وزیر و شاه بیفرمان و عاجز
هوش مصنوعی: افراد پیاده به طور جمعی احساس بیحالی و ناتوانی میکنند، همانطور که وزیر و شاه نیز در برابر چالشها بیدست و پا و عاجز به نظر میرسند.
به زخم و بند و کشتن گشته مشغول
نه آنجا گرد و خون و نه هزاهز
هوش مصنوعی: در اینجا به مسائلی اشاره میشود که درگیریها و خشونتها را به تصویر میکشد، و نشان میدهد که این اوضاع تیرگی و هرج و مرج را به ارمغان آورده، بدون اینکه فرقی بین جان و مال باشد. وضعیت ناامنی و خطر در محیطی که باید آرام باشد، مشهود است.
نه از خانه برون رفت آنکه بگریخت
نه خونی را دیت بایست هرگز
هوش مصنوعی: نه کسی که فرار کرده از خانه، به بیرون رفته است و نه باید برای خونخواهی هرگز چیزی را مطالبه کرد.

ناصرخسرو