گنجور

۱۰- المقاله

گرت چشم معنی کند رهبری
که نیکو در احوال ما بنگری
ز اول در آئی به دریای غیب
هنر بینی و چشم بندی ز عیب
چو غواص آنجا شناور شوی
میان نهنگان دلاور شوی
صدف را گذاری و گوهر بری
چو گوهرشناسی شوی جوهری
ز خر مهره آن را بود کیسه پر
که مفلس بود بهر یک دانه در
یقین دان که چون مرد دریا شوی
بد و نیک خود را شناسا شوی
نبینی تو هم آشکارا شوی
که بندست بر پای جان، این توی
تو دزدی و زندان تو عالم است
به زندان و بندت سبب آدم است
چو در جنت او رفت گندم بخورد
به دنیا خداوند زندانش کرد
کرم بین که سلطان صاحب کرم
میان دل دزد دارد حرم
گرش مال و ملک و خرانه نداد
در گنج معنی به رویش گشاد

اطلاعات

وزن: فعولن فعولن فعولن فعل (متقارب مثمن محذوف یا وزن شاهنامه)
قالب شعری: مثنوی
منبع اولیه: الف. رسته

* با انتخاب متن و لمس متن انتخابی می‌توانید آن را در لغتنامهٔ دهخدا جستجو کنید.

برگردان به زبان ساده

گرت چشم معنی کند رهبری
که نیکو در احوال ما بنگری
هوش مصنوعی: اگر چشمت حقیقت را ببیند، رهبری پیدا خواهی کرد که به خوبی در احوال ما نگاه می‌کند.
ز اول در آئی به دریای غیب
هنر بینی و چشم بندی ز عیب
هوش مصنوعی: از همان آغاز که به دنیای ناشناخته‌ها وارد می‌شوی، هنری را می‌بینی و به گونه‌ای از نقص‌ها و عیب‌ها دور می‌مانی.
چو غواص آنجا شناور شوی
میان نهنگان دلاور شوی
هوش مصنوعی: وقتی که در دشواری‌ها و چالش‌ها قرار می‌گیری، می‌توانی با شجاعت و قدرت بیشتری مواجه شوی.
صدف را گذاری و گوهر بری
چو گوهرشناسی شوی جوهری
هوش مصنوعی: وقتی که از نظر آگاهی و شناخت به درجه‌ای برسید که بتوانید ارزش‌های پنهان را پیدا کنید، مانند آن است که در صدف، مروارید قرار داده‌ای و به دنبال آن هستید.
ز خر مهره آن را بود کیسه پر
که مفلس بود بهر یک دانه در
هوش مصنوعی: کیسه پر از مهره نشان‌دهنده‌ی ثروت و دارایی است، اما شخصی که فقیر است، حتی برای یک دانه نیز تلاش نمی‌کند و دچار کمبودی است. به عبارتی، برخی افراد در ظاهر می‌توانند ثروتمند به نظر برسند، اما در واقعیت، شرایط مالی و اقتصادی آن‌ها ممکن است بسیار نامناسب باشد.
یقین دان که چون مرد دریا شوی
بد و نیک خود را شناسا شوی
هوش مصنوعی: بدان که وقتی به عمق دریا بروی و با چالش‌ها و سختی‌های آن روبه‌رو شوی، به خوبی می‌توانی خوبی‌ها و بدی‌های خود را بشناسی.
نبینی تو هم آشکارا شوی
که بندست بر پای جان، این توی
هوش مصنوعی: اگر تو نیز خود را به وضوح نشان دهی، بدان که جان تو به زنجیر وابسته است، و این تو هستی که در بند آنی.
تو دزدی و زندان تو عالم است
به زندان و بندت سبب آدم است
هوش مصنوعی: تو به نوعی دزد هستی، و زندان تو تمامی جهان است؛ در واقع، محدودیت‌ها و شرایط سختی که در آن قرار داری، باعث شکل‌گیری و ایجاد انسان‌ها شده است.
چو در جنت او رفت گندم بخورد
به دنیا خداوند زندانش کرد
هوش مصنوعی: وقتی او به بهشت رفت و از گندم خورد، خداوند او را به دنیا فرستاد و در زندانش کرد.
کرم بین که سلطان صاحب کرم
میان دل دزد دارد حرم
هوش مصنوعی: ببین که پادشاه بخشش در دل خود چه دلی دارد، او در حرم خود دزد را هم می‌پذیرد و در دلش محبت و لطف را جای می‌دهد.
گرش مال و ملک و خرانه نداد
در گنج معنی به رویش گشاد
هوش مصنوعی: اگر مال و ثروت یا دارایی‌ها به او ندهند، اما در خزانه‌ی معنا و مفهوم به رویش باز شود.