گنجور

شمارهٔ ۵

پیر دبیر خواجهٔ آفاق خواجگی
ای خواجگی ز رفعت نام تو نامدار
اسبی که با پیاده خود شاه گفته‌است
بار رهی برد، نبرد بار انتظار
یک بادپای تند روان جوان بده
چون خنگ چرخ و زردهٔ خورشید راهوار
اسبی نه آن‌چنان که سقط گفتش انوری
اسبی چنانکه بود مُعزی بر او سوار
عمرت دراز باد که از نوک کلک تو
کارم چو کار خانهٔ ما نیست پرنگار

اطلاعات

وزن: مفعول فاعلات مفاعیل فاعلن (مضارع مثمن اخرب مکفوف محذوف)
قالب شعری: قطعه
منبع اولیه: الف. رسته

* با انتخاب متن و لمس متن انتخابی می‌توانید آن را در لغتنامهٔ دهخدا جستجو کنید.

برگردان به زبان ساده

پیر دبیر خواجهٔ آفاق خواجگی
ای خواجگی ز رفعت نام تو نامدار
هوش مصنوعی: پیر دبیر در مورد مقام و جایگاه والای خواجگی صحبت می‌کند و می‌گوید که این مقام به‌خاطر شهرت و عظمت نام توست که به نام‌آوری تبدیل شده است.
اسبی که با پیاده خود شاه گفته‌است
بار رهی برد، نبرد بار انتظار
هوش مصنوعی: اسبانی که با سوار خود، چنین سخن گفته است که بار راه را بر دوش می‌کشد، در واقع نشان می‌دهد که باید منتظر نتایج و پیامدهای خاصی بود.
یک بادپای تند روان جوان بده
چون خنگ چرخ و زردهٔ خورشید راهوار
هوش مصنوعی: یک جوان شاداب و پرانرژی مانند نسیمی تند و سریع می‌خواهم، چون چرخ‌های زمان و درخشش خورشید در مسیر زندگی.
اسبی نه آن‌چنان که سقط گفتش انوری
اسبی چنانکه بود مُعزی بر او سوار
هوش مصنوعی: این شعر به توصیف نوع خاصی از اسب می‌پردازد. شاعر می‌گوید که اسب مورد نظر نه به اندازه‌ای ضعیف و ناتوان است که برخی در موردش نظر داده‌اند، بلکه این اسب قوی و نیرومند است و مانند اسبی است که فردی برجسته و محترم بر آن سوار می‌شود. به عبارت دیگر، شاعر به ویژگی‌های برتر و توانمندی این اسب اشاره دارد و آن را از قضاوت‌های غلط دور می‌سازد.
عمرت دراز باد که از نوک کلک تو
کارم چو کار خانهٔ ما نیست پرنگار
هوش مصنوعی: امیدوارم عمرت طولانی باشد، چرا که نوشتن و خلاقیت تو به گونه‌ای است که کار من به اندازه کارهای زنده و زیبا در خانه‌ام نیســت.