گنجور

شمارهٔ ۲۷۴

خواهد که خامه راهی در منزلی رساند
بر مَرکب مُرکّب بنشست تا براند
برخاست همچو ابری بی‌واسطه ز واسط
وز بحر هند گوهر بر روم می‌فشاند
از سوز سینه دودی چون شمع بر سر آید
پوشیده آتش دل، در پی نمی‌تواند
گلگون و شست مانده دور از وصال شیرین
شبدیز آب دیده هر سو همی‌دواند
با کاغذ دو رویه در عین بی‌زبانی
حرف عیان ما را هر دم عیان بخواند
نون‌والقلم محقق در حق اوست مُنزل
از مشک حکم ریحان تعلیق نسخ خواند
در روم خط مشکین بر مهر می‌نویسد
از شام عقد پروین بر ماه می‌نشاند
هرگه که تیر تازد در فارسی و تازی
با تازیان دواند وز فارِسان نماند
در بحر شعر ناصر بهر مداد و خامه
در وجه سیم کاغذ دُرها همی‌چکاند

اطلاعات

وزن: مفعول فاعلاتن مفعول فاعلاتن (مضارع مثمن اخرب)
قالب شعری: غزل
منبع اولیه: الف. رسته

* با انتخاب متن و لمس متن انتخابی می‌توانید آن را در لغتنامهٔ دهخدا جستجو کنید.

برگردان به زبان ساده

خواهد که خامه راهی در منزلی رساند
بر مَرکب مُرکّب بنشست تا براند
هوش مصنوعی: می‌خواهد که قلمش را به جایی برساند، و سوار بر مرکب خود شده است تا حرکت کند.
برخاست همچو ابری بی‌واسطه ز واسط
وز بحر هند گوهر بر روم می‌فشاند
هوش مصنوعی: به مدت زمان کوتاهی از جانب کسی بدون هیچگونه واسطه‌ای فعالیتی آغاز شد و از جایی دور، زیبایی و ارزش‌هایی به جایی دیگر منتقل می‌شود.
از سوز سینه دودی چون شمع بر سر آید
پوشیده آتش دل، در پی نمی‌تواند
هوش مصنوعی: از دردهای درونی و سوز دل، دودی به وجود می‌آید که مانند دودی از شمع می‌سوزد. این آتش پنهان در دل، نمی‌تواند به راحتی پنهان بماند.
گلگون و شست مانده دور از وصال شیرین
شبدیز آب دیده هر سو همی‌دواند
هوش مصنوعی: دور از عشق شیرین، گل‌ها با رنگی زیبا و شستشو شده در حال جاری شدن هستند و اشک‌ها در هر سو به راه افتاده‌اند.
با کاغذ دو رویه در عین بی‌زبانی
حرف عیان ما را هر دم عیان بخواند
هوش مصنوعی: با کاغذی که دو طرف دارد و در حالی که ما نمی‌توانیم صحبت کنیم، هر لحظه در حال نشان دادن حقیقت واضح ما است.
نون‌والقلم محقق در حق اوست مُنزل
از مشک حکم ریحان تعلیق نسخ خواند
هوش مصنوعی: در این بیت به ارزش و اهمیت علم و دانش اشاره شده است. نوشته‌ها و کلامی که از قلم نازل می‌شود، حقی است که به انسان می‌رسد. همچنین، به زیبایی و لطافت علم در مقایسه با چیزهای دیگر اشاره می‌کند. در واقع، این عبارت نشان‌دهنده‌ی عظمت و تأثیر دانش و علم در زندگی انسان‌هاست.
در روم خط مشکین بر مهر می‌نویسد
از شام عقد پروین بر ماه می‌نشاند
هوش مصنوعی: در شهر روم، با خطی زیبا و تیره بر روی مهره، نوشته‌ها می‌نویسند و از طرف شام، پیوندی با ستاره پروین را بر چهرهٔ ماه برقرار می‌کنند.
هرگه که تیر تازد در فارسی و تازی
با تازیان دواند وز فارِسان نماند
هوش مصنوعی: هر زمان که یک تیر پرتاب شود، چه به زبان فارسی و چه به زبان عربی، به سوی عرب‌ها پرتاب می‌شود و هیچ نشانی از فارس‌ها باقی نمی‌ماند.
در بحر شعر ناصر بهر مداد و خامه
در وجه سیم کاغذ دُرها همی‌چکاند
هوش مصنوعی: در دنیای شعر ناصر، به جای خودکار و قلم، جواهرات ارزشمندی همچون مروارید بر روی کاغذی نقره‌ای فرو می‌ریزد.