گنجور

شمارهٔ ۳۴۴

ای دل مطیع آن بت مژگان فرنگ باش
با ساکنان کعبه مهیای جنگ باش
بر روی منعمان غضب آلوده کن نگاه
با این گروه ناخن شیر و پلنگ باش
دامی که در محیط حوادث فگنده یی
در جستجوی اره پشت نهنگ باش
خواهی که پا به کوچه آسودگی نهی
یک چند روز در گرو کفش تنگ باش
صحرا و شهر بس که ز دیوانه پر شدست
هر جا که پا نهی بغل پر ز سنگ باش
تکلیف اگر کنند به گلزار پا منه
از گل عصا دهند به دست تو لنگ باش
چون کهربا مکن به طمع روی خویش زرد
در بزم می کشان چو روی باده رنگ باش
همچون کمان ز فاقه سر خود مساز خم
بیرون اگر ز خانه برایی خدنگ باش
خواهی که جا دهند تو را نیک و بد پسر
در باغ دهر چون گل رعنا دو رنگ باش
ای سیدا ز صورت دیوانه کم نه یی
یکجا نشین و صاحب ناموس و ننگ باش

اطلاعات

وزن: مفعول فاعلات مفاعیل فاعلن (مضارع مثمن اخرب مکفوف محذوف)
قالب شعری: غزل
منبع اولیه: ویکی‌درج

* با انتخاب متن و لمس متن انتخابی می‌توانید آن را در لغتنامهٔ دهخدا جستجو کنید.

برگردان به زبان ساده

ای دل مطیع آن بت مژگان فرنگ باش
با ساکنان کعبه مهیای جنگ باش
هوش مصنوعی: ای دل، تسلیم زیبایی‌های آن معشوق با مژگان دلربا باش و با ساکنان کعبه آماده نبرد باش.
بر روی منعمان غضب آلوده کن نگاه
با این گروه ناخن شیر و پلنگ باش
هوش مصنوعی: به من نگاه غیظ‌آلودی بینداز و به این جمع مانند شیر و پلنگ قوی و ترسناک باش.
دامی که در محیط حوادث فگنده یی
در جستجوی اره پشت نهنگ باش
هوش مصنوعی: در شرایط دشوار و در میان چالش‌ها، به دنبال راهی برای فرار نیستی، بلکه باید به فکر حل مسأله و یافتن یک راهکار جدید باشی.
خواهی که پا به کوچه آسودگی نهی
یک چند روز در گرو کفش تنگ باش
هوش مصنوعی: اگر می‌خواهی به آرامش و راحتی دست بیابی، باید مدتی را با سختی‌ها و مشکلات مواجه شوی.
صحرا و شهر بس که ز دیوانه پر شدست
هر جا که پا نهی بغل پر ز سنگ باش
هوش مصنوعی: صحرا و شهر به قدری پر از دیوانه و شوریدگی شده‌اند که هر جا قدم بگذاری، دلتنگی و سختی به همراه دارد.
تکلیف اگر کنند به گلزار پا منه
از گل عصا دهند به دست تو لنگ باش
هوش مصنوعی: اگر در باغ گل به تو وظیفه‌ای بدهند، پای خود را نگذار و دستت را به عصا بدهند، همینطور لنگ و ناتوان باش.
چون کهربا مکن به طمع روی خویش زرد
در بزم می کشان چو روی باده رنگ باش
هوش مصنوعی: چون کهربا زرد رنگ شده‌ای، به خاطر زیبایی‌ات در جمع دوستان دل کسی را به طمع ننداز. مثل رنگ باده، که در میکده جلوه می‌کند، تو هم باید طوری باشی که رنگ و رویی دل‌ربا داشته باشی.
همچون کمان ز فاقه سر خود مساز خم
بیرون اگر ز خانه برایی خدنگ باش
هوش مصنوعی: اگر از خانه بیرون می‌آیی، مانند یک تیرانداز با دقت و هدفمند باش و خودت را بیهوده خم نکن. همچون کمان که از شدت فقر و تنگدستی نمی‌شکند، استوار و محکم باش.
خواهی که جا دهند تو را نیک و بد پسر
در باغ دهر چون گل رعنا دو رنگ باش
هوش مصنوعی: اگر می‌خواهی در زندگی، چه خوب و چه بد، به خوبی جایگاهت را حفظ کنی، مانند گل زیبا و دو رنگ در باغ دنیا باش.
ای سیدا ز صورت دیوانه کم نه یی
یکجا نشین و صاحب ناموس و ننگ باش
هوش مصنوعی: ای بزرگوار، از حالت دیوانگی فاصله بگیر و در جایی آرام و با کمالات زندگی کن و به افتخارات و ارزش‌های انسانی خود توجه داشته باش.