شمارهٔ ۳۱۵
نفس سرکش را مسخر عقل پرتدبیر کرد
سگ چو شد دیوانه او را می توان زنجیر کرد
بی مربی زیر گردون معتبر نتوان شدن
ماه نو را رفته رفته چرخ عالمگیر کرد
با بزرگان جهان گستاخ بودن خوب نیست
آخر این بی عزتی بر کوهکن تأثیر کرد
بی ابا نتوان به بزم تندخویان پا نهاد
بی محابا تکیه نتوان بر دم شمشیر کرد
تا به پای خم نرفتم ساغرم یاری نداد
دستگیری با من افتاده روح پیر کرد
می روند اهل طمع در بزم ها دیوانه وار
می توان درهای مهمانخانه را زنجیر کرد
قامت خلوت نشینان می کند کار کمان
می توان مسواک زاهد را نشان تیر کرد
وادیی دیوانگی جای فراغت بوده است
خواب راحت پای ما در خانه زنجیر کرد
سیدا مزد هنرور می رسد در خورد کار
روزیی فرهاد را گردون ز جوی شیر کرد
اطلاعات
وزن: فاعلاتن فاعلاتن فاعلاتن فاعلن (رمل مثمن محذوف)
قالب شعری: غزل
منبع اولیه: ویکیدرج
* با انتخاب متن و لمس متن انتخابی میتوانید آن را در لغتنامهٔ دهخدا جستجو کنید.
برگردان به زبان ساده
نفس سرکش را مسخر عقل پرتدبیر کرد
سگ چو شد دیوانه او را می توان زنجیر کرد
هوش مصنوعی: نفس سرکش و لجامگسیخته را میتوان با عقل و اندیشهای متین مهار کرد؛ همانطور که وقتی سگی دیوانه میشود، میتوان او را با زنجیر کنترل کرد.
بی مربی زیر گردون معتبر نتوان شدن
ماه نو را رفته رفته چرخ عالمگیر کرد
هوش مصنوعی: بدون راهنمایی و آموزش صحیح، هیچ کس نمیتواند به موفقیت برسد. همانطور که ماه نو به تدریج در آسمان نمایان میشود، هر کس باید با مرور زمان و یادگیری پیشرفت کند.
با بزرگان جهان گستاخ بودن خوب نیست
آخر این بی عزتی بر کوهکن تأثیر کرد
هوش مصنوعی: باید مراقب باشیم که در برابر بزرگان جسارت نکنیم، زیرا این کار میتواند باعث بیاحترامی و تأثیرات بدی شود.
بی ابا نتوان به بزم تندخویان پا نهاد
بی محابا تکیه نتوان بر دم شمشیر کرد
هوش مصنوعی: بدون ترس و تردید نمیتوان به محفل افرادی که تندخو و خشمگین هستند وارد شد، و بیاحتیاطی نمیتوان به شمشیرها تکیه کرد.
تا به پای خم نرفتم ساغرم یاری نداد
دستگیری با من افتاده روح پیر کرد
هوش مصنوعی: تا زمانی که به پای میخانه نرسیدم، ساغر (جام شراب) به کمک من نیامد و روح خستهام را یاری نکرد.
می روند اهل طمع در بزم ها دیوانه وار
می توان درهای مهمانخانه را زنجیر کرد
هوش مصنوعی: افرادی که به دنبال نفع و سود خود هستند، با شور و دیوانگی به مهمانیها میآیند، اما میتوان درهای میهمانی را بست و آنان را از ورود به آنجا منع کرد.
قامت خلوت نشینان می کند کار کمان
می توان مسواک زاهد را نشان تیر کرد
هوش مصنوعی: دوستانی که در خلوتهای خود نشستهاند، به گونهای زیبا و دلنشین ایستادهاند که میتوانند در دلانگیزترین لحظات، حتی زاهدی را که مسواک به دست دارد، با تیر محبت هدف قرار دهند.
وادیی دیوانگی جای فراغت بوده است
خواب راحت پای ما در خانه زنجیر کرد
هوش مصنوعی: در اینجا اشاره به منطقهای است که جنون و دیوانگی در آن به نوعی آرامش و آزادی روانی پیدا میشود. اما در عین حال، خواب راحت و آسایش ما به خاطر زنجیرهایی که در این خانه وجود دارد، محدود شده است. به عبارتی، در حالی که این مکان میتواند محلی برای راحتی باشد، اما در واقع، ما به زنجیرهایی اسیر هستیم که آرامشمان را مختل کرده است.
سیدا مزد هنرور می رسد در خورد کار
روزیی فرهاد را گردون ز جوی شیر کرد
هوش مصنوعی: در این بیت، به این موضوع اشاره شده است که نتیجه تلاش و هنر فرد به او پاداشی شایسته خواهد داد. به عبارتی دیگر، کسی که با هنر و مهارت خود کار کند، در نهایت به مقامی والا و نعمتی مناسب دست خواهد یافت. غیبت فرهاد به شیر زاییدهای از آسمان اشاره دارد که نشان از تلاش و کوشش دارد.

سیدای نسفی