گنجور

بخش ۱۴۵ - بیان حدیث اکثر اهل الجنة البلها

اکثراً اهل بهشتند ابلهان
ابلهان اینجا و آنجا از شهان
ابلهان در کار و بار این جهان
زیرک و دانا بهر راز نهان
ابلهان اما به نزد این خران
عاقل و زیرک به پیش دیگران
عقل ما را سوی بیعقلی کشید
اینچنین عقلی در این عالم که دید
ای رفیقان من کنون ابله شدم
از ره و رسم شما مکره شدم
چون نمی بینم کنون دیگر رهی
می زنم اکنون نوای ابلهی
فاش و رسوا می زنم طبل جنون
این جنون هردم مرا بادا فزون
خواستند اکنون مرا چون اینچنین
بگسلم زنجیرهای آهنین
چون مرا دیوانه کردند ای قرین
تو برو تدبیر خود کن بعد از این
بعد از این دست من و دامان عشق
جان این افسرده جان و جان عشق
بعد از این از جان و از فرزند و زن
بگذرم چون آن خلیل ممتحن

اطلاعات

وزن: فاعلاتن فاعلاتن فاعلن (رمل مسدس محذوف یا وزن مثنوی)
قالب شعری: مثنوی
منبع اولیه: چکامه

* با انتخاب متن و لمس متن انتخابی می‌توانید آن را در لغتنامهٔ دهخدا جستجو کنید.

برگردان به زبان ساده

اکثراً اهل بهشتند ابلهان
ابلهان اینجا و آنجا از شهان
هوش مصنوعی: بسیاری از افرادی که در بهشت هستند، نادانانی هستند که در هر گوشه و کنار از حکمرانان و بزرگ‌ترها وجود دارند.
ابلهان در کار و بار این جهان
زیرک و دانا بهر راز نهان
هوش مصنوعی: نادان‌ها در مسائل زندگی این دنیا فکر می‌کنند که زرنگ و باهوش هستند و می‌توانند همه چیز را بفهمند، در حالی که واقعیت چیز دیگری است و معمولاً خود را در جهل و نادانی می‌بینند.
ابلهان اما به نزد این خران
عاقل و زیرک به پیش دیگران
هوش مصنوعی: احمق‌ها اما در مقابل این افراد نادان، خود را زیرک و دانا نشان می‌دهند و برتر از دیگران به نظر می‌رسند.
عقل ما را سوی بیعقلی کشید
اینچنین عقلی در این عالم که دید
هوش مصنوعی: عقل ما به بی‌عقلی رهنمون شد، زیرا در این جهان چنین عقلی را مشاهده کردیم.
ای رفیقان من کنون ابله شدم
از ره و رسم شما مکره شدم
هوش مصنوعی: دوستان من، اکنون تحت تأثیر رفتار و کردار شما، احمق و نادان شده‌ام.
چون نمی بینم کنون دیگر رهی
می زنم اکنون نوای ابلهی
هوش مصنوعی: اکنون که دیگر راهی نمی‌بینم، در حالی که نمی‌توانم، صدای کسی را می‌زنم که به نظر نادان می‌آید.
فاش و رسوا می زنم طبل جنون
این جنون هردم مرا بادا فزون
هوش مصنوعی: من به طور علنی و بی‌پرده از جنون خود سخن می‌گویم، این جنون هر لحظه در من بیشتر و بیشتر احساس می‌شود.
خواستند اکنون مرا چون اینچنین
بگسلم زنجیرهای آهنین
هوش مصنوعی: می‌خواهند حالا مرا به گونه‌ای آزاد سازند که زنجیرهای آهنین را بشکنم.
چون مرا دیوانه کردند ای قرین
تو برو تدبیر خود کن بعد از این
هوش مصنوعی: وقتی که مرا دیوانه کردند، ای همراه، حالا برو و به فکر کارهای خودت باش.
بعد از این دست من و دامان عشق
جان این افسرده جان و جان عشق
هوش مصنوعی: از این پس دست من و محبت عشق است، جان افسرده من و روح عشق.
بعد از این از جان و از فرزند و زن
بگذرم چون آن خلیل ممتحن
هوش مصنوعی: از این پس، مانند ابراهیم خلیل که امتحان شد، از جان، فرزند و همسرم خواهیم گذشت.