رباعی شمارهٔ ۱۶۸۵
اطلاعات
* با انتخاب متن و لمس متن انتخابی میتوانید آن را در لغتنامهٔ دهخدا جستجو کنید.
برگردان به زبان ساده
خوانش ها
رباعی شمارهٔ ۱۶۸۵ به خوانش فاطمه زندی
حاشیه ها
سلام
در مصرع اول بیت دوم کلمه درست به عید است نه بعید
در ضمن از سایت بسیار خوبتان متشکرم
---
پاسخ: با تشکر، تصحیح شد.
سلام
در مصرع اول بیت اول کلمه مها میبایست ماه باشد ..
سپاس بیکران :)
هر دو حالت از لحاظ وزنی درسته
یکی از اساتید برتر ادبیات من، وقتی فهمید اسم من مها ست، گفت "میدونستی معشوقه ی مولوی اسمش مها بوده؟؟ برو شعراشو بخون"
مها به معنی ای ماه هست فکر میکنم اینجا
مها جان گویا سخت! در اشتباهی.
مها در اینجا یعنی ای ماه....ماها...مها
اگر به این باشد مطمئن باش که مها معشوقه ی صدها شاعر بزرگ زبان فارسی بوده است.(+معشوقه های دیگر در عرض هم....تعدد معشوقه ها... ترافیک هووی غیر مجاز!)
مها خانم
درین اشعار مها به مانای ای مه است
ولی به عرض شما میرسانم که ”مه“ به مانای بزرکتر هم هست و مها را به همین معنا در لغات دیگر به کار میگیرند.
از ملک الشعرای بهار درین چامه:
ناگهان واعظ قزوین به کمینگاه رسید
بر سرش ریخته و زندگیاش تاه زدند
خبر آمد به مهادیو که شد کشته بهار
زین خبر دیوچگان خنده به قهقاه زدند
بار دیگر خبر افتاد که زنده است بهار
زان تغابن نفس سرد به اکراه زدند
ضمناً ، مهاتما در زبان هندی هم از همین ریشه است
مثل مهاتماگاندی
نام زیبایی دارید
مبارکتان باشد
نورورز سال 1396 بر تمام دوستداران ادبیات خجسته باد
سلام
داشتم این شعر رو میخوندم حس بدی نسبت به مصرع دوم بیت اول داشتم. به منزل پدری رفتم که ایشون یک نسخه بسیار قدیمی چاپ سنگی از دیوان شمس دارن. دو تا تفاوت با این شعر داشت، اولا رباعی شماره 1687 بود و ثانیا به جای "لیک" "ولیک" بود
به نظرم خوندنش با ولیک راحت تر شد :)
ولی اشتباه میکنی، وزن این شعر ((مفعول مفاعیل مفاعیل فعل)) هست و "ولیک" جا نمیشه توش به جای این موضوع،
باید"د" رو خوب ادا کنی:یاران هستن+د لیک....
خوانش سخت این شعر هم بخاطر استفاده از اختیارات شاعری است که باعث شد حالت اهنگین خودش رو از دست بده (( دو هجای کوتاه به یک هجای بلند تبدیل شده))
اینطوری با صداها بخون ببین چه درسته:
یاران / هَ سَ تن دِ / لی کِ / دل سو زِ / تویی
اندر دل من مها دل افروز تویی
یاران همه هستند ولی شمع دل افروز تویی
شادند جهانیان به نوروز و به عید
عید من و نوروز من امروز تویی
اشتباهه، وزن شعر ((مفعول مفاعیل مفاعیل فعل)) هست ولی مصراع دوم رو تبدیل کردی به ((مفعول مفاعیل مفاعیل مفاعیل فعل))، یعنی درواقع وزنش بیشتر از بقیه مصراع هاست
چند روزی به نوروز 1400 مانده که میبینم دوستان این رباعی زیبا را بنام مولوی در واتساپ و تله گرام و … برایم میفرستند. ابتدا کنجکاو شدم به صحت و سقم آن، که خوشبختانه در سایت شما آنرا دیدم، پس آسوده خاطر از صحت آن، با حاشیه نویسی عزیزانی ( محمد و محمد بابایی) که بعید را به عید و لیک را به ولیک تصحیح کرده اند، موافقم.
ولی باز هم به نظر میرسید که بیت دوم کمی از وزن شعری خارج است. لذا رباعیات شمس نسخه استاد بدیع الزمان فروزانفر را مرور کردم که ایشان چنین آوردهاند :
اندر دل من مَها ! دل افروز تویی
هستند دگران، ولیک دلسوز تویی
شادند جهانیان به نوروز و به عید
عیدِ من و نوروز ِمن، امروز تویی
به نظر بنده این نمونه صحیح تر میباشد .چرا که هم وزن کامل است و هم اینکه در مصرع دوم کلمه «دگران» بیشتر از« یاران» به مفهوم شعر نزدیک است
درسته ولی این اشتباه وزنی داره که بالاتر توضیح دادم و حوصله توضیح ندارم
فقط بگم که:
هستند دگران -> این اشتباهه چون ۳ تا هجای کوتاه پشت هم اومده
هَس + تَن + د + دِ + گَ + ران
د و دِ و گَ کوتاهن و نباید ۳ تا پشت هم بیاد
حالتی که سایت نوشته کاملا درسته فقط به علت اختیارات شاعری، هرچند که وزن رعایت شده ولی به دلیل تبدیل دوهجای کوتاه به یک هجای بلند، و استفاده از هجای کشیده به جای یک هجای بلند و کوتاه، آهنگ شعر تغییر کرده
وزن همونه ولی آهنگش کمی متفاوت شده
بعضی وقتا این اختیارات شاعری، زیبایی آهنگ شعرو کم میکنن
البته اینم بگم چیزی که شما گفتی درسته سه تا هجای کوتاه پشت هم اومده، اما ممکنه هم درست باشه، شاعرا مثل اینکه ممکن بود گاهی به این چیزا توجه نکنند و لازم ندونن
ولی اختیارات شاعری این ابیاتم نگاه کنین:
یار منی و جان من، دولت پایدار من
باغ من و بهار من، باغ مرا خزان دهی
گشتم جمله شهر ها، نیست شکر مگر تو را
با تو مکیس چون کنم، گر تو شکر گران دهی
گشتم جنله شهر ها =
گَش + تَ + مِ + جُم + لِ + شَه + رِ + ها
به این صورت بخونین قشنگ در میاد
میبینی که اختیارات شاعری باعث چه تغییراتی در اهنگ شده
تشکر ویژه از نوید بخاطر مطلب مفیدش
قدر شناسی و ستایش خداوند باریتعالی در ایام عید از زبان مولانا.

مولانا