گنجور

غزل شمارهٔ ۹۷۰

دیده‌ها شب فراز باید کرد
روز شد دیده باز باید کرد
ترک ما هر طرف که مرکب راند
آن طرف ترکتاز باید کرد
مطبخ جان به سوی بی‌سویی‌ست
پوز آن سو دراز باید کرد
چون چنین کان زر پدید آمد
خویش را جمله گاز باید کرد
جامهٔ عمر را ز آب حیات
چون خضِر خوش‌طراز باید کرد
چون غیور‌ست آن نبات حیات
زین شکر احتراز باید کرد
چون چنین نازنین به خانهٔ ماست
وقت نازست‌، ناز باید کرد
با گل و خار ساختن مردی‌ست
مرد را ساز ساز باید کرد
قبلهٔ روی او چو پیدا شد
کعبه‌ها را نماز باید کرد
سجده‌هایی که آن سری باشد
پیش آن سر فراز باید کرد
پیش آن عشق عاقبت محمود
خویشتن را ایاز باید کرد
چون حقیقت نهفته در خمشی‌ست
ترک گفت مجاز باید کرد

اطلاعات

وزن: فعلاتن مفاعلن فعلن (خفیف مسدس مخبون)
قالب شعری: غزل
منبع اولیه: ویکی‌درج

* با انتخاب متن و لمس متن انتخابی می‌توانید آن را در لغتنامهٔ دهخدا جستجو کنید.

برگردان به زبان ساده

دیده‌ها شب فراز باید کرد
روز شد دیده باز باید کرد
هوش مصنوعی: باید شب را پشت سر گذاشت و با روشن شدن روز، دوباره به زندگی و واقعیت‌های آن نگاه کرد.
ترک ما هر طرف که مرکب راند
آن طرف ترکتاز باید کرد
هوش مصنوعی: هرجا که ترک ما به سوی آن براند، باید به آن سمت حمله کرد.
مطبخ جان به سوی بی‌سویی‌ست
پوز آن سو دراز باید کرد
هوش مصنوعی: آشپزخانه‌ی جان به سمت نامعلومی است، پس باید به آن سوی دراز شویم.
چون چنین کان زر پدید آمد
خویش را جمله گاز باید کرد
هوش مصنوعی: زمانی که چنین طلا و ارزش واقعی نمایان شود، انسان باید خود را از تمام زوائد و زشت‌کاری‌ها پاک کند.
جامهٔ عمر را ز آب حیات
چون خضِر خوش‌طراز باید کرد
هوش مصنوعی: برای داشتن عمر خوب و دلپذیر، باید آن را مثل جامه‌ای زیبا و خوش‌رنگ که با آب حیات آراسته شده باشد، تزئین کنیم.
چون غیور‌ست آن نبات حیات
زین شکر احتراز باید کرد
هوش مصنوعی: چون آن گیاه حیات غیرت دارد، پس باید از این شکر دوری کرد.
چون چنین نازنین به خانهٔ ماست
وقت نازست‌، ناز باید کرد
هوش مصنوعی: وقتی چنین عزیز و ارزشمندی به خانهٔ ما آمده است، باید فرصتی برای ناز و محبت ایجاد کنیم.
با گل و خار ساختن مردی‌ست
مرد را ساز ساز باید کرد
هوش مصنوعی: مرد واقعی کسی است که بتواند با تمام چالش‌ها و مشکلات زندگی کنار بیاید و در برابر آنها استقامت کند. برای این کار، فرد باید خود را آماده و مجهز کند تا در مواجهه با گل‌ها و خارها، بتواند به راه خود ادامه دهد.
قبلهٔ روی او چو پیدا شد
کعبه‌ها را نماز باید کرد
هوش مصنوعی: زمانی که چهرهٔ زیبای او آشکار شود، همهٔ کعبه‌ها سزاوار عبادت و نماز خواهند بود.
سجده‌هایی که آن سری باشد
پیش آن سر فراز باید کرد
هوش مصنوعی: برای بزرگداشت و احترام به مقام والای کسی باید در برابر او تواضع و سجده کرد.
پیش آن عشق عاقبت محمود
خویشتن را ایاز باید کرد
هوش مصنوعی: برای رسیدن به عشق واقعی، باید خود را مانند ایاز فدای عشق محبوب کرد.
چون حقیقت نهفته در خمشی‌ست
ترک گفت مجاز باید کرد
هوش مصنوعی: چون حقیقت در یک حالت خاص و نهفته است، برای درک آن باید از ظاهر و نشانه‌های سطحی چشم‌پوشی کرد.

خوانش ها

غزل شمارهٔ ۹۷۰ به خوانش عندلیب