گنجور

غزل شمارهٔ ۹۴۹

مرا وصال تو باید صبا چه سود کند
چو من زمین تو گشتم سما چه سود کند
ایا بتان شکرلب چو روی شه دیدم
مرا جمال و کمال شما چه سود کند
دلم نماند و گدازید چون شکر در آب
جمال ماه رخ دلربا چه سود کند
فلک ببست میان مرا ز فضل کمر
ولیک بی‌شه شهره قبا چه سود کند
هزار حیله کنم من دغا و شیوه عشق
چو شه حریف نباشد دغا چه سود کند
مرا بقا و فنا از برای خدمت اوست
مرا چو آن نبود این بقا چه سود کند
سقا و آب برای حرارت جگرست
جگر چو خون شد ای دل سقا چه سود کند
فلک به ناله شد از بس دعا و زاری من
چو بخت یار نباشد دعا چه سود کند
مگو چنین تو چه دانی بلا دریست نهان
خدای داند و بس کاین بلا چه سود کند
چو خونبهای تو ای دل هوای عشق ویست
مگو که کشته شدم خونبها چه سود کند
تو هان و هان به دل و دیده خاک این ره شو
چو خاک باشی باید علا چه سود کند
در آن فلک که شعاعات آفتاب دلست
هزار سایه و ظل هما چه سود کند
هما و سایه‌اش آن جا چو ظلمتی باشد
ز نور ظلمت غیر فنا چه سود کند
دلا تو چند زنی لاف از وفاداری
برو به بحر وفا این وفا چه سود کند
صفای باقی باید که بر رخت تابد
تو جندره زده گیر این صفا چه سود کند
چو کبر را بگذاری صفا ز حق یابی
بدانی آنگه کاین کبریا چه سود کند
برو به نزد خداوند شمس تبریزی
فقیر او شو جانا غنا چه سود کند

اطلاعات

وزن: مفاعلن فعلاتن مفاعلن فعلن (مجتث مثمن مخبون محذوف)
قالب شعری: غزل
منبع اولیه: ویکی‌درج

* با انتخاب متن و لمس متن انتخابی می‌توانید آن را در لغتنامهٔ دهخدا جستجو کنید.

برگردان به زبان ساده

مرا وصال تو باید صبا چه سود کند
چو من زمین تو گشتم سما چه سود کند
هوش مصنوعی: اگر من به وصالت برسم، چه فایده‌ای دارد وقتی که خود را در زمین تو گم کرده‌ام؟ آسمان چه نفعی برای من خواهد داشت؟
ایا بتان شکرلب چو روی شه دیدم
مرا جمال و کمال شما چه سود کند
هوش مصنوعی: ای خدایان زیبای شکرین لب، وقتی روی پادشاه را دیدم، جمال و کمال شما برایم سودی ندارد.
دلم نماند و گدازید چون شکر در آب
جمال ماه رخ دلربا چه سود کند
هوش مصنوعی: دل من طاقت ندارد و مانند شکر در آب در حال ذوب شدن است. زیبایی و چهره دلربای ماه چه فایده‌ای دارد؟
فلک ببست میان مرا ز فضل کمر
ولیک بی‌شه شهره قبا چه سود کند
هوش مصنوعی: سرنوشت مرا از لطف خود محصور کرده است، اما چه فایده دارد که بزرگی و شهرت در پیراهن قبا برای من سودی ندارد؟
هزار حیله کنم من دغا و شیوه عشق
چو شه حریف نباشد دغا چه سود کند
هوش مصنوعی: اگر هزاران تدبیر و شیوه هم به کار ببرم، وقتی که معشوق همچون پادشاهی در میدان عشق حاضر نیست، ترفند و فریب چه فایده‌ای خواهد داشت؟
مرا بقا و فنا از برای خدمت اوست
مرا چو آن نبود این بقا چه سود کند
هوش مصنوعی: حیات و مرگ من به خاطر خدمت به اوست. اگر این زندگی بر اساس خدمت نباشد، چه فایده‌ای دارد؟
سقا و آب برای حرارت جگرست
جگر چو خون شد ای دل سقا چه سود کند
هوش مصنوعی: این بیت به مفهوم نیاز به محبت و عاطفه اشاره دارد. وقتی دل داغدار و پر از درد باشد، حتی آب و محبت نیز نمی‌تواند تسکین‌دهنده‌ی آن باشد. به عبارت دیگر، اگر در درون انسان آتش زبانه بکشد و دلش پر از غم و خون باشد، صرفاً فراهم کردن آب و محبت نمی‌تواند کمکی به بهبود حالش انجام دهد. در واقع، درد درونی و رنج عاطفی به قدری عمیق است که نشانه‌های ظاهری نمی‌توانند آن را درمان کنند.
فلک به ناله شد از بس دعا و زاری من
چو بخت یار نباشد دعا چه سود کند
هوش مصنوعی: آسمان از شدت ناله و گریه من به زاری درآمده است. وقتی که قسمتم خوب نباشد، دعا کردن چه فایده‌ای دارد؟
مگو چنین تو چه دانی بلا دریست نهان
خدای داند و بس کاین بلا چه سود کند
هوش مصنوعی: نگو چنین، تو چه می‌دانی که این مصیبت چیست؛ تنها خداوند می‌داند و بس، که این بدبختی چه فایده‌ای دارد.
چو خونبهای تو ای دل هوای عشق ویست
مگو که کشته شدم خونبها چه سود کند
هوش مصنوعی: ای دل، به خاطر عشق تو، چه فایده‌ای دارد که بگویم کشته شده‌ام و خونبهای من چه خواهد شد؟
تو هان و هان به دل و دیده خاک این ره شو
چو خاک باشی باید علا چه سود کند
هوش مصنوعی: به دل و چشمانت توجه کن و خود را مانند خاک این مسیر قرار بده، چرا که وقتی به خاک تبدیل شدی، دیگر نیازی به شفا و درمان نخواهد بود.
در آن فلک که شعاعات آفتاب دلست
هزار سایه و ظل هما چه سود کند
هوش مصنوعی: در آسمانی که نورهای آفتاب دل وجود دارد، هزاران سایه و سایبان هیچ فایده‌ای ندارد.
هما و سایه‌اش آن جا چو ظلمتی باشد
ز نور ظلمت غیر فنا چه سود کند
هوش مصنوعی: در آنجا، هما و سایه‌اش همچون یک تاریکی است که از نور به وجود آمده، و این تاریکی که به غیر از نابودی هیچ فایده‌ای ندارد، چه ارزشی خواهد داشت؟
دلا تو چند زنی لاف از وفاداری
برو به بحر وفا این وفا چه سود کند
هوش مصنوعی: ای دل، چرا پیوسته از وفاداری سخن می‌گویی؟ به عمق وفا برو و ببین که آیا این وفاداری برای تو ثمری دارد یا نه.
صفای باقی باید که بر رخت تابد
تو جندره زده گیر این صفا چه سود کند
هوش مصنوعی: باید نیکی و صفای واقعی در چهره‌ات نمایان شود. به چه کار می‌آید اگر فقط به ظاهر زیبا باشی و درونت خالی از صفا باشد؟
چو کبر را بگذاری صفا ز حق یابی
بدانی آنگه کاین کبریا چه سود کند
هوش مصنوعی: وقتی که از خودخواهی و غرور چشم‌پوشی کنی و دل خود را خالص نمایی، به درک و حقیقت و آرامش بیشتری می‌رسی. در این حالت، متوجه می‌شوی که این بزرگی و عظمت که به آن می‌نازی، چه فاقد ارزشی دارد.
برو به نزد خداوند شمس تبریزی
فقیر او شو جانا غنا چه سود کند
هوش مصنوعی: به سوی خداوند برو و مانند شمس تبریزی فقیر و ناچیز شو؛ زیرا اینکه غنی باشی چه فایده‌ای دارد؟

خوانش ها

غزل شمارهٔ ۹۴۹ به خوانش عندلیب

حاشیه ها

1396/04/03 19:07
نادر..

مرا وصال تو باید! صبا چه سود کند؟ ..