گنجور

غزل شمارهٔ ۹۴۱

ز بعد خاک شدن یا زیان بود یا سود
به نقد خاک شوم بنگرم چه خواهد بود
به نقد خاک شدن کار عاشقان باشد
که راه بند شکستن خدایشان بنمود
به امر موتوا من قبل ان تموتوا ما
کنیم همچو محمد غزای نفس جهود
جهود و مشرک و ترسا نتیجه نفس است
ز پشک باشد دود خبیث نی از عود
شود دمی همه خاک و شود دمی همه آب
شود دمی همه آتش شود دمی همه دود
شود دمی همه یار و شود دمی همه غار
شود دمی همه تار و شود دمی همه پود
به پیش خلق نشسته هزار نقش شود
ولیک در نظر تو نه کم شود نه فزود
به پیش چشم محمد بهشت و دوزخ عین
به پیش چشم دگر کس مستر و مغمود
مذللست قطوف بهشت بر احمد
که کرد دست دراز و از آن بخواست ربود
که تا دهد به صحابه ولیک آن بگداخت
شد آب در کفش ایرا نبود وقت نمود

اطلاعات

وزن: مفاعلن فعلاتن مفاعلن فعلن (مجتث مثمن مخبون محذوف)
قالب شعری: غزل
منبع اولیه: ویکی‌درج

* با انتخاب متن و لمس متن انتخابی می‌توانید آن را در لغتنامهٔ دهخدا جستجو کنید.

برگردان به زبان ساده

ز بعد خاک شدن یا زیان بود یا سود
به نقد خاک شوم بنگرم چه خواهد بود
هوش مصنوعی: پس از مرگ و خاک شدن، نتیجه‌ی زندگی یا ضرر است یا فایده. حالا وقتی که به خاک می‌روم، می‌خواهم ببینم بهایی که پرداخت کرده‌ام چه خواهد بود.
به نقد خاک شدن کار عاشقان باشد
که راه بند شکستن خدایشان بنمود
هوش مصنوعی: عاشقان ممکن است به خاطر عشق و شوق خود به معشوق، به خاک و نابودی بروند، اما این مسیر سختی که طی می‌کنند در واقع نشان‌دهنده راهی است که برای شکستن حدود و موانع عشق خود انتخاب کرده‌اند.
به امر موتوا من قبل ان تموتوا ما
کنیم همچو محمد غزای نفس جهود
هوش مصنوعی: قبل از اینکه بميريد، با مرگ خودتان رو به رو شوید. زندگی‌تان را به گونه‌ای سامان دهید که شایسته محمد باشد و روح‌تان را به کمال برسانید.
جهود و مشرک و ترسا نتیجه نفس است
ز پشک باشد دود خبیث نی از عود
هوش مصنوعی: این بیت به این معناست که ویژگی‌های منفی و ناپسند مانند یهودی‌گری، شرک و نصرانیت، در واقع از نفس و خواسته‌های درونی انسان ناشی می‌شود. به عبارت دیگر، مثل این است که زباله و کثافت ناشی از یک چیز خبیث، نه به خاطر ذات آن چیز بلکه به خاطر پدیده‌های ناپسند موجود در آن است. در نهایت، این موضوع نشان‌دهنده تأثیرات منفی درونی بر رفتار و نگرش‌های انسان است.
شود دمی همه خاک و شود دمی همه آب
شود دمی همه آتش شود دمی همه دود
هوش مصنوعی: لحظه‌ای انسان ممکن است به خاک تبدیل شود، در لحظه‌ای دیگر به آب تغییر یابد، گاهی به آتش تبدیل شود و در لحظه‌ای دیگر به دود بدل گردد.
شود دمی همه یار و شود دمی همه غار
شود دمی همه تار و شود دمی همه پود
هوش مصنوعی: مدتی همه دوستان انسان را همراهی می‌کنند و در زمانی دیگر همه به تنهایی و در گوشه‌ای خلوت می‌روند. لحظه‌ای ممکن است انسان در شلوغی و همهمه باشد و لحظه‌ای دیگر در سکوت و آرامش.
به پیش خلق نشسته هزار نقش شود
ولیک در نظر تو نه کم شود نه فزود
هوش مصنوعی: هرچند که در برابر مردم هزاران نقش و تصویر به نمایش گذاشته می‌شود، اما در نظر تو نه چیزی کم می‌شود و نه چیزی به آن افزوده می‌شود.
به پیش چشم محمد بهشت و دوزخ عین
به پیش چشم دگر کس مستر و مغمود
هوش مصنوعی: در برابر چشمان محمد، بهشت و دوزخ به وضوح دیده می‌شود، در حالی که برای دیگران، فقط به صورت محو و غیر واقعی جلوه می‌کند.
مذللست قطوف بهشت بر احمد
که کرد دست دراز و از آن بخواست ربود
هوش مصنوعی: میوه‌های بهشت برای احمد بسیار در دسترس و آسان هستند، چرا که او با اراده و تلاش خود، آن‌ها را طلب کرده و به دست آورده است.
که تا دهد به صحابه ولیک آن بگداخت
شد آب در کفش ایرا نبود وقت نمود
هوش مصنوعی: شخصی به جمع دوستان و یارانش می‌رسد، اما در این لحظه، آنچه که در دست داشت، به دلیل شرایط نامناسب از بین می‌رود. در واقع، زمان بر تغییرات و تحولات تاثیری ندارد و او نمی‌تواند آنچه را که می‌خواسته به دست آورد.

خوانش ها

غزل شمارهٔ ۹۴۱ به خوانش عندلیب

حاشیه ها

1396/06/13 22:09
همایون

به نظر غزل الحاقی می‌‌آید
نشانه‌ها زیاد است ولی یک مورد واژه قطوف است به معنی انگور
که هیچ کجا در دیوان بکار نیامده است و در شیوه سخن که گفتن خود جای درنگ است

1396/06/13 22:09
همایون

*در شیوه سخن گفتن که خود جای درنگ است

1399/06/31 11:08

بله همایون !
به سبکهای سنایی و خاقانی بیشتر نزدیک هست