در بیت چهارم بایستی" ای جان جان ای جان "نوشته شود که به اشتباه " ای جان جان جان جان " نوشته شده است.

در بیت چهارم بایستی” ای جان جان ای جان جان “نوشته شود که به اشتباه ” ای جان جان جان جان ” نوشته شده است.

با درود به آقای قاسمی
نوشته حاضر در متن ، مطابق با نسخه اصلی است( ای جان جان، جان جان جان) که اینگونه ترکیبات در اشعار مولانا بوفور به چشم می خورد.

فرزادباغنده

با سلام
در مصراع اول بیت پنجم "جام مه" درسته یا "جام می"؟

خطاب به آقای زارعی:
"جام مه" درست است.
مه= بالا، برتر
بنابر منطق مسجّع بودنِ بیت هم درستی این واژه احراز می گردد.
مصراع 11 یعنی چی؟!

خطاب به علی زارعی:
در این بیت " جام مه " مضاف و مضاف علیه نیست و کسره بین دو کلمه وجود ندارد بلکه "مه" مخاطب است

اول بگیر آن جام [ای]مه ، بر کفه آن پیر نه...
(مه استعاره ایست برای ساقی)

خطاب به متین:
رو سخت کردن کنایه ایست برای "دوری کردن از شرم"
و مرتجا اسم مفعول از رجا(امید) به معنی مورد امید واقع شده یا کسی که به او امیدوارند،
مفهوم بیت :
مست که امید بر آن میرود که از عقل و هوش ظاهری دور باشد باید از شرم دوری گزیند چرا که اگر این می عشق را بر شرم افکنی شرم خود نیز مست میگردد پس تویی که مرتجایی و امید بر مست شدنت هست شرم را رها کن و بگذار عشفت آفتابی باشد جهان افروز .
به یاد شاملوی نازنین افتادم که میگوید :
زیباترین حرفت را بگو
شکنجه پنهان سکوتتت را آشکاره کن
و هراس مدار از آنکه بگویند
ترانه ای بیهوده میخوانید
چرا که ترانه ما
ترانه بیهودگی نیست
چرا که عشق حرفی بیهوده نیست
حتی بگذار آفتاب نیز برنیاید
به خاطر فردای ما اگر
بر ماش منتی است
چرا که عشق
خود فرداست
خود همیشه است

درود به تو پوریا خوش امدی

ای جان جان جان جان خودش درست است
یعنی چهار بار تاءکید در جان دارد یعنی عصاره و گوهر جان...ریتم و آهنگ همین حالت هم بهتر هست

اول بگیر آن جام مِـه، بر کفّه ی ان پیر نه
چون مست گردد پیرِ دِه، رو سوی مستان ساقیا
جام مِه به معنی جام بزرگ
پیر دِه: کنایه از رهبر و مرشد. در هرات این نام به صورت پیر دین هنوز به کار می‌رود و در برخی اشعار به پیر دیر هم اشاره شده است.

پیوند به وبگاه بیرونی

تلفظ ومعنی «برجه»دربیت چهارم چیست؟

بهتر است من پیش از نوشتن نظر، کار پژوهشی را یاد بگیرم و بپذیرم که باید در حفظ آثار بزرگان این آب و خاک بکوشم. اگر متنی با برداشت "من" سازگار نیست، نباید بیدرنگ بگویم که متن اشتباه است.

سجاد! بر جه /bar jah / تلفظ اش هست و معنیش هست بپر.
جهیدن= پریدن

رو سخت کن:رو سخت کردن به معنی سماجت به خرج دادن است در مثنوی (236/2) گوید:
هر از خورشید باشد پشت گرم. سخت رو باشد نه بیم او را نه شرم
***
از کتاب مقدمه، گزینش و تفسیر محمدرضا شفیعی کدکنی، انتشارات سخن، ص 157

رو سخت کن:رو سخت کردن به معنی سماجت به خرج دادن است در مثنوی (236/2) گوید:
هر که از خورشید باشد پشتْ گرم سخت رو باشد نه بیم او را نه شرم
***
از کتاب مقدمه، گزینش و تفسیر محمدرضا شفیعی کدکنی، انتشارات سخن، ص 157

استاد شجریان نیز این غزل را به زیبایی تمام در آلبوم غوغای عشقبازان خوانده اند که شنیدن آن توصیه می شود البته ایشان بیت چهارم را به صورت ای جان جان ای جان جان خوانده اند

استاد شجریان نیز این غزل را به زیبایی تمام درآلبوم غوغای عشقبازان خوانده اند که شنیدن آن به درک مفهوم کمک میکند البته ایشان بیت چهارم را ای جان جان ای جان جان ... خوانده اند

اجرای بسیار زیبایی با صدای علیرضا اشرف پور در آلبوم گل کو وجود دارد.

با سلام ...
بیت چهارم چه معنی میدهد ؟ جان ها هر کدام به چه معنی ای هستند ؟

چون مست گردد پیر،دِه(بده)روrooسوی مستان ساقیا یعنی بده رو یت را به سوی ساقیان

چون مست گردد پیر،دِه(بده)روrooسوی مستان ساقیا یعنی بده رو یت را به سوی مستان ای ساقی

استاد شجریان
کنسرت تهران و لندن و خوراسگان اصفهان این تصنیف را با گروه آوا در افشاری اجرا کرد

سلام
حق با آقای هدایت قاسمی است:
در بیت چهارم ” ای جان جان ای جان جان “درست و
و ” ای جان جان جان جان ” اشتباه است.
کافیست به وزن شعر توجه کنیم با عبارت ” ای جان جان جان جان ” وزن شعر یعنی مستفعلن مستفعلن مستفعلن مستفعلن به دست نمی آید و ساختار شعر خراب می شود اما عبارت ” ای جان جان ای جان جان “ دقیقا در همین وزن است و با وزن ابیات دیگر نیز همخوانی دارد.

دوست عزیزم
درستی وزن به خوانش صحیح نیز بستگی دارد..
شکل موجود، با ایجاد تتابع، معنا و زیبایی عمیق تری ایجاد نموده است..

جناب آقای نادر
سلام بر شما
درست می فرمایید، وزن به نحوۀ خواندن نیز بستگی دارد. اما اگر هم وزن درست باشد و هم خواندن مطابق دستور زبان فارسی انجام گیرد، چرا باید وزن را خراب کنیم و بعد سعی کنیم جوری بخوانیم که مشکل وزن حل شود؟!
ضمن اینکه چهار بار پشت سرهم گفتنِ جان جان جان جان، زیبایی شعر را کمی مخدوش می کند و تاکیدی بیش از حد عامیانه است و دو بار گفتنِ ای جان جان زیباتر به نظر می رسد همانطور که در اشعار دیگر مولانا هم، ترکیب های مشابه، فراوان آمده است:
ای عاشقان، ای عاشقان آن کس که بیند روی او
شوریده گردد عقل او آشفته گردد خوی او
***
ای مطربان، ای مطربان ، بر دف زنید احوال من
من بیدلم، من بیدلم ، من از کجا ، عشق از کجا
***
ای سرخوشان، ای سرخوشان آمد طرب دامن کشان
بگرفته ما زنجیر او بگرفته او دامان ما
***
ای کیمیا، ای کیمیا در من نگر زیرا که من
صد دیر را مسجد کنم صد دار را منبر کنم
***
ای باغبان، ای باغبان در ما چه درپیچیده‌ای
گر برده‌ایم انگور تو تو برده‌ای انبان ما
***
ای عقل کل، ای عقل کل تو هر چه گفتی صادقی
حاکم تویی حاتم تویی من گفت و گو کمتر کنم
و ...
من شعر را در وزن مستفعلن مستفعلن مستفعلن مستفعلن به شرح زیر تقطیع کرده ام،
(u) علامت هجای کوتاه و
(-)علامت هجای بلند است:
ای -
جا -
ن u
جان -
مستفعلن
ای -
جا -
ن u
جان -
مستفعلن
ما -
نا -
م u
دیم -
مستفعلن
از-
به -
ر u
نان-
مستفعلن
همانطور که ملاحظه می فرمایید شعر در درون وزن جا می گیرد اما در فرض "ای جان جان جان جان" وزن به هم می ریزد.
ممنون می شوم اگر بفرمایید شما آن بیت را چگونه می خوانید که وزنش درست در می آید. اگر ممکن است به حالت تقطیع شرح دهید یا لااقل با اعراب گذاری (کسره و فتحه و ...) نحوۀ خواندنتان را بیان بفرمایید.
از بابت نقدی هم که در مورد یکی از شعرهایم در وبلاگم ارائه نمودید و به جا نیز بود، متشکرم. اصلاح شد.

درود بر شما مهناز عزیز
تبریک مرا پذیرا باشید برای وبلاگ زیبا و پرباری که با صفا و صمیمیت ساخته و پرداخته اید و امیدوارم نقد ارائه شده، به راستی به جا بوده باشد..
در رابطه با مصرع "ای جان جان ..." ، از توضیحات کاملی که ارائه نمودید بسیار سپاسگزارم.
منظور من این بود که چنانچه صدای کوتاه زیر بعد از جان دوم به صورت واکه بلند و کمی شبیه "نِی"خوانده شود، وزن شعر همان که فرمودید خواهد شد. پیش می آید که شاعر به جهت تاکید بر به کار گیری کلمه ای به خصوص در جایی مشخص از مصرع، با تغییر اجباری آهنگ در خواندن، وزن مورد نظر را ایجاد کند..
برای مثال:
به جان دلبرم کز هر دو عالم (خوانش: جانِی یا جانِ ِ )
تمنای دگر جز دلبرم نیست (خوانش: تمنایِی یا تمنایِ ِ )

درود بر همه دوستان ایرانی و مخصوصا بر دوست بسیار قدیم و محترم خانوم روفیا.
چه غذل شاهانه است و چه مثال علی کشیش و عظمت مولانا و زبان پارسی است.
من رابطه میان مصرعه اول و مصرعه دوم در بیت پنجم(ای جان جان) نمی فهمم..نیاز تفسیر دارم.

سلام
دوستانی که به تکرار چهار باره ی کلمه جان ایراد دارند به این نکته هم دقت کنند که در نسخ معتبر در دسترس(حداقل سه نسخه ای که من دیدم ) همینطور آمده است
بله شاید کسی بگوید به نظر من این شعر یا این بیت اگر چنین یا چنان بود زیباتر یا بهتر بود
اما اینکه بگوییم این که من میگویم درست است و جز این نیست یعنی که هم ازمثلا" مولوی شاعرتریم و هم از تصحیح کنندگانی که با چه مرارتها به مقابله ی نسخ مختلف میپردازنند تا بتوانند امانت داری کنند
داناتر
شاید بسیاری از این اختلافاتی که در نسخ متفاوت میبینیم به دلیل همین اعمال سلایق نابجای مستنسخینی بوده که امانت داری نکرده اند

خطاب بهVijay Deep
دوست عزیز معنی این بیت از بیت قبلی روشن میشود به این معنا که ما چون گدایان برای پاره ای نان به بزم سلطان میامدیم پس تو ای انسان در محضر حضرت حق (بزم سلطان) به تقاضای دنیا و یا حتی بهشت(نان) فرصت را از دست مده(گدارویی) مکن وبرخیز(برجه) از مستی و می(رحمت واسعه) بهره ببر و به طلب وصال با معشوق گام بردار که جز این کنی گدا صفتی ایست که از چنین بزمی جز کفی نان.
بر نگرفته ای
حضرت علی علیه السلام میفرمایند
عبادت کنندگان سه گروهند
گروهی خدا را به طمع بهشت عبادت میکنند ،این عبادت تاجران است وگروهی از ترس دوزخ که این چونان غلامان است و گروهی به جهت شکر وسپاس که این عبادت احرار است
به قول خواجه شیراز
تو بندگی چو گدایان به شرط مزد مکن
که خواجه خود روش بنده پروی داند

آقا مجید گرامی
خیلی ممنون برای این توضیح قشنگ. بسیار شفاف و منظم می نویسید..هنوز من کاملا می فهمم..زنده باشید!
نیز هرف جناب علی علیه‌السلام چه زیبا و معقول است....حقیر اگرچه علم مضحب ندارم و به بت خانه هم نمی روم ولی از نزدیک بودن با طبیعت لذت عبادت سپاس و شکر خوری را می برم.
باز هم سپاس آقا جان دست شما درد نکند.

درود ویجی دیپ دوست دیرین
اگر مایلید از طریق لینک پایین صفحه به تلگرام گنجور متصل شوید.
از آنجا لینک تلگرام کانال تماشاگه راز را لمس کنید.
آنجا دوستان و من شما را خواهیم یافت.

سلام روفیا گرامی
از پیام شما خوشحال شدم دوست محترم.
هنوز لنک باز نمی شود بعداً باز کوشش خواهم کرد.
حالا تبریک نوروز را به شما و به فامیل تان می فرستم.
این فیض طبیعت گلستان دل تان را سرسبز و شاداب کند.
ارادتمند

بر دست من نه جام جان ، ای دستگیر عاشقان
دور از لب بیگانگان ، پیش آر پنهان ساقیا
با درود .مولانا میخواهد که ساقی و کسی که از عاشقان دستگیری و آنان را یاری میکند(حافظ پیر مغان میخواندش) آن جام می عشق را در دست او نهد چرا که انسان کامل مانند او قدر آن می را میداند و نه بیگانگان با عشق که دلبسته چیز های این جهانی هستند و حتی فراتر از آن از ساقی درخواست میکند پنهان از بیگانه با عشق به او می عشق دهد چرا که بسیارند ببگانگانی که با افکار و رفتار خود سعی میکنند بر روی سالک راه عشق تاثیر گذاشته ، او را از آدمه راه منصرف ساخته و یا موجب کاهلی شوند و مولانا در ابیات زیادی به پویندگان طریقت عشق توصیه میکند به سایرین و بخصوص بیگانگان با عشق و زندگی در باره سعی و کوشش خود برای رسیدن به حضرت دوست و زنده شدن به خدا یا زندگی حرفی نزنند و خموشی برگزینند .
موفق و در پناه حق باشید

“الهی! چه بودی که بهشت و جهنم نبودی تا پدید آمدی که خداپرست کیست.”
حکیم عطار نیشابوری

سلام غرض میکنم خدمت دوستان . الان زمان بیماری کرونا است . برای بیت آخر تا بخت ما خندان شود پیش آی خندان ساقیا آیه 9 سئره تغابن تقدیم میشود . آخر آیه ( ذالک فوز العظیم ) است . یعنی این پیروزی بزرگ است . لطفا به قرآن مراجعه شود .

تا بخت من خندان شود . آخر آیه 9 سوره تغابن ( ذالک فوزالعظیم ) این پیروزی بزرگ است .

اگر اساتید گرامی لطف کنند در حاشیه ها از معنی و مفهوم اشعار هم بنویسند عالی میشود و بسیار مورد اسفاده برای دانش آموزان و علاقمندان به ادبیات و اشعار خواهد بود.

ممنون از امیرحسام عزیز که به شیوایی کامل توضیح فرمودید و همچنین از زهرا خانم بابت توضیح زیباشون

و چقدر زیبا می خواند خسرو آواز ایران

درود 

برای فهم دقیق اشعار مولانا برنامه گنج حضور با اجرای آقای پرویز شهبازی را پیشنهاد میکنم