گنجور

غزل شمارهٔ ۸۲۰

هر چه آن خسرو کند شیرین کند
چون درخت تین که جمله تین کند
هر کجا خطبه بخواند بر دو ضد
همچو شیر و شهدشان کابین کند
با دم او می‌رود عین الحیات
مرده جان یابد چو او تلقین کند
مرغ جان‌ها با قفس‌ها برپرند
چونک بنده پروری آیین کند
عالمی بخشد به هر بنده جدا
کیست کو اندر دو عالم این کند
گر به قعر چاه نام او بری
قعر چه را صدر علیین کند
من بر آنم که شکرریزی کنم
از شکر گر قسم من تعیین کند
کافری گر لاف عشق او زند
کفر او را جمله نور دین کند
خار عالم در ره عاشق نهاد
تا که جمله خار را نسرین کند
تو نمی‌دانی که هر که مرغ اوست
از سعادت بیضه‌ها زرین کند
بس کنم زین پس نهان گویم دعا
کی نهان ماند چو شه آمین کند

اطلاعات

وزن: فاعلاتن فاعلاتن فاعلن (رمل مسدس محذوف یا وزن مثنوی)
قالب شعری: غزل
منبع اولیه: ویکی‌درج

* با انتخاب متن و لمس متن انتخابی می‌توانید آن را در لغتنامهٔ دهخدا جستجو کنید.

برگردان به زبان ساده

هر چه آن خسرو کند شیرین کند
چون درخت تین که جمله تین کند
هوش مصنوعی: هر کاری که آن خسرو انجام دهد، به گونه‌ای شیرین و دلپذیر است، درست مانند درخت انجیر که همه میوه‌هایش انجیر است.
هر کجا خطبه بخواند بر دو ضد
همچو شیر و شهدشان کابین کند
هوش مصنوعی: هر جا که سخنرانی کند، دو حالت مخالف مانند شیر و عسل را به هم پیوند می‌زند.
با دم او می‌رود عین الحیات
مرده جان یابد چو او تلقین کند
هوش مصنوعی: با نفسی که او می‌کشد، زندگی به بدن مرده‌ای می‌رسد و وقتی او به آن زندگی تلقین کند، جان می‌گیرد.
مرغ جان‌ها با قفس‌ها برپرند
چونک بنده پروری آیین کند
هوش مصنوعی: در دنیای این شعر، روح‌ها مانند پرندگانی هستند که در قفس‌ها اسیرند. وقتی که کسی به پرورش و آزادی روح‌ها می‌پردازد، آن‌ها می‌توانند پرواز کنند و آزاد شوند.
عالمی بخشد به هر بنده جدا
کیست کو اندر دو عالم این کند
هوش مصنوعی: هر کسی در این دنیا به طور جداگانه‌ای می‌تواند از علم و دانش بهره‌مند شود. این شخص کیست که در هر دو دنیا، یعنی در دنیا و آخرت، این کار را انجام می‌دهد؟
گر به قعر چاه نام او بری
قعر چه را صدر علیین کند
هوش مصنوعی: اگر نام او را به عمق چاه ببری، آن عمق هم به عرش اعلی ارتقا پیدا می‌کند.
من بر آنم که شکرریزی کنم
از شکر گر قسم من تعیین کند
هوش مصنوعی: من می‌خواهم از شادی و خوشحالی به دیگران بگویم، اگر سرنوشت و قسمتم اجازه دهد.
کافری گر لاف عشق او زند
کفر او را جمله نور دین کند
هوش مصنوعی: هر که به عشق او سخن بگوید، حتی اگر کافر هم باشد، حرف‌هایش می‌تواند نور و روشنی دین را به همراه داشته باشد.
خار عالم در ره عاشق نهاد
تا که جمله خار را نسرین کند
هوش مصنوعی: دنیا با مشکلات و موانعش بر سر راه عاشقان قرار دارد تا آن‌ها بتوانند از همه این مصائب عبور کنند و به زیبایی و عشق دست یابند.
تو نمی‌دانی که هر که مرغ اوست
از سعادت بیضه‌ها زرین کند
هوش مصنوعی: تو نمی‌دانی که هر کسی که اعتماد و امیدش به چیز خاصی باشد، از آن چیز بهترین بهره را می‌برد و به خوشبختی می‌رسد.
بس کنم زین پس نهان گویم دعا
کی نهان ماند چو شه آمین کند
هوش مصنوعی: از این پس دعاهایم را پنهانی بیان می‌کنم، چرا که وقتی پادشاه تأیید کند، دیگر چیزی پنهان نخواهد ماند.

خوانش ها

غزل شمارهٔ ۸۲۰ به خوانش هانیه سلیمی
غزل شمارهٔ ۸۲۰ به خوانش عندلیب

حاشیه ها

1396/03/19 23:06
یزدان کرم افروز

مصراع اول (هر چه آن خسرو کند، شیرین کند)، در ادبیات پارسی تبدیل به ضرب المثلی شده به این معنی که هر چه از دوست رسد نیکوست. گاهی هم در کنایه از پیروی و تقلید کورکورانه که به این شکل نیز خوانده می شود:
هر چه آن خسرو کند، شیرین بود!

1396/07/19 19:10
محسن سعیدزاده

مضمون این غزل آن است که معشوق از عاشق داناتر است و با فرض اینکه او داناتر است، عاشق باید محو درجمال وجلال معشوق باشد.در این غزل،شمه ای ازفنای عاشق درمعشوق بیان شده است .

1397/10/01 08:01
یکی (ودیگر هیچ)

عالمی بخشد به هر بنده جدا
کیست کو اندر دو عالم این کند
به هر که بنگی او می کند عالمی جداگانه می بخشد که تنها به او اختصاص دارد و خدای آن عالم خواهد بود
کدام خدا چنین رحمت و لطفی می تواند کند جز خدای ارحم الرحمین
ولی بنده ای که شایستگی خود را به کمال رساند

1397/10/01 10:01
یکی (ودیگر هیچ)

بندگی