گنجور

غزل شمارهٔ ۸۰۱

عشرتی هست در این گوشه غنیمت دارید
دولتی هست حریفان سر دولت خارید
چو شکر یک دل و آغشته این شیر شوید
که ظریفید و لطیفید و نکومقدارید
دانه چیدن چه مروت بود آخر مکنید
که امیران دو صد خرمن و صد انبارید
با چنین لاله رخان روح چرا نفزایید
در چنین معصره‌ای غوره چرا افشارید
دست در دامن همچون گل و ریحانش زنید
نه که پرورده و بسرشته آن گلزارید
رنگ دیدیت بسی جان و حیاتیش نبود
مه خوبان مرا از چه چنین پندارید
چون ره خانه ندانید که زاده وصلید
چون سره و قلب ندانید کز این بازارید
فخر مصرید چو یوسف هله تعبیر کنید
چو لب نوش وفا جمله شکر می‌کارید
ملکانید و ملک زاده ز آغاز و سرشت
گرچه امروز گدایانه چنین می‌زارید
ساقیان باده به کف گوش شما می‌پیچند
گرد خمخانه برآیید اگر خمارید
همه صیاد هنر گشته پی بی‌عیبی
همه عیبید چو در مجلس جان هشیارید
شمس تبریز درآمد به عیان عذر نماند
دیده روح طلب را به رخش بسپارید

اطلاعات

وزن: فعلاتن فعلاتن فعلاتن فعلن (رمل مثمن مخبون محذوف)
قالب شعری: غزل
منبع اولیه: ویکی‌درج

* با انتخاب متن و لمس متن انتخابی می‌توانید آن را در لغتنامهٔ دهخدا جستجو کنید.

برگردان به زبان ساده

عشرتی هست در این گوشه غنیمت دارید
دولتی هست حریفان سر دولت خارید
هوش مصنوعی: در این گوشه، لذتی وجود دارد که باید قدر آن را بدانید. در کنار این لذت، فرصتی هم هست که رقبای شما از رسیدن به این موقعیت محرومند.
چو شکر یک دل و آغشته این شیر شوید
که ظریفید و لطیفید و نکومقدارید
هوش مصنوعی: اگر شکر را با شیر مخلوط کنید، ترکیبی لطیف و خوشمزه به دست می‌آید که نشان‌دهنده پاکی و زیبایی در خوراکی‌ها است. شما نیز با ظرافت و لطافت خود، ارزشمند و بااستعداد هستید.
دانه چیدن چه مروت بود آخر مکنید
که امیران دو صد خرمن و صد انبارید
هوش مصنوعی: چیدن دانه‌ها چه بی‌رحمی است! این کار را نکنید، زیرا امیران دارای دوصد بخش و صد انبار هستند.
با چنین لاله رخان روح چرا نفزایید
در چنین معصره‌ای غوره چرا افشارید
هوش مصنوعی: چطور ممکن است در برابر چهره‌های زیبا کسی روحش زنده نشود؟ چرا باید در چنین موقعیتی دل خود را بشکنیم و ناراحت شویم؟
دست در دامن همچون گل و ریحانش زنید
نه که پرورده و بسرشته آن گلزارید
هوش مصنوعی: دست خود را به دامن او بچسبانید و او را مانند گلی زیبا و با لطافت بپرورید، نه اینکه آن باغ را خراب کنید.
رنگ دیدیت بسی جان و حیاتیش نبود
مه خوبان مرا از چه چنین پندارید
هوش مصنوعی: رنگی که به چشمانت می‌بخشد، برای جان و زندگی‌ام خاص نیست. ای مه خوبان، چرا چنین تصوری درباره من دارید؟
چون ره خانه ندانید که زاده وصلید
چون سره و قلب ندانید کز این بازارید
هوش مصنوعی: وقتی نمی‌دانید که مسیر خانه‌تان کجاست، به این معنی است که به هم پیوسته‌اید. همچنین وقتی نه سر و نه قلب خود را نمی‌شناسید، این نشان می‌دهد که در این دنیا تنها برای خرید و فروش آمدید.
فخر مصرید چو یوسف هله تعبیر کنید
چو لب نوش وفا جمله شکر می‌کارید
هوش مصنوعی: مصری که در زیبایی‌اش مانند یوسف است، به مانند لب‌های شیرین و وفاداری، خوشبختی و شکرگزاری را به ارمغان می‌آورد.
ملکانید و ملک زاده ز آغاز و سرشت
گرچه امروز گدایانه چنین می‌زارید
هوش مصنوعی: شما از ابتدا و به طور طبیعی دارای مقام و ثروت هستید، هرچند امروز به‌طور ظاهری خود را به حالت گدا و بی‌نیاز نشان داده‌اید.
ساقیان باده به کف گوش شما می‌پیچند
گرد خمخانه برآیید اگر خمارید
هوش مصنوعی: کسانی که مشروب را در دست دارند، در حال نزدیک شدن و صحبت کردن با شما هستند. اگر احساس کسالت یا دردی دارید، بهتر است به سمت محل خوش‌گذرانی و شادی بیایید.
همه صیاد هنر گشته پی بی‌عیبی
همه عیبید چو در مجلس جان هشیارید
هوش مصنوعی: همه می‌کوشند تا در جستجوی کمال و زیبایی باشند، اما هر کدام از آن‌ها در عمق خود عیب و نقص‌هایی دارند. به همین خاطر، وقتی در جمعی با بصیرت و آگاه قرار می‌گیرند، با واقعیت‌های خود بیشتر آشنا می‌شوند.
شمس تبریز درآمد به عیان عذر نماند
دیده روح طلب را به رخش بسپارید
هوش مصنوعی: شمس تبریز به وضوح نمایان شد و دیگر دلیلی برای پنهان کردن نیست. چشم‌ها و دل‌های جستجوگر را به او بسپارید تا از زیبایی او بهره‌مند شوند.

خوانش ها

غزل شمارهٔ ۸۰۱ به خوانش عندلیب