گنجور

غزل شمارهٔ ۶۳۴

نک ماه رجب آمد تا ماه عجب بیند
وز سوختگان ره گرمی و طلب بیند
گر سجده کنان آید در امن و امان آید
ور بی‌ادبی آرد سیلی و ادب بیند
حکمی که کند یزدان راضی بود و شادان
ور سر کشد از سلطان در حلق کنب بیند
گر درخور عشق آید خرم چو دمشق آید
ور دل ندهد دل را ویران چو حلب بیند
گوید چه سبب باشد آن خرم و این ویران
جان خضری باید تا جان سبب بیند
آمد شعبان عمدا از بهر برات ما
تا روزی و بی‌روزی از بخشش رب بیند
ماه رمضان آمد آن بند دهان آمد
زد بر دهن بسته تا لذت لب بیند
آمد قدح روزه بشکست قدح‌ها را
تا منکر این عشرت بی‌باده طرب بیند
سغراق معانی را بر معده خالی زن
معشوقه خلوت را هم چشم عزب بیند
با غره دولت گو هم بگذرد این نوبت
چون بگذرد این نوبت هم نوبت تب بیند
نوبت بگذار و رو نوبت زن احمد شو
تا برف وجود تو خورشید عرب بیند
خامش کن و کمتر گو بسیار کسی گوید
کو جاه و هوا جوید تا نام و لقب بیند

اطلاعات

وزن: مفعول مفاعیلن مفعول مفاعیلن (هزج مثمن اخرب)
قالب شعری: غزل
منبع اولیه: ویکی‌درج

* با انتخاب متن و لمس متن انتخابی می‌توانید آن را در لغتنامهٔ دهخدا جستجو کنید.

برگردان به زبان ساده

نک ماه رجب آمد تا ماه عجب بیند
وز سوختگان ره گرمی و طلب بیند
هوش مصنوعی: ماه رجب فرا رسیده است و فرصتی مناسب برای مشاهده شگفتی‌ها و زیبایی‌ها فراهم شده است. در این زمان، کسانی که در جستجوی چیزهای ارزشمند و روحانی هستند، می‌توانند آثاری از تلاش و تلاش‌گران را ببینند و از آن بهره‌مند شوند.
گر سجده کنان آید در امن و امان آید
ور بی‌ادبی آرد سیلی و ادب بیند
هوش مصنوعی: اگر کسی با احترام و ادب به حضور خداوند بیاید، در امنیت و آرامش قرار می‌گیرد، اما اگر بی‌احترامی کند، عواقب کارش را خواهد دید و ادب را خواهد آموخت.
حکمی که کند یزدان راضی بود و شادان
ور سر کشد از سلطان در حلق کنب بیند
هوش مصنوعی: حکمی که خداوند صادر کند، مورد رضایت و شادمانی است، و اگر کسی از سلطنت طغیان کند، باید عواقب کارش را بپذیرد.
گر درخور عشق آید خرم چو دمشق آید
ور دل ندهد دل را ویران چو حلب بیند
هوش مصنوعی: اگر عشق مناسب باشد، آدمش شاداب و خوشحال خواهد بود مثل دمشق. اما اگر دلش را ندهد، دلش دچار ویرانی و خرابی خواهد شد مثل حلب.
گوید چه سبب باشد آن خرم و این ویران
جان خضری باید تا جان سبب بیند
هوش مصنوعی: این سخن بیانگر این است که شخصی از خود می‌پرسد چرا در زندگی برخی افراد شاداب و سرزنده هستند در حالی که دیگران در حال و هوای ویرانی و ناراحتی به سر می‌برند. این شخص به این نتیجه می‌رسد که گرما و سرزندگی زندگی باید دلیل خاصی داشته باشد، و برای درک این موضوع باید نگاهی عمیق‌تر به وجود انسانی و روحانی بیندازد.
آمد شعبان عمدا از بهر برات ما
تا روزی و بی‌روزی از بخشش رب بیند
هوش مصنوعی: ماه شعبان به طور خاص آمده است تا ما را مورد لطف و بخشش خداوند قرار دهد و به ما روزی و نیکی عطا کند.
ماه رمضان آمد آن بند دهان آمد
زد بر دهن بسته تا لذت لب بیند
هوش مصنوعی: ماه رمضان فرا رسید و زمان گشایش بستن‌ها و ممنوعیت‌های روزه فرا رسیده است تا انسان بتواند از طعم و لذت‌ها بهره‌مند شود.
آمد قدح روزه بشکست قدح‌ها را
تا منکر این عشرت بی‌باده طرب بیند
هوش مصنوعی: روز روزه به پایان رسید و مردم جام‌های خود را شکستند تا کسی که این شادی و لذت را بدون شراب نمی‌بیند، به حقیقت این خوشی پی ببرد.
سغراق معانی را بر معده خالی زن
معشوقه خلوت را هم چشم عزب بیند
هوش مصنوعی: معانی عمیق و پیچیده را به ذهن خالی و آماده القا کن. در جایی که معشوقه تنهاست، چشم زیبا و تازه‌عروس به چیزهای زیبایی می‌نگرد.
با غره دولت گو هم بگذرد این نوبت
چون بگذرد این نوبت هم نوبت تب بیند
هوش مصنوعی: با وجود موفقیت‌ها و خوشی‌های امروز، به یاد داشته باش که این لحظات نیز زودگذر هستند. وقتی این دوره‌های خوشی سپری شوند، بار دیگر آثار تلخی و ناامیدی را خواهی دید.
نوبت بگذار و رو نوبت زن احمد شو
تا برف وجود تو خورشید عرب بیند
هوش مصنوعی: سختی‌ها و مشکلات را تحمل کن و به جای خودت بر روی نوبت بگذار، تا وجود تو همچون تابش خورشید برای دیگران روشنی‌بخش باشد.
خامش کن و کمتر گو بسیار کسی گوید
کو جاه و هوا جوید تا نام و لقب بیند
هوش مصنوعی: سکوت کن و کمتر صحبت کن، چون افرادی هستند که به دنبال مقام و محبوبیت می‌گردند تا بتوانند نام و عنوانی کسب کنند.

خوانش ها

غزل شمارهٔ ۶۳۴ به خوانش عندلیب