این غزل دنباله‌ای است از غزل - شب شد و هنگام خلوتگاه شد
خود این غزل جفتی دارد و از غزل‌های دو گانه است و نیز پیش غزلی است بر غزل زیر که این دو گانه را سه گانه می‌‌کند
بی گاه شد بی‌گاه شد خورشید اندر چاه شد - خیزید‌ای خوش طالعان وقت طلوع ماه شد
اینجا شب که دنیای معنی‌ است خلوتگاه الله نیز معرفی‌ می‌‌گرد که آنجا خورشیدی دیگر پیدا می‌‌شود و این خورشید روزانه به چاه فرو می‌‌رود تا آن خورشید که ویژه جان عاشقان است بر آید
این گونه آشکار به دو دنیای هستی‌ ظاهری و لمس شدنی و دنیای معنی‌ که با هم چون شب و روز حضور دارند در ادیان و باور‌های دیگر نیامده است بلکه ادیان، دنیای دیگری در اخر زمان را به انتظار نشسته ا‌ند و جلال دین این دو دنیا را چون جان و تن در هم سرشته می‌‌بیند که از یکی‌ باید به دیگری راه جست
جلال دین دنیای عاشقان را جدا از دنیای حیوانات می‌‌داند و با جان بخشیدن به معنی‌ آنرا چون روح به جان و کالبد خود در می‌‌آورد به جای آنکه آن را در لباس سخن به پیچد و این کار را شبیه لباس کثیف را شستن و دوباره به تن معنی‌ کردن می‌‌داند در حالیکه معنی‌ از لباس فرشته پوشیدن نیز بیزار است و ارزش آن را جلال دین به خوبی‌ می‌‌شناسد
پی‌ بردن به دنیای دیگری از راه معنی‌ شبیه پی‌ بردن علم به ماده تاریک و یا انرژی تاریک است که از راه مدل‌های ریاضی صورت گرفته است زیرا دیدنی و لمس شدنی نیست ولی این تنها یک تمثیل است نه یکسان انگاری زیرا آنها هنوز جزئی از همین دنیای هستی‌ ا‌ند نه دنیای معنی‌

این قسمت ک میگ: گر بو بری زان روشنی آتش به خاک اندر زنی گر شب روی و بندگی زهره حرف ماه شد چه معنی میده؟

گرامی الناز
گر بو بری زان روشنی آتش به خواب اندرزنی
کز شب روی و بندگی زهره حریف ماه شد
می گوید: اگر با آن روشنایی آشنا شوی دیگر خواب به چشمان تو نیاید، که ستاره زهره از بس بیدار ماند و نخوابید و با روشنایی خو گرفت، حریف و همپایِ ماه شد

اشاره دارند به روح که چون خورشید در بدن ها متجلی می شود . منطور از ترک ، سفید بودن پوست ترکان و اشاره به روشنی روح و منظور از هندوان ، سیاه بودن پوست هندیان و اشاره به ظلمت بدن ها میباشد .