گنجور

غزل شمارهٔ ۳۵۱

طبیب درد بی‌درمان کدام است
رفیق راه بی‌پایان کدام است
اگر عقلست پس دیوانگی چیست
وگر جانست پس جانان کدام است
چراغ عالم افروز مخلد
که نی کفرست و نی ایمان کدام است
پر از درست بحر لایزالی
درونش گوهر انسان کدام است
غلامانه است اشیاء را قباها
میان بندگان سلطان کدام است
یکی جزو جهان خود بی‌مرض نیست
طبیب عشق را دکان کدام است
خرد عاجز شد اندر فکر عاجز
که سرکش کیست سرگردان کدام است
بت موزون به بتخانه بسی جست
که موزونات را میزان کدام است
چه قبله کرده‌ای این گفت و گو را
طلب کن درس خاموشان کدام است

اطلاعات

وزن: مفاعیلن مفاعیلن فعولن (هزج مسدس محذوف یا وزن دوبیتی)
قالب شعری: غزل
منبع اولیه: ویکی‌درج

* با انتخاب متن و لمس متن انتخابی می‌توانید آن را در لغتنامهٔ دهخدا جستجو کنید.

برگردان به زبان ساده

طبیب درد بی‌درمان کدام است
رفیق راه بی‌پایان کدام است
کدام پزشک می‌تواند بیماری بی درمان را مداوا کند؟ همسفر این سفر بی انتها چه کسی است؟
اگر عقلست پس دیوانگی چیست
وگر جانست پس جانان کدام است
عقل نمیتواند دوای این درد باشد، چون فقط یک حیطه محدودی را شامل میشود. جان نمیتواند علاج این مرض باشد، اگر باشد جانان چه کسی است؟!
چراغ عالم افروز مخلد
که نی کفرست و نی ایمان کدام است
هوش مصنوعی: چراغی که روشنی‌بخش جهان است، جاودانه است و نه به کفر مربوط می‌شود و نه به ایمان.
پر از درست بحر لایزالی
درونش گوهر انسان کدام است
هوش مصنوعی: در درون بی‌پایان وجود، چه گوهری از انسان نهفته است!
غلامانه است اشیاء را قباها
میان بندگان سلطان کدام است
هوش مصنوعی: کار بندگان سلطان این است که اشیاء مختلف را به قباهایشان آراسته و تزئین کنند.
یکی جزو جهان خود بی‌مرض نیست
طبیب عشق را دکان کدام است
هوش مصنوعی: هیچ‌کسی در این جهان پیدا نمی‌شود که بدون مشکل و بیماری باشد، پس داروخانه عشق کجاست و کدام درمانگر می‌تواند به ما کمک کند؟
خرد عاجز شد اندر فکر عاجز
که سرکش کیست سرگردان کدام است
هوش مصنوعی: خرد و دانش در ارائهٔ فهم و تحلیل خود ناچار به ناتوانی می‌رسد، زیرا نمی‌تواند تشخیص دهد که این سرکش و سرگردان چه کسی است و در واقع کدام یک از آن‌ها در حال سرگردانی است.
بت موزون به بتخانه بسی جست
که موزونات را میزان کدام است
هوش مصنوعی: او به دنبال زیبایی‌ها و موزونیت‌های مختلف در مکان‌های مختلف است و می‌خواهد بداند که معیاری برای سنجش این زیبایی‌ها و هماهنگی‌ها وجود دارد یا نه.
چه قبله کرده‌ای این گفت و گو را
طلب کن درس خاموشان کدام است
هوش مصنوعی: این عبارت به معنای این است که به دنبال مفاهیم عمیق‌تری از سخنان افراد خاموش و پرهیزکار باش و دقت کن که در این گفتگو چه هدفی را دنبال می‌کنی.

خوانش ها

غزل شمارهٔ ۳۵۱ به خوانش پری ساتکنی عندلیب

حاشیه ها

1394/10/07 14:01
خسرو

همایون جان شجریان این شعر رو زیبا اجرا کرده

وقتی بیمار با طبیب و پزشک خودش راستگو نیست پس پزشک که خدا هست ناتوان از درمان بیماری است یعنی عاشق که بیمار است باید راستگو باشه چون معشوق او همان طبیب اوست هرچند عاشق دروغگو است اما حق و مشعوق با اینکه عاشقش و بیمارش را از بالا نگاه میکنه و متوجه دردوغ عاشقش میشه اما فرصت بهش میده تا یه کمی دیگه به خودش نزدیک بشه

1396/10/08 22:01
۷

امان از دانشگاه آزاد امان

1399/05/16 02:08
امین

خداوندگار اواز استاد محمدرضا شجریان اونقدر زیبا خواندند که احساساتت رو برانگیخته میکنه
بینظیر ❤️❤️❤️

1400/09/05 00:12
شیدا

اجرای همایون جان بی نظیره غزلی از مولانای جان با صدای ایشون . حتما گوش بسپارید بهش 

1400/09/11 09:12
زهره نامدار

بخشی از این غزل را استاد محمدرضا شجریان خوانده اند.

در مصرع:«درونش گوهرِ انسان کدام است»که درست است،

استاد « گوهر و انسان » خوانده اند.

 

1400/09/11 10:12
ملیکا رضایی

بانو جان اشکالی وارد نیست ...

خواننده آزاد است متن شعر را تغییر دهد تا ضرب آهنگ زیباتر شود ...

درود بر شما 

 

1401/06/20 13:09
محسن سپهر

بسیار زیبا سروده. 

و ای کاش کسی هم می گفت :

طبیب درد بی درمان تویی تو...

1403/12/20 23:03
محمد شریف صادقی

درود. مولانا این غزل را با تضمین دو بیت از اثیر الدین اخسیکتی سروده است؛ چه بهتر که متولیان سایت گنجور در قسمت غزل های مشابه غزل اثیر الدین را هم بیاورند. مولانا البته این تضمین مطلع غزل دیگران را بارها انجام داده است. مثلا «معشوقه به سامان شد تا باد چنین بادا» در اصل از سنایی است با این تفاوت که به جای «بادا» ، «باد» آورده است؛ البته کار مولانا ابدا اشکالی ندارد خصوصا اینکه این اشعار مشهور بوده اند و تضمین آن ها رایج بوده است.

1404/01/13 23:04
رضا فراز

استاد شجریان در شوشتری خوانده