غزل شمارهٔ ۲۹۶
اطلاعات
* با انتخاب متن و لمس متن انتخابی میتوانید آن را در لغتنامهٔ دهخدا جستجو کنید.
برگردان به زبان ساده
آهنگ ها
این شعر را چه کسی در کدام آهنگ خوانده است؟
حاشیه ها
سلام شعر بسیار زیبایی است خیلی ممنونم
هنگام بهار و در آغاز سال نو میان شیر (اسد) یا نماد خورشید و صورت فلکی گاو (ثور) همنشینی به وجود می آید .
دو ستاره درخشان در آسمان تابستان بنام نسر شناخته می شوند یکی نسر واقع یا کرکس نشسته که همان ستاره معروف وگا یا آلفا لیرا (چنگ رومی) است و دیگری نسر طایر (آلفا آکویلا) در صورت فلکی عقاب یا کرکس پرنده . این دو ستاره همراه با ستاره دنب یا دمچه ماکیان یا ذنب الدجاجه و یا آلفا سیگنوس سه راس مثلث تابستانی را تشکیل می دهند.
اگر معتقدیم مولانا علم ِ اختری و کهکشان شناسیک را از چشم ِ سِِّر و راز دیده است پس بهتر است از همان کسره ی ِ یلخی استفاده کنیم که در معنی تقویم ِ دینی قبل از ما وجود داشته و خود ِ عقل این باور را در آب و کینه می کاویده است! حالا چرا (آب و کین) و این دو چه سنخیتی با هم دارند و چرا نه (تاب وکین) که هر دو واژه جنگ وجدال معنی می دهند؟ این بماند برای بعد.
اما اگر معتقدیم مولانا علم اختری و کهکشان شناسیک را از چشم ِ سَر و شعور مادی دیده است یعنی اگر معتقدیم مولانا دانش زمان خود چون پیشرفت علوم ِ ستاره شناسی را مطالعه میکرده و نسخ ِ استخراجی ِ رصدخانه ی مراغه و بحث ِ جفت طوسی مربوط به خواجه نصیر را مد نظر داشته است و باصطلاح ِ ممنوعه و قابل پیگرد در قرون وسطی (شمس الدینی) میکرده بر اساس اندیشه ی این شاعر:
مخسب ای یار ِ مهمان دار امشب
که تو روحی و ما بیمار، امشب
برون کُن خواب را از چشم ِ اسرار
که تا پیدا شود اسرار ، امشب
اگر تو مشترییی گِرد ِ مَه گَرد
نه گِرد ِِ گنبد ِ دوّار ، امشب
( ادعای این که مشتری از اقمار زمین نیست ادعایی خطرناک بوده و همین ادعا میتوانسته مولوی را روی هیزم قرون وسطی کباب کند بلایی که بعدها بر سر ِ جوردآنوبرونو و جیرونامو ساوونارولا آمد)
شکار نسر ِ طایر کُن به گردون
چو جان ِ جعفری ِ طیار ، امشب
تو را دادند صیقل تا زدایی
ز هجران ازرق ِ زنگار ، امشب
بحمدالله که خلقان جمله خفتند
و من بر خلقت و پرگار امشب
زهی کر و فر و اقبال بیدار
که حق بی دار و ما بیدار ، امشب (به اختلاف ِ "بی دار" و "بیدار" دقت کنید)
اگر چشمم بخسبد تا سحرگه
ز چشم خود شوم بیزار ، امشب
اگر بازار خالی شد تو بنگر
به راه ِ کهکشان ، بازار ، امشب
شب ِ ما روز ِ آن استارگانست
که درتابید در دیدار ، امشب
اَسد بر ثور برتازد به جمله
عطارد وَرنَهَد دستار ، امشب
زُحل پنهان بکارد تخم ِ فتنه
بریزد مشتری دینار ، امشب
خمش کردم زبان بستم ولیکن
منم گویای ِ بیگفتار ، امشب
########
* به نقل از آقای دکتر نائینی در سخنرانی ِ معوج اش از قول مولانا
Composer Karol Szymanowski set this wonderful poem in music as his “Third Symphony" op. 27, using a polish translation by Tadeusz Micinski