گنجور

غزل شمارهٔ ۲۷۰۵

مرا هر لحظه منزل آسمانی
تو را هر دم خیالی و گمانی
تو گویی کو طمع کرده‌ست در من
جهانی زین خیال اندر زیانی
بر آن چشم دروغت طمع کردم
که چون دوزخ نمودستت جنانی
بر آن عقل خسیست طمع کردم
که جان دادی برای خاکدانی
چه نور افزاید از برق آفتابی
چه بربندد ز ویرانی جهانی
ز یک قطره چه خواهد خورد بحری
ز یک حبه چه دزدد گنج و کانی
چه رونق یا چه آرایش فزاید
ز پژمرده گیایی گلستانی
به حق نور چشم دلبر من
که روشنتر از این نبود نشانی
به حق آن دو لعل قندبارش
که شرح آن نگنجد در دهانی
که مقصودم گشاد سینه‌ای بود
نه طمع آنک بگشایم دکانی
غرض تا نانی آن جا پخته گردد
نه آنک درربایم از تو نانی
ز بهمان و فلان تو فارغ آیند
طمع آن نی که گویندم فلانی

اطلاعات

وزن: مفاعیلن مفاعیلن فعولن (هزج مسدس محذوف یا وزن دوبیتی)
قالب شعری: غزل
منبع اولیه: ویکی‌درج

* با انتخاب متن و لمس متن انتخابی می‌توانید آن را در لغتنامهٔ دهخدا جستجو کنید.

برگردان به زبان ساده

مرا هر لحظه منزل آسمانی
تو را هر دم خیالی و گمانی
هوش مصنوعی: هر لحظه من در آرزوی رسیدن به تو هستم، و همیشه تصورات و خیالاتی درباره تو در ذهنم وجود دارد.
تو گویی کو طمع کرده‌ست در من
جهانی زین خیال اندر زیانی
هوش مصنوعی: انگار که جهانی از خواسته و آرزو در من به وجود آمده و این فکر، باعث آسیب و زیانی برای من شده است.
بر آن چشم دروغت طمع کردم
که چون دوزخ نمودستت جنانی
هوش مصنوعی: به خاطر چشمان فریبنده‌ات به تو امید داشتم، اما متوجه شدم که زیبایی‌ات مثل آتش جهنم است.
بر آن عقل خسیست طمع کردم
که جان دادی برای خاکدانی
هوش مصنوعی: من به عقل حقیر و کم‌ارزشی امید بستم که جان خود را برای چیز ناچیزی فدای خاک و دنیای مادی کند.
چه نور افزاید از برق آفتابی
چه بربندد ز ویرانی جهانی
هوش مصنوعی: این بیت به ما می‌گوید که آیا نور و روشنی که از تابش آفتاب می‌آید می‌تواند به دنیا افزوده شود یا اینکه این تابش می‌تواند موجب ویرانی و نابودی جهانی شود. در واقع، به تضادی اشاره دارد که بین ساختن و ویران کردن وجود دارد و به تاثیرات مثبت و منفی می‌پردازد.
ز یک قطره چه خواهد خورد بحری
ز یک حبه چه دزدد گنج و کانی
هوش مصنوعی: از یک قطره چقدر می‌تواند دریا بنوشد؟ و از یک حبه چه چیز گرانبهایی را می‌تواند بدزدد؟
چه رونق یا چه آرایش فزاید
ز پژمرده گیایی گلستانی
هوش مصنوعی: هر گونه زیبایی یا رونقی که از پژمرده شدن گیاهی در باغ به وجود آید، چه فایده‌ای دارد؟
به حق نور چشم دلبر من
که روشنتر از این نبود نشانی
هوش مصنوعی: به خدای محبوب و نور چشم معشوقم قسم که هیچ نشانه‌ای از او روشن‌تر از این نیست.
به حق آن دو لعل قندبارش
که شرح آن نگنجد در دهانی
هوش مصنوعی: به خاطر آن دو لب شیرین و جذابش که وصف و توصیف زیبایی‌های آن در هیچ زبانی گنجایش ندارد.
که مقصودم گشاد سینه‌ای بود
نه طمع آنک بگشایم دکانی
هوش مصنوعی: من هدفم این بود که دلی بزرگ و گشاده داشته باشم، نه اینکه امیدوار باشم که بتوانم کسب و کاری راه بیندازم.
غرض تا نانی آن جا پخته گردد
نه آنک درربایم از تو نانی
هوش مصنوعی: من تنها به خاطر این در اینجا هستم که مقداری نان برای خودم بپزم و نه اینکه از تو نانی بربایم.
ز بهمان و فلان تو فارغ آیند
طمع آن نی که گویندم فلانی
هوش مصنوعی: از چیزهای بی‌اهمیت و نظرات دیگران بی‌خیال باش و به آنچه که واقعاً ارزش دارد توجه کن.