گنجور

غزل شمارهٔ ۲۶۲۴

برخیز که جان است و جهان است و جوانی
خورشید برآمد بنگر نورفشانی
آن حسن که در خواب همی‌جست زلیخا
ای یوسف ایام به صد ره به از آنی
برخیز که آویخت ترازوی قیامت
برسنج ببین که سبکی یا تو گرانی
هر سوی نشانی است ز مخلوق به خالق
قانع نشود عاشق بی‌دل به نشانی
هر لحظه ز گردون برسد بانگ که ای گاو
ما راه سعادت بنمودیم تو دانی
برخیز و بیا دبدبه عمر ابد بین
تا بازرهی زود از این عالم فانی
او عمر عزیزی است از او چاره نداری
او جان جهان آمد و تو نقش جهانی
بر صورت سنگین بزند روح پذیرد
حیف است کز این روح تو محروم بمانی
او کان عقیق آمد و سرمایه کان‌ها
در کان عقیق آی چه دربند دکانی

اطلاعات

وزن: مفعول مفاعیل مفاعیل فعولن (هزج مثمن اخرب مکفوف محذوف)
قالب شعری: غزل
منبع اولیه: ویکی‌درج

* با انتخاب متن و لمس متن انتخابی می‌توانید آن را در لغتنامهٔ دهخدا جستجو کنید.

برگردان به زبان ساده

برخیز که جان است و جهان است و جوانی
خورشید برآمد بنگر نورفشانی
هوش مصنوعی: بلند شو که زندگی و دنیا و جوانی وجود دارد. خورشید طلوع کرده، و به نورش نگاه کن.
آن حسن که در خواب همی‌جست زلیخا
ای یوسف ایام به صد ره به از آنی
هوش مصنوعی: حسنی که زلیخا در خواب به دنبالش بود، ای یوسف، این روزها به طرق مختلف بسیار بهتر از آنی که در خواب می‌دید، پیداست.
برخیز که آویخت ترازوی قیامت
برسنج ببین که سبکی یا تو گرانی
هوش مصنوعی: بیدار شو و آماده باش، چون ترازوی قیامت آماده است. باید خود را بسنجی و ببینی که آیا در زندگی سبک‌بار بوده‌ای یا سنگین‌بار.
هر سوی نشانی است ز مخلوق به خالق
قانع نشود عاشق بی‌دل به نشانی
هوش مصنوعی: در هر گوشه و کنار نشانی از خلق خدا دیده می‌شود، اما عاشق واقعی که دل‌باخته‌است هرگز به این نشانه‌ها قناعت نمی‌کند.
هر لحظه ز گردون برسد بانگ که ای گاو
ما راه سعادت بنمودیم تو دانی
هوش مصنوعی: هر لحظه از آسمان صدایی می‌آید که می‌گوید: «ای گاو، ما راه سعادت را نشان دادیم، تو خود می‌دانی».
برخیز و بیا دبدبه عمر ابد بین
تا بازرهی زود از این عالم فانی
هوش مصنوعی: برخیز و بیا تا عظمت و جذابیت زندگی جاودان را ببینی و زودتر از این دنیای زودگذر رهایی یابی.
او عمر عزیزی است از او چاره نداری
او جان جهان آمد و تو نقش جهانی
هوش مصنوعی: او عمری ارزشمند است که نمی‌توانی از آن فاصله بگیری. او جان جهان است و تو برای او تنها یک تصویر هستی.
بر صورت سنگین بزند روح پذیرد
حیف است کز این روح تو محروم بمانی
هوش مصنوعی: اگر روح سنگینی را بر چهره‌ات بگذاری، روح تو شکوفا می‌شود. حیف است که از این روح خوشایند بی‌نصیب بمانی.
او کان عقیق آمد و سرمایه کان‌ها
در کان عقیق آی چه دربند دکانی
هوش مصنوعی: او مثل سنگ عقیق است و در میان منافع و سرمایه‌های دنیا، سرمایه‌اش همان حقیقت و باطن خود اوست. حالا ببین در دنیای تجارت چه بر سر آن دکان می‌آید.