گنجور

غزل شمارهٔ ۲۶۰۲

ای دشمن عقل من وی داروی بی‌هوشی
من خابیه تو در من چون باده همی‌جوشی
اول تو و آخر تو بیرون تو و در سر تو
هم شاهی و سلطانی هم حاجب و چاووشی
خوش خویی و بدخویی دلسوزی و دلجویی
هم یوسف مه رویی هم مانع و روپوشی
بس تازه و بس سبزی بس شاهد و بس نغزی
چون عقل در این مغزی چون حلقه در این گوشی
هم دوری و هم خویشی هم پیشی و هم بیشی
هم مار بداندیشی هم نیشی و هم نوشی
ای رهزن بی‌خویشان ای مخزن درویشان
یا رب چه خوشند ایشان آن دم که در آغوشی
آن روز که هشیارم من عربده‌ها دارم
و آن روز که خمارم چه صبر و چه خاموشی

اطلاعات

وزن: مفعول مفاعیلن مفعول مفاعیلن (هزج مثمن اخرب)
قالب شعری: غزل
منبع اولیه: ویکی‌درج

* با انتخاب متن و لمس متن انتخابی می‌توانید آن را در لغتنامهٔ دهخدا جستجو کنید.

برگردان به زبان ساده

ای دشمن عقل من وی داروی بی‌هوشی
من خابیه تو در من چون باده همی‌جوشی
هوش مصنوعی: ای دشمن عقل من و داروی بی‌هوشی من، خواب تو در وجودم مانند شراب در حال جوشیدن است.
اول تو و آخر تو بیرون تو و در سر تو
هم شاهی و سلطانی هم حاجب و چاووشی
هوش مصنوعی: در ابتدا و انتهای وجود تو، همه چیز در تو نهفته است. تو در درون و بیرون خود، هم جایگاه سلطنت و قدرت را داری و هم نقش خدمتگزاری و راهنمایی.
خوش خویی و بدخویی دلسوزی و دلجویی
هم یوسف مه رویی هم مانع و روپوشی
هوش مصنوعی: خوبی و بدی، محبت و دلجویی می‌تواند در زندگی انسان تأثیرگذار باشد؛ هم چنین زیبایی‌های قابل توجه می‌توانند سبب پنهان کردن برخی مسائل نیز شوند.
بس تازه و بس سبزی بس شاهد و بس نغزی
چون عقل در این مغزی چون حلقه در این گوشی
هوش مصنوعی: این عبارت به زیبایی و تازگی اشاره دارد و بیان می‌کند که اگر فکر و درک فرد مانند حلقه‌ای در گوشی باشد، می‌تواند به خوبی از زیبایی‌ها و جذابیت‌های اطرافش بهره‌مند شود. به طور کلی، تفکر و عقل می‌تواند به فرد کمک کند تا از نعمت‌های زندگی و زیبایی‌های موجود بهره‌برداری کند.
هم دوری و هم خویشی هم پیشی و هم بیشی
هم مار بداندیشی هم نیشی و هم نوشی
هوش مصنوعی: این بیت به بررسی تضادها و جنبه‌های مختلف روابط انسانی می‌پردازد. در آن به دوری و نزدیکی، برتری و ضعف، و همچنین خوبی و بدی اشاره شده است. نشان می‌دهد که روابط میان افراد می‌تواند هم شامل اتفاقات لذت‌بخش باشد و هم دارای چالش‌ها و مشکلات، مانند دوستی‌ها و دشمنی‌ها، که هر کدام تأثیر خاص خود را دارند.
ای رهزن بی‌خویشان ای مخزن درویشان
یا رب چه خوشند ایشان آن دم که در آغوشی
هوش مصنوعی: ای دزد بی‌نقص و با کمال، ای پناه بی‌خانمان‌ها، خداوندا، چه زیباست لحظه‌ای که آن‌ها در آغوشی آرامش پیدا می‌کنند.
آن روز که هشیارم من عربده‌ها دارم
و آن روز که خمارم چه صبر و چه خاموشی
هوش مصنوعی: در روزهایی که بیدار و هشیار هستم، شور و شوق زیادی دارم و در روزهایی که دچار نشئگی و خواب‌آلودگی می‌شوم، چه صبر و سکوتی را تجربه می‌کنم.

حاشیه ها

1394/10/08 00:01
کوروش ایرانی اصل

خابیه = خُم
حاجب = پرده دار
چاووش = پیش رو کاروان