مولاناغزل شمارهٔ ۲۵۵۲
کجا باشد دورویان را میان عاشقان جایی
که با صد رو طمع دارد ز روز عشق فردایی
طمع دارند و نبودشان که شاه جان کند ردشان
ز آهن سازد او سدشان چو ذوالقرنین آسایی
دورویی با چنان رویی پلیدی در چنان جویی
چه گنجد پیش صدیقان نفاقی کارفرمایی
که بیخ بیشه جان را همه رگ‌های شیران را
بداند یک به یک آن را بدیده نورافزایی
بداند عاقبت‌ها را فرستد راتبت‌ها را
ببخشد عافیت‌ها را به هر صدیق و یکتایی
براندازد نقابی را نماید آفتابی را
دهد نوری خدایی را کند او تازه انشایی
اگر این شه دورو باشد نه آتش خلق و خو باشد
برای جست و جو باشد ز فکر نفس کژپایی
دورویی او است بی‌کینه ازیرا او است آیینه
ز عکس تو در آن سینه نماید کین و بدرایی
مزن پهلو به آن نوری که مانی تا ابد کوری
تو با شیران مکن زوری که روباهی به سودایی
که با شیران مری کردن سگان را بشکند گردن
نه مکری ماند و نی فن و نه دورویی نه صدتایی
غزل شمارهٔ ۲۵۵۱: دلی یا دیده عقلی تو یا نور خدابینیغزل شمارهٔ ۲۵۵۳: کجا شد عهد و پیمانی که می‌کردی نمی‌گویی
اطلاعات
وزن: مفاعیلن مفاعیلن مفاعیلن مفاعیلن (هزج مثمن سالم)
قالب شعری: غزل
منبع اولیه: ویکی‌درج
* با انتخاب متن و لمس متن انتخابی می‌توانید آن را در لغتنامهٔ دهخدا جستجو کنید.
برگردان به زبان ساده
کجا باشد دورویان را میان عاشقان جایی
که با صد رو طمع دارد ز روز عشق فردایی
هوش مصنوعی: دورویان و تظاهران در میان عاشقان جایی ندارند، زیرا کسی که به عشق واقعی بپردازد، نمی‌تواند به آینده‌ای با ظاهرسازی و دوگانگی فکر کند.
طمع دارند و نبودشان که شاه جان کند ردشان
ز آهن سازد او سدشان چو ذوالقرنین آسایی
هوش مصنوعی: آنها امید دارند که وجودشان باعث زحمت و دردسر برای شاه شود، اما شاه به راحتی می‌تواند از آنها عبور کند و آنان را با قدرت خود مهار نماید، همان‌طور که ذوالقرنین در برابر مشکلات می‌ایستاد.
دورویی با چنان رویی پلیدی در چنان جویی
چه گنجد پیش صدیقان نفاقی کارفرمایی
هوش مصنوعی: دوچهرگی و تظاهر با آن چهره زشت، در محیطی که آلودگی و فساد وجود دارد، نمی‌تواند در مقابل انسان‌های راستین و صادق جایی داشته باشد.
که بیخ بیشه جان را همه رگ‌های شیران را
بداند یک به یک آن را بدیده نورافزایی
هوش مصنوعی: کسی که در عمق وجود خود، با تمام جزئیات زندگی و حس و حال شیران آشناست، مانند کسی است که به نور و روشنی دست یافته و درک عمیقی از زندگی دارد.
بداند عاقبت‌ها را فرستد راتبت‌ها را
ببخشد عافیت‌ها را به هر صدیق و یکتایی
هوش مصنوعی: دانا می‌داند که پایان‌ها چگونه خواهند بود، پس کارهای خوب را انجام می‌دهد و سلامتی را به هر انسان راستین و منحصر به فرد می‌بخشد.
براندازد نقابی را نماید آفتابی را
دهد نوری خدایی را کند او تازه انشایی
هوش مصنوعی: نقابی را کنار می‌زند و آفتاب را نمایان میکند. نوری الهی به وجود می‌آورد و زندگی را نو و تازه میکند.
اگر این شه دورو باشد نه آتش خلق و خو باشد
برای جست و جو باشد ز فکر نفس کژپایی
هوش مصنوعی: اگر این فرد دو رو باشد، هیچ‌گاه نمی‌توان به او اعتماد کرد؛ چرا که او مانند آتش، طبیعتش در حال افراز است و نمی‌توان به جستجوی حقیقتی از درونش امیدوار بود.
دورویی او است بی‌کینه ازیرا او است آیینه
ز عکس تو در آن سینه نماید کین و بدرایی
هوش مصنوعی: او کسی است که در رفتارهایش دوگانگی دارد، اما از آنچه در دل دارد کینه‌ای در خود نمی‌پروراند. زیرا او مانند آینه‌ای است که تصویر تو را در خود منعکس میکند و نشان‌دهنده‌ی احساسات و اندیشه‌های توست.
مزن پهلو به آن نوری که مانی تا ابد کوری
تو با شیران مکن زوری که روباهی به سودایی
هوش مصنوعی: به خودت زحمت نده که به آن نوری که مانی نسبت به آن کور می‌شود، نزدیک نشوی. با شیران درافت نکن، زیرا مانند روباهی با آرزوهایش، تو را دچار مشکل خواهد کرد.
که با شیران مری کردن سگان را بشکند گردن
نه مکری ماند و نی فن و نه دورویی نه صدتایی
هوش مصنوعی: کسانی که با شیران (قدرت و شجاعت) مبارزه می‌کنند، نمی‌توانند به سادگی سگان (ضعیفان و حقیران) را شکست دهند. نه در این کار ترفند و مکر وجود دارد، نه مهارت و نه دورویی و حیلتی. این نشان‌دهنده این است که برای رسیدن به پیروزی واقعی، باید با قدرت و شجاعت رویارویی کرد، نه به شیوه‌های ناپاک و فریبکارانه.
حاشیه ها
1402/05/01 11:08
مسافر
سلام
این غزل توسط آقای پرویز شهبازی در برنامه 899 گنج حضور به زبان ساده شرح داده شده است.
می توانید ویدیو و صوت شرح غزل را در آدرسهای زیر پیدا کنید
1402/11/14 20:02
همایون
غزل روز عشق
غزل روشن و رسایی در باره شیوه عشق، که با دورویی سازگاری ندارد، اگر بخواهیم بدانیم که در جایی یا به چیزی و کسی عشق داریم بسنده است که ببینیم در خود دورویی حس می‌کنیم یا نه
دورویی نشان سودجویی و ترس است که در میان جانداران هست که آنجا خطر در پی است و اگر با انسان باشد آن دیگری هم در دورویی استاد است و آنرا چون آینه حس میکند و انسان های برتر اگر دورویی می‌کنند ازاینرو است که دیگران را بیازمایند بیگمان انسان والا دورویی نمی کند چون ارزش عشق و کارایی آنرا پی برده است که چون آینه صاف است و همه چیز را آشکار می سازد
1402/11/14 20:02
همایون
اگر آن شه دورو باشد نه آنش خلق و خو باشد
آتش باید آنش باشد