گنجور

غزل شمارهٔ ۲۵۰۹

بر دیوانگان امروز آمد شاه پنهانی
فغان برخاست از جان‌های مجنونان روحانی
میان نعره‌ها بشناخت آواز مرا آن شه
که صافی گشته بود آوازم از انفاس حیوانی
اشارت کرد شاهانه که جست از بند دیوانه
اگر دیوانه‌ام شاها تو دیوان را سلیمانی
شها همراز مرغانی و هم افسون دیوانی
بر این دیوانه هم شاید که افسونی فروخوانی
به پیش شاه شد پیری که بربندش به زنجیری
کز این دیوانه در دیوان بس آشوب است و ویرانی
شه من گفت کاین مجنون به جز زنجیر زلف من
دگر زنجیر نپذیرد تو خوی او نمی‌دانی
هزاران بند بردرد به سوی دست ما پرد
الیناراجعون گردد که او بازی است سلطانی

اطلاعات

وزن: مفاعیلن مفاعیلن مفاعیلن مفاعیلن (هزج مثمن سالم)
قالب شعری: غزل
منبع اولیه: ویکی‌درج

* با انتخاب متن و لمس متن انتخابی می‌توانید آن را در لغتنامهٔ دهخدا جستجو کنید.

برگردان به زبان ساده

بر دیوانگان امروز آمد شاه پنهانی
فغان برخاست از جان‌های مجنونان روحانی
هوش مصنوعی: امروز شاه به طور پنهانی نزد دیوانگان آمده است و صدای ناله‌شان از دل‌های مجنونان روحانی بلند شده است.
میان نعره‌ها بشناخت آواز مرا آن شه
که صافی گشته بود آوازم از انفاس حیوانی
هوش مصنوعی: در میان سر و صداها، آن پادشاه به صدای من پی برد، چون صدای من از نفس‌های دنیایی پاک و صاف شده بود.
اشارت کرد شاهانه که جست از بند دیوانه
اگر دیوانه‌ام شاها تو دیوان را سلیمانی
هوش مصنوعی: سلطانی به طور غیرمستقیم اشاره می‌کند که اگر من دیوانه‌ام، تو باید قدرتی مانند سلیمان داشته باشی و وضعیت مرا تغییر بدهی. این نوعی درخواست برای رهایی از قید و بندهای دیوانگی است.
شها همراز مرغانی و هم افسون دیوانی
بر این دیوانه هم شاید که افسونی فروخوانی
هوش مصنوعی: ای زیبا، تو همسفر مرغابی هستی و همچنین جادوگری دیوانه. شاید تو هم بتوانی بر دل این دیوانه جادویی بخوانی.
به پیش شاه شد پیری که بربندش به زنجیری
کز این دیوانه در دیوان بس آشوب است و ویرانی
هوش مصنوعی: پیری به حضور شاه رفت که او را به زنجیر ببندند، زیرا این دیوانه باعث آشوب و ویرانی بسیاری در دیوان شده است.
شه من گفت کاین مجنون به جز زنجیر زلف من
دگر زنجیر نپذیرد تو خوی او نمی‌دانی
هوش مصنوعی: شه می‌گوید که این مجنون هیچ زنجیری جز زنجیر موهای من را نمی‌پذیرد و تو از ویژگی‌های او بی‌خبری.
هزاران بند بردرد به سوی دست ما پرد
الیناراجعون گردد که او بازی است سلطانی
هوش مصنوعی: بسیاری از گناهان و دردها به سوی ما می‌آیند و ما را در بر می‌گیرد، اما در نهایت به سوی آرامش و بازگشت به حالت طبیعی خواهیم رسید، چون این وضعیت، تنها بازی و آزمایش سلطنت است.

حاشیه ها

1395/12/02 18:03
وفایی

در دیوان شمس من تصحیح دکتر فروزانفر اینطور نوشته :
شها ، همراز مرغانی ...