گویا جیحون سنجه و معیار گنجایش ابی رودها بوده است در نوشته ناصر خسرو دیدم که همه جا در مسیر به طرف کعبه رودها را با جیحون برسنگیده بود .

گر باغ از او واقف بُدی ، از شاخِ تَر خون آمدی
«دیوان شمس»
『2』
انگار صدایِ «اَلحَمد» خواندن هایِ یک مردِ پیر از یک پنج شنبه یِ پَرت و دور ، وقت و بی وقت با نیم سطل آب می آمیخت .
انگار دنیا ، پشتِ هم به سبیلِ نامیزانش می خندید و عمقِ آینه ها را با زیر پیراهنیِ چرکینش پاک می کرد .
ای کاش خروس ها نخوانند که هر چه هست خِش خِش خاطره است زیر کفشِ فرداهایِ نیامده .
ای کاش کلمه ای به رستگاری گفتار نرسد ، که هر چه هست شوخیِ با مَحرَم و نامَحرَم است حینِ تخم ریزی هایِ مُمتدِ شرم .
چرا کسی ندانست که سپیدی هایِ بی کس و کار کاغذ را کدامین رنگ ها به غارت برذند ؟
چرا کسی زنگوله را از گردنِ تنهایی باز نکرد که علف های وحشتش را بچرد ؟
چرا نمی گذارند آن فاحشه یِ دست و رو نَشُسته ، میانِ غزل هایِ مولانا چند شب با خود بخوابد و مدام با خود بخواند : «گر باغ از او واقف بُدی از شاخ تَر خون آمدی»
احمد آذرکمان ـ 5 مهر 97

با سلام. در مصرع دوم که اشاره میکند که اگر عقل گوشه از جمال خدا را برای لحظه ای ادراک میکرد ، از چشمش اشک چون سیل جاری میشد یاداور همان تذکر همیشگی مولاناست که پای استدلالیان چوبین بود و کسانی که فقط روی پله عقل استاده اند همیشه سرشان بی کلاه هست. الان که در اوج کرونا دست ترویج دهندگان خرافات رو شد به نوعی مدعیان علم مطلق هم به سرجای خود نشانده شدند که هنوز بشر سرکش و پرادعا که از مقابله با یک ویروس ناتوان است. چنین وجود خدا و عشق را با علم محدودش منکر میشود. البته متاسفانه هردو گروه به قدری پرادعا هستند که بعید است از این وقایع و این شعر زیبا درس و اندرزی بگیرند. ممنونم

بخوان دیوان شمس و مثنوی را 

مپرس اما هوش مصنوعی را

معلوم است که جمعبندی، سنجش و بکارگیری اطلاعاتی بدون احساس ،عاطفه و خودبرانگیزنده خیال و شعور هوش مصنوعی از ساحت ظریف شریف و بالخصوص شعر شهودی و پیچیده ای عرفانی بسیار بدور است. ولی شباهتی که هوش مصنوعی در این زمینه با افراد ازخودراضی، دیده درآ  و شارلاتان دارد در این است که هرگز در معناکردن اشعار به ناتوانی خود اقرار نمی کند و هرچه سرهم بافته به خورد خواننده می دهد، یعنی "نمیدانم" در قاموس اش وجود ندارد و من تا به حال مشاهده نتوانستم..  به هرحال من خواندن نظریات هوش مصنوعی را در مورد معنای اشعار ضیاع وقت می‌دانم مگر اینکه گاه‌گاهی به قصد تفریح و تفنن باشد. حتا می‌تواند خطر گمراهی هم داشته باشد برای آنانکه سالکان تازه وارد این وادی اند.