جلال دین غزل‌های بسیاری در وصف شمس سروده است که در هر کدام به نوعی بر بزرگی و اهمیت او تاکید شده است بدون آنکه مضمون آن‌ها تکراری باشد و یکی‌ از یکی‌ شیوا تر و بدیع تر
در این غزل شمس به قله هستی‌ و بزرگی‌ و نهایت ارزش و عزت می‌‌رسد و از آنجا که او یک انسان است در حقیقت جلال دین این بزرگی‌ را به انسان روا می‌‌دارد و انسان را مرکز و قلب هستی‌ می‌‌داند و جایگاه عشق، که زیبا‌ترین معنی‌ است بالای همه معنی‌‌های دیگر و به خاطر وجود انسان است که هستی‌ معنی‌ می‌‌یابد و معنی‌ ارزش مند می‌‌شود
اگر شمس نبود و انسان نباشد نه قدیم نه جدید نه ازل نه ابد هیچ مقداری ندارند و هیچ ارزشی در هستی‌ یافت نمی شود زیرا ارزش وقتی‌ معنی‌ می‌‌دهد که ارزش گذاری چون شمس پیدا شود که قدر ارزش را بدند و آن را به هیچ دروغی نفروشد
شمس در جایگاهی‌ است که کسانی که ادعای صداقت و جانبازی در راه صدق دارند لقمه شیران کوی او هستند
زیرا صداقت را حدی و مرزی نیست و کسی‌ نمی تواند خود را کاملا صادق بداند مگر آنکه به معنی‌ صدق پی‌ نبرده باشد
صدق به گفتار و کردار و هم چنین به پندار مربوط است و صدیق انسان یک دله است که از تکرار گریزان است و تکرار دیگران را بر نمی تابد و هر بار که او را ببینی انگار بار اول است که می‌‌بینی‌ و هر بار که او را می‌‌شنوی انگار که بار اول است که می‌‌ شنوی و هر بار که نام او می‌‌آید خون انسان به جوش می‌‌آید و انسان نو می‌‌شود و انتظار نو شدن وجود او را به جنب و جوش در می‌‌آورد

ماهی خجل سرخ با سیلی صورت به فکر هجر به فکر آبهای آزاد شب عید نداره سه جلد
لاکردار حناق گرفته و دق دل...