مولاناغزل شمارهٔ ۱۹۹
ای خان و مان بمانده و از شهر خود جدا
شاد آمدیت از سفر خانه خدا
روز از سفر به فاقه و شب‌ها قرار نی
در عشق حج کعبه و دیدار مصطفا
مالیده رو و سینه در آن قبله گاه حق
در خانه خدا شده قد کان آمنا
چونید و چون بدیت در این راه باخطر
ایمن کند خدای در این راه جمله را
در آسمان ز غلغل لبیک حاجیان
تا عرش نعره‌ها و غریوست از صدا
جان چشم تو ببوسد و بر پات سر نهد
ای مروه را بدیده و بررفته بر صفا
مهمان حق شدیت و خدا وعده کرده است
مهمان عزیز باشد خاصه به پیش ما
جان خاک اشتری که کشد بار حاجیان
تا مشعرالحرام و تا منزل منا
بازآمده ز حج و دل آن جا شده مقیم
جان حلقه را گرفته و تن گشته مبتلا
از شام ذات جحفه و از بصره ذات عرق
باتیغ و باکفن شده این جا که ربنا
کوه صفا برآ به سر کوه رخ به بیت
تکبیر کن برادر و تهلیل و هم دعا
اکنون که هفت بار طوافت قبول شد
اندر مقام دو رکعت کن قدوم را
وانگه برآ به مروه و مانند این بکن
تا هفت بار و باز به خانه طواف‌ها
تا روز ترویه بشنو خطبه بلیغ
وانگه به جانب عرفات آی در صلا
وانگه به موقف آی و به قرب جبل بایست
پس بامداد بار دگر بیست هم به جا
وان گاه روی سوی منی آر و بعد از آن
تا هفت بار می‌زن و می‌گیر سنگ‌ها
از ما سلام بادا بر رکن و بر حطیم
ای شوق ما به زمزم و آن منزل وفا
صبحی بود ز خواب بخیزیم گرد ما
از اذخر و خلیل به ما بو دهد صبا
اطلاعات
وزن: مفعول فاعلات مفاعیل فاعلن (مضارع مثمن اخرب مکفوف محذوف)
قالب شعری: غزل
منبع اولیه: ویکی‌درج
* با انتخاب متن و لمس متن انتخابی می‌توانید آن را در لغتنامهٔ دهخدا جستجو کنید.
برگردان به زبان ساده
ای خان و مان بمانده و از شهر خود جدا
شاد آمدیت از سفر خانه خدا
هوش مصنوعی: ای خانه‌ات محفوظ مانده و از دیارت دور هستی، خوش آمدی از سفر خانه خدا.
روز از سفر به فاقه و شب‌ها قرار نی
در عشق حج کعبه و دیدار مصطفا
هوش مصنوعی: روزها با کمبودها و تنگدستی سپری می‌شود و شب‌ها در عشق و longing به آرامش نمی‌رسد. انسان در آرزوی سفر به کعبه و دیدار پیامبر است.
مالیده رو و سینه در آن قبله گاه حق
در خانه خدا شده قد کان آمنا
هوش مصنوعی: به سجده رفته و در دل خانه خدا، چهره‌ام را به زمین می‌مالم و سینه‌ام را بر روی آن می‌گذارم، چون در این مکان مقدس به امن و آرامش دست یافته‌ام.
چونید و چون بدیت در این راه باخطر
ایمن کند خدای در این راه جمله را
هوش مصنوعی: در این مسیر پرخطر، اگر کسی از خداوند یاری بخواهد و به او اعتماد کند، خداوند همه را در این راه ایمن و محافظت می‌کند.
در آسمان ز غلغل لبیک حاجیان
تا عرش نعره‌ها و غریوست از صدا
هوش مصنوعی: در آسمان صدای حاجیان در حال لبیک گفتن به گوش می‌رسد و این ندا تا عرش و بالا می‌پیچد.
جان چشم تو ببوسد و بر پات سر نهد
ای مروه را بدیده و بررفته بر صفا
هوش مصنوعی: جان به خاطر زیبایی چشمان تو خود را قربانی می‌کند و به پای تو سر فرود می‌آورد، ای که به خاطر دیدار تو از مروه بالا رفته و به صفا رسیده‌ای.
مهمان حق شدیت و خدا وعده کرده است
مهمان عزیز باشد خاصه به پیش ما
هوش مصنوعی: مهمان با حق و منزلت آمده و خداوند وعده داده است که مهمان در پیش ما گرامی و عزیز باشد.
جان خاک اشتری که کشد بار حاجیان
تا مشعرالحرام و تا منزل منا
هوش مصنوعی: روح خاکی که بار حاجیان را تا مشعر الحرام و منزل منا حمل می‌کند.
بازآمده ز حج و دل آن جا شده مقیم
جان حلقه را گرفته و تن گشته مبتلا
هوش مصنوعی: پس از بازگشت از سفر حج، دلش در آن مکان باقی مانده و به آنجا وابسته شده است. جانش به حلقه‌ای از عشق در آمده و جسمش در بیماری و دلتنگی گرفتار شده است.
از شام ذات جحفه و از بصره ذات عرق
باتیغ و باکفن شده این جا که ربنا
هوش مصنوعی: از شام و بصره افرادی آمده‌اند که با شمشیر و کفن به اینجا آمده‌اند. اینجا جایی است که به سوی خدا دعا می‌کنیم.
کوه صفا برآ به سر کوه رخ به بیت
تکبیر کن برادر و تهلیل و هم دعا
هوش مصنوعی: ای برادر، بر بالای کوه صفا برو و با دل و جان اذان تکبیر را بگویید و درود و دعا کنید.
اکنون که هفت بار طوافت قبول شد
اندر مقام دو رکعت کن قدوم را
هوش مصنوعی: حال که هفت بار دور کعبة خدا را به انجام رساندی، در این مقام دو رکعت نماز بجا بیاور.
وانگه برآ به مروه و مانند این بکن
تا هفت بار و باز به خانه طواف‌ها
هوش مصنوعی: سپس به کوه مروه برو و این کار را هفت بار انجام بده و بعد به خانه کعبه برگرد و طواف‌ها را ادامه بده.
تا روز ترویه بشنو خطبه بلیغ
وانگه به جانب عرفات آی در صلا
هوش مصنوعی: قبل از روز ترویه، به خطبه‌ای تاثیرگذار گوش فرا بده و سپس به سمت عرفات برو.
وانگه به موقف آی و به قرب جبل بایست
پس بامداد بار دگر بیست هم به جا
هوش مصنوعی: سپس به مکان مشخصی برو و در نزدیکی کوه بایست. به دنبال آن، صبح روز دیگر دوباره در همان محل قرار بگیر.
وان گاه روی سوی منی آر و بعد از آن
تا هفت بار می‌زن و می‌گیر سنگ‌ها
هوش مصنوعی: وقتی که برگزیده‌ام به سمت خود، سپس تا هفت بار به سرعت سنگ‌ها را برشمار و بگیر.
از ما سلام بادا بر رکن و بر حطیم
ای شوق ما به زمزم و آن منزل وفا
هوش مصنوعی: سلامی از طرف ما بر کوه و مکان مقدس، ای عشق ما به آب‌زلال و آنجا که وفاداری برقرار است.
صبحی بود ز خواب بخیزیم گرد ما
از اذخر و خلیل به ما بو دهد صبا
هوش مصنوعی: صبحی فرا رسیده است و ما از خواب بیدار می‌شویم. هوا پر از عطر گیاهان خوشبو و بوی دل‌انگیز است که نسیم صبحگاهی آن را به ما می‌رساند.
خوانش ها
غزل شمارهٔ ۱۹۹ به خوانش عندلیب
حاشیه ها
1396/11/09 18:02
نقشبندی
هوالعلیم
با سلام و تشکر
در مصرع دوم بیت سوم آمِنا صحیح است
نه آمنسا، لطفا تصحیح کنید.
در خانه خدا شده قد کان آمنا