گنجور

غزل شمارهٔ ۱۹۶۴

شمس دین بر یوسفان و نازنینان نازنین
بر سر جمله شهان و سرفرازان نازنین
بر سران و سروران صد سر زیاده جاه او
در میان واصلان لطف رحمان نازنین
او به اوصاف الهی گشته موصوف کمال
بر سریر و بر سران تخت سلطان نازنین
بزم را از وی جمال و رزم را از وی جلال
هم به بزم و هم به رزم لطف کیهان نازنین
پیش او بنهاد مفتاح خزاین‌های خاص
کرده از عشق و محبت‌هاش یزدان نازنین
در میان صد هزاران ماه او تابان چو خور
وصف او اندر میان وصف شاهان نازنین
آنک خاک پاش شد او بر سران شد سرفراز
مست او اندر میان جمله مستان نازنین
اندر آن موجی که خاصان بر حذر باشند از آن
اندر آن موج خطر او خفته استان نازنین

اطلاعات

وزن: فاعلاتن فاعلاتن فاعلاتن فاعلن (رمل مثمن محذوف)
قالب شعری: غزل
منبع اولیه: ویکی‌درج

* با انتخاب متن و لمس متن انتخابی می‌توانید آن را در لغتنامهٔ دهخدا جستجو کنید.

برگردان به زبان ساده

شمس دین بر یوسفان و نازنینان نازنین
بر سر جمله شهان و سرفرازان نازنین
هوش مصنوعی: شمس دین برترین و باارزش‌ترین فرد برای یوسف‌ها و عزیزان است و در میان همه شاهان و بزرگ‌منشان نیز عزیز و محترم محسوب می‌شود.
بر سران و سروران صد سر زیاده جاه او
در میان واصلان لطف رحمان نازنین
هوش مصنوعی: بر تاجداران و سروران، مقام و جایگاه او از همه بیشتر است و در بین راه یافتگان به حقیقت، محبت و رحمت الهی در کمال ناز و کرامت نمایان است.
او به اوصاف الهی گشته موصوف کمال
بر سریر و بر سران تخت سلطان نازنین
هوش مصنوعی: او به ویژگی‌های خداوندی آراسته شده و به نشانه کمال بر تخت پادشاهی نازنین نشسته است.
بزم را از وی جمال و رزم را از وی جلال
هم به بزم و هم به رزم لطف کیهان نازنین
هوش مصنوعی: محافل زیبایی به خاطر اوست و نبردها نیز به خاطر جلال اوست. هر دو در میزبانی او، یعنی زیبایی و شکوه کیهان نازنین، لطف و محبت دارند.
پیش او بنهاد مفتاح خزاین‌های خاص
کرده از عشق و محبت‌هاش یزدان نازنین
هوش مصنوعی: مفتاح گنجینه‌های ویژه نزد او قرار داده شده است که به خاطر عشق و محبت‌هایش به خداوند نازنین است.
در میان صد هزاران ماه او تابان چو خور
وصف او اندر میان وصف شاهان نازنین
هوش مصنوعی: در میان صد هزار ماه، او به مانند خورشید درخشان است و وصف او در میان توصیف بزرگان و شاهان نازنین جلوه‌گری می‌کند.
آنک خاک پاش شد او بر سران شد سرفراز
مست او اندر میان جمله مستان نازنین
هوش مصنوعی: او بر سر همه خاک می‌پاشد و در اثر مستی‌اش بر دیگران برتری یافته است. در میان تمام می‌نوشان دلپسند، او همواره با ناز و خودنمائی حضور دارد.
اندر آن موجی که خاصان بر حذر باشند از آن
اندر آن موج خطر او خفته استان نازنین
هوش مصنوعی: در آن موجی که تنها خواص از خطر آن دوری می‌گزینند، در واقع در همان موج، آن خطر بزرگ خوابیده است.

خوانش ها

غزل شمارهٔ ۱۹۶۴ به خوانش عندلیب

حاشیه ها

1391/08/17 15:11
پرویز حسین زاده

2 نکته در باره ... نقل قول میکنم فهم و هضم ان با خواننده است البته واضح است بر اهل دل!
شمس الدین ملکداد تبریزی در " مقالات شمس" میگوید :
او (مولانا) میپندارد من اویم ولی من او نیستم !
مولانا در بیتی میگوید : اشارتی که نمودی به شمس
تبریزی نظر به جانب ما کن غفور و غفارم !؟
حافظ میگوید : لطیفه ایست نهانی کزو عشق خیزد !

1398/02/01 23:05
همایون

شاید بتون گفت غزلی نباشد که بیش تر از این از شمس توصیف شده باشد و مقامی بر تر از این برای او قائل شده باشد. جلال دین با این توصیف‌های فراوان از شمس چندین منظور دارد، اول اینکه مطلبی حقیقی‌ و راست را با خلوص و صداقت بیان می‌‌کند و آن اینکه شمس براستی گوهری یگانه بوده است که جلال دین فرصت تماشی آن را پیدا می‌‌کند
دوم آنکه اگر چه شمس به دست افراد پلیدی کشته می‌‌شود ولی شمس کشته شدنی نیست زیرا دوستی‌ چون جلال دین دارد که هر روز او را از دیروز زنده تر می‌‌کند و این کار را تا ابد ادامه می‌‌دهد زیرا توانائی آن ر ا در خود می‌‌بیند و این توانائی را شمس در او ایجاد کرده است، و دیگر اینکه اگر یک انسانی‌ به مقامی بالا دست یابد، همه انسان‌ها را با خود به بالا می‌‌کشد و این بزرگی نصیب انسان بطور کلی می‌‌شود. چون این حقیقت به اثبات می‌‌رسد که انسان می‌‌تواند بزرگ شود، و مطلب اخر اینکه یک بزرگی‌ای در انتظار انسان است که همه بزرگی‌های دیگر در برابر آن ناچیز است، از جمله بزرگی شاهی‌ و زمینی و بزرگی افسانه‌ای و اسطوره زیرا شمس یک انسان واقعی‌ بوده است نه افسانه ای
به باور جلال دین انسان می‌‌تواند به بالا‌ترین مقام هستی‌ برسد و سر تر از همه موجودات گردد و این را شمس برای او به اثبات رسانده است و او به این باور قلبن دست یافته است و این زیبا‌ترین پیامی است که از جانب جلال دین به انسان ارزانی‌ می‌‌گردد