اطلاعات
وزن: مفاعیلن مفاعیلن فعولن (هزج مسدس محذوف یا وزن دوبیتی)
قالب شعری: غزل
منبع اولیه: ویکی‌درج
* با انتخاب متن و لمس متن انتخابی می‌توانید آن را در لغتنامهٔ دهخدا جستجو کنید.
برگردان به زبان ساده
تو را پندی دهم ای طالب دین
یکی پندی دلاویزی خوش آیین
هوش مصنوعی: به تو نصیحتی می‌کنم، ای کسی که به دنبال دین هستی؛ نصیحتی زیبا و خوشایند که دل را شاد می‌کند.
مشین غافل به پهلوی حریصان
که جان گرگین شود از جان گرگین
هوش مصنوعی: حواس خود را جمع کن و بی‌توجه به حرص و ولع دیگران نباش، چرا که جان انسان را می‌توان با حرص و ولع او تشخیص داد؛ همان‌طور که جان گرگ از جان گرگ دیگر قابل تمایز نیست.
ز خارش‌های دل ار پاک گردی
ز دل یابی حلاوت‌های والتین
هوش مصنوعی: اگر از غم و درد دل پاک شوی، به زودی می‌توانی خوشی‌ها و لذت‌های واقعی زندگی را تجربه کنی.
بجوشند از درون دل عروسان
چو مرد حق شوی ای مرد عنین
هوش مصنوعی: عروسان از دل شاداب خود، شور و شوقی را به نمایش می‌گذارند اما اگر تو مردی نباشی که توانایی کافی را داری، آن شور و حال درونی به جوش نمی‌آید.
ز چشمه چشم پریان سر برآرند
چو ماه و زهره و خورشید و پروین
هوش مصنوعی: از چشمان زیبا و دلربا، نگاهی با زیبایی‌هایی همچون ماه، زهره، خورشید و باران برمی‌آید.
بنوش این را که تلقین‌های عشق است
که سودت کم کند در گور تلقین
هوش مصنوعی: این را بنوش زیرا که این محبت‌هایی که از دل برمی‌خیزد، می‌تواند تو را در زندگی سختی کمتری بگذارند، حتی در قیامت.
به احسان زر به خوبان آن چنان ده
که نفریبند زشتانت به تحسین
هوش مصنوعی: هر خیری را به نیکان و انسان‌های خوب آن‌چنان انجام بده که زشت‌کاران و بداندیشان نتوانند با تعریف و تمجید تو را فریب دهند.
نمی‌خواهند خوبان جز ممیز
بمفریبان تو ایشان را به کابین
هوش مصنوعی: خوبان فقط می‌خواهند از دیگران تمایز پیدا کنند و حاضر نیستند با هر کسی در ارتباط باشند. آنها به راحتی نمی‌توانند خود را با مشکلات و ناپاکی‌های دیگران درگیر کنند و بهتر است که به دنیای خود بپردازند.
ز تو آن گلرخان را ننگ آید
چو بفروشی تو سرگی را به سرگین
هوش مصنوعی: وقتی تو به زیبایی کسی که گلرخ است، آسیب می‌زنی، به مانند این است که با فروختن یک چیز بی‌ارزش، خود را در موقعیت خجالت‌آور قرار می‌دهی.
ز سنگ آسیا زیرین حمول است
نه قیمت بیش دارد سنگ زیرین
هوش مصنوعی: این شعر به گونه‌ای بیان می‌کند که ارزش و قیمت چیزی همیشه به ظاهر و شرایط آن بستگی ندارد. به طور خاص، سنگ آسیاب که در پایین قرار دارد، اگرچه از نظر موقعیت و دسترسی ممکن است کمتر دیده شود، اما حقیقت این است که ارزش آن به اندازهٔ سنگی که در بالا قرار دارد نیست. در واقع، این بیت به نوعی به ظرفیت‌ها و ارزش‌های نهفته در چیزهای کم‌اهمیت اشاره دارد.
میان سنگها آن بیش ارزد
که افزون خورده باشد زخم میتین
هوش مصنوعی: در میان سنگها، چیزی که بیشتر ارزش دارد، زخم‌هایی است که بر اثر برخورد با آنها به وجود آمده‌اند.
ز اشکست تجلی فضل دارد
میان کوه‌ها آن طور سینین
هوش مصنوعی: از اشک‌ها، نشانه‌ای از فضل و کرامت وجود دارد که در میان کوه‌ها مانند کوه‌های سینین نمایان می‌شود.
خمش کن صبر کن تمکین تو کو
که را ماند ز دست عشق تمکین
هوش مصنوعی: سکوت کن و صبر داشته باش. آیا حیا و احترام تو کجاست؟ در این عشق، کسی نمی‌تواند به راحتی از دست عشق فرار کند.
حاشیه ها
1401/02/11 14:05
یوسف عفراوی
معنی بیت 10 چی میشه
1403/04/24 10:06
رضا از کرمان
سلام جناب عفراوی
احتمالا با ساختار وتکنیک خردن کردن غلات در آسیاب های قدیمی آشنایی دارید ولی برای تفهیم معنی بیت، خود را لازم به توضیح بیشتر میبینم در آسیابهای قدیمی یا دست آس که به احتمال قوی ابداع آن توسط بشر به دوران نو سنگی برمیگردد دو سنگ که سنگ پایین ثابت وبا سطحی محدب وسنگ بالایی که بصورت مقعر تراشیده و برروی سنگ زیرین قرار میگرفت وتوسط نیرویی بیرونی مثل آب ،باد ،حیوانات ویا با نیروی دست انسان به گردش در می آمد وبا ورود غلات از روزن سنگ بالایی وقرار گرفتن در مسیر گردش دوسنگ خرد واصطلاحاً آسیاب گردیده و از لبه بیرونی سنگها خارج، ومورد استفاده واقع میشد ، از نظر ساختاری در آسیابهای قدیمی دوسنگ بالا وپایین از یک جنس بوده واحتمالا ازنزدیکترین معدن محلی استخراج وپرداخت ومورد استفاده قرارمیگرفته اند در اینجا جناب مولانا به همین مطلب اشاره کرده که سنگ زیرین ارزشش از نقطه نظر جنس یا ساخت از سنگ رویین بیشتر نیست ولی بدلیل تحمل فشار بیشتر (حد اقل وزن سنگ بالا ) دارای ارزش مضاعف میگردد حتما دوست گرامی این مثل بکار گرفته شده در اخبار الاشراف عبید زاکانی در باب حلم وبردباری را شنیده ای که میگویند مرد باید که در کشاکش دهر/// سنگ زیرین آسیا باشد یا آنجا که سعدی میگوید بگرد بر سرم ای آسیای دور زمان /// بهر جفا که توانی که سنگ زیرینم یا در جای دیگر سعدی در باب روابط زناشویی ودر نصیحت تحمل درشتی گفتار واعمال زنان خانه ، به مردان میگوید به شب سنگ بالایی ای خانه سوز /// چرا سنگ زیرین نباشی به روز که البته بنظرم تعبیر زیبایی نیست حال بگذریم بحث در خصوص مقام صبر وتحمل مشقات زندگی است در بیت 11 هم همین اشاره را دارد که فی المثل سنگ خام در اثر تحمل ضربات تیشه کوهکن و مجسمه ساز است که تبدیل به یک کالای لوکس، زینتی وقیمتی میگردد وگرنه با سایر سنگهای مشابه خود از نظر ترکیب کانی چه فرقی دارد هیچ
با اجازه سروران چون صحبت از آسیاب شد نکته ای خارج از بحث را یاد آور میگردم که عده ای نا آگاه سود جو با اشتباه گرفتن سنگ سونسدالیت معروف به سنگ الماس آسیا وایجاد این مغالطه در اذهان عمومی مبادرت به تخریب آسیابهای قدیمی می نمایند که لازم به ذکر است که هیچ گونه الماسی در سنگ آسیاب وجود ندارد ونتیجه این مغالطه چیزی جز نابودی آثار وتمدن پیشینیان نخواهد بود .
زخم میتین = زخم تیشه به تندی چنان اوفتاد در برم /// که میتین فرهاد بر بیستون
شاد باشی عزیز
1403/11/12 18:02
رضا از کرمان
درود بر شما
هوش مصنوعی متوجه سوره والتین والزیتون نشده مقصود این سوره است در یک مصرع هم میگوید طور سینین
شاد باشید
مولانا