گنجور

غزل شمارهٔ ۱۸۳۲

مانده شده‌ست گوش من از پی انتظار آن
کز طرفی صدای خوش دررسدی ز ناگهان
خوی شده‌ست گوش را گوش ترانه نوش را
کو شنود سماع خوش هم ز زمین هم آسمان
فرع سماع آسمان هست سماع این زمین
و آنک سماع تن بود فرع سماع عقل و جان
نعره رعد را نگر چه اثر است در شجر
چند شکوفه و ثمر سر زده اندر آن فغان
بانگ رسید در عدم گفت عدم بلی نعم
می نهم آن طرف قدم تازه و سبز و شادمان
مستمع الست شد پای دوان و مست شد
نیست بد او و هست شد لاله و بید و ضیمران

اطلاعات

وزن: مفتعلن مفاعلن مفتعلن مفاعلن (رجز مثمن مطوی مخبون)
قالب شعری: غزل
منبع اولیه: ویکی‌درج

* با انتخاب متن و لمس متن انتخابی می‌توانید آن را در لغتنامهٔ دهخدا جستجو کنید.

برگردان به زبان ساده

مانده شده‌ست گوش من از پی انتظار آن
کز طرفی صدای خوش دررسدی ز ناگهان
هوش مصنوعی: گوشم هنوز منتظر صدای زیبایی است که ناگهان از سمتی به گوشم برسد.
خوی شده‌ست گوش را گوش ترانه نوش را
کو شنود سماع خوش هم ز زمین هم آسمان
هوش مصنوعی: گوش انسان به شنیدن موسیقی و نغمه‌های زیبا عادت کرده است. هر کسی که به این صداها گوش دهد، می‌تواند لذت و شادی را هم از زمین و هم از آسمان دریافت کند.
فرع سماع آسمان هست سماع این زمین
و آنک سماع تن بود فرع سماع عقل و جان
هوش مصنوعی: سماع آسمانی، به معنای شنیدن و فهمیدن صداهای آسمان، بر سماع این زمین وابسته است و سماع تن (بدن) نیز وابسته به سماع عقل و جان است. به عبارتی دیگر، درک و احساسات زمینی، ریشه در درک و احساسات معنوی و عقلانی دارند.
نعره رعد را نگر چه اثر است در شجر
چند شکوفه و ثمر سر زده اندر آن فغان
هوش مصنوعی: صدای رعد را بشنو که چه تأثیر عمیقی بر درختان دارد و چطور شکوفه‌ها و میوه‌های زیادی را در آن‌ها به وجود می‌آورد.
بانگ رسید در عدم گفت عدم بلی نعم
می نهم آن طرف قدم تازه و سبز و شادمان
هوش مصنوعی: صدایی در بی‌وجودی شنیدم که گفت: بله، من خوشحالم و می‌خواهم قدمی تازه و پرنشاط در آن سو بردارم.
مستمع الست شد پای دوان و مست شد
نیست بد او و هست شد لاله و بید و ضیمران
هوش مصنوعی: شنونده‌ای که در حال حاضر مشغول به شنیدن است، با شتاب و شوق به سمت جلو می‌رود و مست شده است. هیچ چیز برای او بد و ناپسند نیست و در میان گل‌ها و درختان، زیبایی و زندگی به وضوح حس می‌شود.

خوانش ها

غزل شمارهٔ ۱۸۳۲ به خوانش عندلیب

حاشیه ها

1398/02/06 20:05
شقایق عسگری

''نعره رعد را نگر چه اثر است در شجر
چند شکوفه و ثمر سرزند اندر آن فغان''
واقعا جالب بود که مولانا چندین قرن قبل تاثیر رعد و برق روی گیاهان و درختان میدونسته! نیتروژنی که در اثر صاعقه تولید میشه و توسط مولکولهای آب و خاک جذب گیاه و درخت میشه.

1401/07/15 01:10
جواد

ببینید اینکه از لحاظ علمی اثر داره بله اما اینجا منظور مولانا اینه رعد مثل باران روی رویش و شکوفه درختان اثر نداره. ینی درواقع باید گفت که بیت آرایه استفهام انکاری دارد. سپاس

1401/08/20 21:11
کورش بقائی راوری

درود

به نظر می‌رسد بیت مذکور با عنایت به محور طولی شعر نمی‌تواند خوانش استفهام انکاری داشته باشد و تعبیر خانم شقایق عسگری صحیح است.

1402/02/29 12:04
بزرگمهر

به نظر من بیت چهارم ادامه منطقی و تمثیلی از  بیت سوم است که میگوید:

فرع سماع آسمان هست سماع این زمین.      وانکه سماع تن بود فرع سماع عقل و جان

که دو نوع سماع آسمانی و زمینی را شرح میدهد و  رعد و برق را نوع سماع آسمانی در مقابل بارانی که دوست عزبزی به آن اشاره کردند ، که سماع زمینی است.