گنجور

غزل شمارهٔ ۱۶۴۳

چند خسپیم صبوح است صلا برخیزیم
آب رحمت بستانیم و بر آتش ریزیم
آن کمیت عربی را که فلک پیمای است
وقت زین است و لگام است چرا ننگیزیم
خوش برانیم سوی بیشه شیران سیاه
شیرگیرانه ز شیران سیه نگریزیم
در زندان جهان را به شجاعت بکنیم
شحنه عشق چو با ماست ز کی پرهیزیم
زنگیان شب غم را همه سر برداریم
زنگ و رومی چه بود چون به وغا بستیزیم
قدح باده نسازیم جز از کاسه سر
گرد هر دیگ نگردیم نه ما کفلیزیم
ز آخور ثور برانیم سوی برج اسد
چو اسد هست چه با گله گاو آمیزیم
اندر این منزل هر دم حشری گاو آرد
چاره نبود ز سر خر چو در این پالیزیم
موج دریای حقایق که زند بر که قاف
زان ز ما جوش برآورد که ما کاریزیم
بدر ما راست اگر چه چو هلالیم نزار
صدر ما راست اگر چه که در این دهلیزیم
گلرخان روی نمایند چو رو بنماییم
که بهاریم در آن باغ نه ما پاییزیم
وز سر ناز بگوییم چه چیزید شما
سجده آرند که ما پیش شما ناچیزیم
گلعذاریم ولی پیش رخ خوب شما
روی ناشسته و آلوده و بی‌تمییزیم
آهوان تبتی بهر چرا آمده‌اند
زانک امروز همه مشک و عبر می بیزیم
چون دهد جام صفا بر همه ایثار کنیم
ور زند سیخ بلا همچو خران نسکیزیم
تاب خورشید ازل بر سر ما می تابد
می زند بر سر ما تیز از آن سرتیزیم
طالع شمس چو ما راست چه باشد اختر
روز و شب در نظر شمس حق تبریزیم

اطلاعات

وزن: فعلاتن فعلاتن فعلاتن فعلن (رمل مثمن مخبون محذوف)
قالب شعری: غزل
منبع اولیه: ویکی‌درج

* با انتخاب متن و لمس متن انتخابی می‌توانید آن را در لغتنامهٔ دهخدا جستجو کنید.

خوانش ها

غزل شمارهٔ ۱۶۴۳ به خوانش عندلیب

حاشیه ها

1395/04/01 13:07

آهوان تبتی بهر چرا آمده‌اند
زانک امروز همه مشک و عبر می بیزیم
عمبر بایستی درست باشد
به معنی بوی خوش ....

1395/08/14 03:11

خصوصیات برج اسد در قیاس با ثور
پیوند به وبگاه بیرونی

1397/08/13 12:11
فاطمه سلحشور

عبر به معنی اشک است
ریختن اشک یعنی اشک ریزی
مشک بیختن یعنی رنگیف سیاه از مشک استخراج کردن
یعنی امروز هم اشک می ریزیم و هم روسیاهیم

1401/02/23 18:04
سیدمحمدجواد موسوی اعظم

با توجه به وزن شعر عبیر به عبر تبدیل شده است. ترکیب "مشک و عبیر" در شعر معروف سعدی هم وجود دارد.

گلی خوشبو در حمام روزی رسید از دست محبوبی به دستم

بدو گفتم که "مشکی یا عبیری"  که از بوی دلاویز تو مستم

1397/08/13 12:11
فاطمه سلحشور

بیختن اشک یعنی اشک ریزی

1398/06/14 12:09
سپیده طالبی

شیرگیرانه در بیت سوم مصرع دوم به چه معنایی است!
با توجه به معنی (گیر) که (بست) میباشد و به کاربردن آن بصورت واژه‌ی( شیرگیر) و ساختن قید بر آن اساس، (شیرگیرانه) معنی( در حال بستن شیر / در حال گیر انداختن شیر / در حال گرفتن شیر)میتواند معنا بدهد
در اینجا سوالی برای من بوجود آمد :
با توجه به برداشت مفهومی فوق و کاربرد (گیر) و اینکه (همگیر شدن) نیز به معنای (بسته شدن و یا لخته شدن) است ، قیدی بر آن اساس یعنی واژه ( همگیرانه) به چه معنایی میتواند باشد ؟
آیا به معنای( با انسجام ) است یا ( محکم ) است و یا (متحد و اتحادی از نوعی که متحدین در خصوصیت و مورد اتحادشان بسیار با هم نزدیک و هم عقیده هستند) نیز میتواند بکار رود؟

1398/07/23 09:09
نگار خلیلی

در بیت اندر این منزل... حشر آوردن با توجه به فرهنگ سخن به معنی حمله‌کردن و هجوم بردن است.
و همچنین در قدیم رسم بوده برای دفع بلا سر خر در پالیز آویزان می‌کرده‌اند. گویا مولانا در این بیت می‌گوید: برای در امان بودن از حمله‌ی گاوها چاره‌ای نداریم جز اینکه سر خر در پالیز آویزان کنیم

1401/02/23 15:04
سیدمحمدجواد موسوی اعظم

اسکیز به معنی جفتک انداختن است. به فرهنگ لغت دهخدا مراجعه کنید.

1401/02/23 18:04
سیدمحمدجواد موسوی اعظم

کمیت  = اسب ، اسب سرخ فش و دم سیاه

انگیختن = برخاستن 

وغا = جنگ

کفلیز = کفگیر

ثور = گاو نر یکی از صور فلکی 

حشر = دسته، گروه

کاریز = قنات

عبر = در اینجا مخفف عبیر ماده خوشبو

اسکیز = جفتک انداختن

سرتیز = تیز مغز، خیره رأی

1402/04/10 11:07
مسافر

سلام

این غزل توسط آقای پرویز شهبازی در برنامه 966 گنج حضور به زبان ساده شرح داده شده است

می توانید ویدیو و صوت شرح  غزل را در آدرسهای  زیر پیدا کنید:

parvizshahbazi

aparat