گنجور

غزل شمارهٔ ۱۶۳۱

در فروبند که ما عاشق این میکده‌ایم
درده آن باده جان را که سبک دل شده‌ایم
بَرجَه ای ساقیِ چالاک میانْ را بربند
به خدا کز سفر دور و دراز آمده‌ایم
برگشا مُشکِ طرب را که ز رَشک کفِ تو
از کف زُهره به صد لابِه قدح نَستَده‌ایم
در فروبند و ز رحمت در پنهان بگشا
چاره رطل گران کن که همه می زده‌ایم
زان سبو غسل قیامت بده از وسوسه‌ام
به حق آنک ز آغاز حریفان بده‌ایم
ما همه خفته، تو بر ما لگدی چند، زدی
برجهیدیم خمارانه؛ در این عربده‌ایم
گر علی الریق تو را باده دهی قاعده نیست
هین بده ما ملک الموت چنین قاعده‌ایم
فلسفی زین بخورد فلسفه‌اش غرق شود
که گمان داشت که ما زان علل فاسده‌ایم
آن نهنگیم که دریا برِ ما یک قدح است
ما نه مردان ثرید و عدس و مایده‌ایم
هله خاموش کن و فایده و فضل بِهل
که ز فضله‌ی قدحت فایدهٔ فایده‌ایم

اطلاعات

وزن: فعلاتن فعلاتن فعلاتن فعلن (رمل مثمن مخبون محذوف)
قالب شعری: غزل
منبع اولیه: ویکی‌درج

* با انتخاب متن و لمس متن انتخابی می‌توانید آن را در لغتنامهٔ دهخدا جستجو کنید.

برگردان به زبان ساده

در فروبند که ما عاشق این میکده‌ایم
درده آن باده جان را که سبک دل شده‌ایم
هوش مصنوعی: در را ببندید زیرا ما به این میخانه علاقه‌مندیم و درد آن شرابی را بنوشید که ما را سبک‌دل کرده است.
بَرجَه ای ساقیِ چالاک میانْ را بربند
به خدا کز سفر دور و دراز آمده‌ایم
هوش مصنوعی: ای ساقی زودباش و میانه را ببند، به خدا که ما از سفرهای طولانی و دور آمده‌ایم.
برگشا مُشکِ طرب را که ز رَشک کفِ تو
از کف زُهره به صد لابِه قدح نَستَده‌ایم
هوش مصنوعی: گشایش مشک خوشحالی را فراموش نکن، زیرا از حسادت دستان تو ما با صد ناله و زاری، از شهد گل به کام نخورده‌ایم.
در فروبند و ز رحمت در پنهان بگشا
چاره رطل گران کن که همه می زده‌ایم
هوش مصنوعی: با احتیاط در زندگی کن و از رحمت خدا غافل نباش. به من کمک کن تا بار سنگینی را که بر دوش دارم، به راحتی تحمل کنم، زیرا ما همه در حال نوشیدن و لذت بردن هستیم.
زان سبو غسل قیامت بده از وسوسه‌ام
به حق آنک ز آغاز حریفان بده‌ایم
هوش مصنوعی: از آن سبو (ظرف) بگذار تا روز قیامت مرا از وسوسه‌ها پاک کند. به حق آن کسی که از آغاز با حریفان در می‌نوشیدم، مرا یاری کن.
ما همه خفته، تو بر ما لگدی چند، زدی
برجهیدیم خمارانه؛ در این عربده‌ایم
هوش مصنوعی: ما همه خواب بودیم و تو کمی به ما لگد زدی، حالا از خواب بیدار شده‌ایم و در این هیاهو و شور و شوق به سر می‌بریم.
گر علی الریق تو را باده دهی قاعده نیست
هین بده ما ملک الموت چنین قاعده‌ایم
هوش مصنوعی: اگر علی به تو شراب بدهد، هیچ قاعده‌ای برای ما نیست. پس به ما هم بده، زیرا ما هم مانند ملک الموت همین قاعده را داریم.
فلسفی زین بخورد فلسفه‌اش غرق شود
که گمان داشت که ما زان علل فاسده‌ایم
هوش مصنوعی: فلسفی که از اندیشه‌های خود مأیوس شده، ممکن است به این نتیجه برسد که نظریاتش به بن‌بست رسیده است، زیرا او تصور کرده که ما به دلایل نادرست هستیم.
آن نهنگیم که دریا برِ ما یک قدح است
ما نه مردان ثرید و عدس و مایده‌ایم
هوش مصنوعی: ما مانند نهنگی هستیم که دریا برای ما یک پیمانه است. ما تنها افرادی نیستیم که به چیزهای ساده و معمولی مثل خوراکی‌های روزمره فکر کنیم.
هله خاموش کن و فایده و فضل بِهل
که ز فضله‌ی قدحت فایدهٔ فایده‌ایم
هوش مصنوعی: بیا سکوت کن و ارزشی که داری رها کن، چرا که ما از زائده و باقیمانده‌ایم که اساساً تاثیری ندارد.

خوانش ها

غزل شمارهٔ ۱۶۳۱ به خوانش عندلیب

حاشیه ها

1392/02/26 00:04
امین کیخا

علی الریق یعنی ناشتا مثلا برای هیپوگلیسمی صبحگاهی یعنی کاهش قند اول صبح در بیمار دیابتی میگویند نقص السکر علی الریق و چون ریق یا إسهال فارسی است باید ریغ نوشته شود

1392/02/26 00:04
امین کیخا

البته این دو ریق ربطی به هم ندارند

1392/02/26 00:04
امین کیخا

عدس از جمله خوراک هایی ست که بر پیروان موسی در بیابان فرو فرستاده شد و از این بنشن (حبه وحبوبات) در قران نیک امده است چه جالب که در أوستا نیز از جوردا یا بنشن نیک گفته شده است امروزه میدانیم که بنشن ها یا جوردایان(حبوبات)خوراک اصلی بشر هستند و ما گوشت خوار نیستیم و از زبان بافرین پیامبر امده است که شکمتان را أنبار حیوانات نکنید و چه نیکو سخنی ، بود که به پیر وی از بزرگان گوشت خواری کنار گذاشته شود

1393/03/13 14:06
حسین سلمانی

بیت آخر اصلاح شود لطفا:
که ز فضله ی قدحت فایده ی فایده ایم

1396/01/13 13:04

البته در اینجا با تمسخد از خوراک و غذا یار شده و اشاره به این نکته داره که عارفان حقیقی بر خلاف مریدان عدس و ... عشق حق براشون کفایت میکنه ...

1397/07/21 09:10
فرزاد شهزاد

که ز فضل قدحت فایده‌ی فایده ایم