گنجور

غزل شمارهٔ ۱۳۴۰

هر آن کو صبر کرد ای دل ز شهوت‌ها در این منزل
عوض دیدست او حاصل به جان زان سوی آب و گل
چو شخصی کو دو زن دارد یکی را دل شکن دارد
بدان دیگر وطن دارد که او خوشتر بدش در دل
تو گویی کاین بدین خوبی زهی صبر وی ایوبی
وزین غبن اندر آشوبی که این کاریست بی‌طایل
و او گوید ز سرمستی که آن را تو بدیدستی
که آن علوست و تو پستی که تو نقصی و آن کامل
بدو گر باز رو آرد و تخم دوستی کارد
حجابی آن دگر دارد کز این سو راند او محمل
چو باز آن خوب کم نازد و با این شخص درسازد
دگربار او نپردازد از این سون رخت دل حاصل
سر رشته صبوری را ببین بگذار کوری را
ببین تو حسن حوری را صبوری نبودت مشکل
همه کدیه از این حضرت به سجده و وقفه و رکعت
برای دید این لذت کز او شهوت شود حامل
بفرما صبر یاران را به پندی حرص داران را
بمشنو نفس زاران را مباش از دست حرص آکل
کسی را چون دهی پندی شود حرص تو را بندی
صبوری گرددت قندی پی آجل در این عاجل
ز بی‌چون بین که چون‌ها شد ز بی‌سون بین که سون‌ها شد
ز حلمی بین که خون‌ها شد ز حقی چند گون باطل
حروف تخته کانی بدین تأویل می‌خوانی
خلاصه صبر می‌دانی بر آن تأویل شو عامل
صبوری کن مکن تیزی ز شمس الدین تبریزی
بشر خسپی ملک خیزی که او شاهیست بس مفضل

اطلاعات

وزن: مفاعیلن مفاعیلن مفاعیلن مفاعیلن (هزج مثمن سالم)
قالب شعری: غزل
منبع اولیه: ویکی‌درج

* با انتخاب متن و لمس متن انتخابی می‌توانید آن را در لغتنامهٔ دهخدا جستجو کنید.

برگردان به زبان ساده

هر آن کو صبر کرد ای دل ز شهوت‌ها در این منزل
عوض دیدست او حاصل به جان زان سوی آب و گل
هوش مصنوعی: هر کسی که در برابر تمایلات و خواسته‌های دنیوی صبر و استقامت به خرج دهد، در این دنیا پاداش و نتیجه خوبی خواهد دید. او با جان خود به سوی حقیقت و معنای عمیق‌تر زندگی نزدیک‌تر می‌شود.
چو شخصی کو دو زن دارد یکی را دل شکن دارد
بدان دیگر وطن دارد که او خوشتر بدش در دل
هوش مصنوعی: شخصی که دو همسر دارد، یکی از آن‌ها دلش را می‌شکند و دیگری را در دل دارد و او برایش خوشایندتر است.
تو گویی کاین بدین خوبی زهی صبر وی ایوبی
وزین غبن اندر آشوبی که این کاریست بی‌طایل
هوش مصنوعی: به نظر می‌رسد که تو در این شرایط سخت، همچون ایوب صبر و استقامت داری. با این حال، این وضعیت ناگوار به نظر می‌رسد و به نظر می‌آید که انجام دادن این کارها بدون دلیل و توجیه است.
و او گوید ز سرمستی که آن را تو بدیدستی
که آن علوست و تو پستی که تو نقصی و آن کامل
هوش مصنوعی: او از سر شوق و سرمستی می‌گوید که تو این را مشاهده کردی. او به عظمت و بلندی اشاره دارد و می‌گوید تو در مقام پستی هستی، چرا که تو نقص‌هایی داری و آن وجود کامل است.
بدو گر باز رو آرد و تخم دوستی کارد
حجابی آن دگر دارد کز این سو راند او محمل
هوش مصنوعی: اگر او دوباره به سمت من بازگردد و نشانه‌های دوستی را نشان دهد، باید بداند که مانع و حجابی وجود دارد که او را از من دور می‌کند و من را از او دور می‌سازد.
چو باز آن خوب کم نازد و با این شخص درسازد
دگربار او نپردازد از این سون رخت دل حاصل
هوش مصنوعی: وقتی آن معشوق زیبا از زیبایی‌اش کاسته و با این شخص کنار بیاید، دیگر دل او از این عشق خالی نمی‌شود.
سر رشته صبوری را ببین بگذار کوری را
ببین تو حسن حوری را صبوری نبودت مشکل
هوش مصنوعی: صبوری و تحمل را در زندگی ببین و با چشم دل زیبایی‌ها و نعمت‌ها را درک کن. اگر صبر نداشته باشی، درک چنین زیبایی‌هایی برایت دشوار خواهد بود.
همه کدیه از این حضرت به سجده و وقفه و رکعت
برای دید این لذت کز او شهوت شود حامل
هوش مصنوعی: تمام مخلوقات در مقابل این وجود مقدس با سجده و وقفه و رکعت به عبادت می‌پردازند تا از این لذت بهره‌مند شوند که حضور او برای دل‌ها شور و شوق به همراه دارد.
بفرما صبر یاران را به پندی حرص داران را
بمشنو نفس زاران را مباش از دست حرص آکل
هوش مصنوعی: صبر دوستان را تحسین کن و به نصیحت افرادی که خود را به حرص و طمع می‌زنند، توجه نکن. از نفس کسانی که در پی لذت هستند دوری کن و فریب حرص و طمع را نخور.
کسی را چون دهی پندی شود حرص تو را بندی
صبوری گرددت قندی پی آجل در این عاجل
هوش مصنوعی: اگر به کسی نصیحتی کنی، حرص و طمع تو را محدود می‌کند و صبوری‌ات را شیرین می‌سازد. در زندگی کوتاه و زودگذر خود، به دنبال اهداف ناپایدار نباش.
ز بی‌چون بین که چون‌ها شد ز بی‌سون بین که سون‌ها شد
ز حلمی بین که خون‌ها شد ز حقی چند گون باطل
هوش مصنوعی: به کسی که بدون شک و تردید است، توجه کن که چگونه به حقیقت دست یافته است. به کسی که بی‌توجه به زجرها و خیانت‌ها می‌نگرد، توجه کن که او چگونه از همه چیز عبور کرده است. به صبر و شکیبایی بنگر که چگونه از ناملایمات و سختی‌ها عبور کرده و به آرامش رسیده است. و به ماهیت‌های مختلف باطل و حق نگاه کن که چقدر می‌تواند متنوع و پیچیده باشد.
حروف تخته کانی بدین تأویل می‌خوانی
خلاصه صبر می‌دانی بر آن تأویل شو عامل
هوش مصنوعی: برای درک معانی عمیق و پیچیده باید صبر و تأمل کرد و در این مسیر به جستجوی حقیقت و معنا پرداخت. اگر بخواهی به درک واقعی از مسائل جهانی برسی، باید با حوصله و با تفکر عمل کنی.
صبوری کن مکن تیزی ز شمس الدین تبریزی
بشر خسپی ملک خیزی که او شاهیست بس مفضل
هوش مصنوعی: صبر و شکیبایی داشته باش و به سخنان تند و تیز در مورد شمس‌الدین تبریزی گوش نده. او انسانی است بزرگ و باارزش که مقام و مرتبه‌اش بسیار بالا است.

خوانش ها

غزل شمارهٔ ۱۳۴۰ به خوانش عندلیب

حاشیه ها

1392/04/02 07:07
Mohsen Maesumi

سه بیت آخر از کادر خارج شده اند
ز بی‌چون بین که چون‌ها شد ز بی‌سون بین که سون‌ها شد
ز حلمی بین که خون‌ها شد ز حقی چند گون باطل
حروف تخته کانی بدین تأویل می‌خوانی
خلاصه صبر می‌دانی بر آن تأویل شو عامل
صبوری کن مکن تیزی ز شمس الدین تبریزی
شر خسپی ملک خیزی که او شاهیست بس مفضل

1403/02/09 09:05
پرویز شیخی

صبوری کن مکن تیزی ز شمس الدین تبریزی

بشر خسپی ملک خیزی که او شاهیست بس مفضل

در برابر نوردین (روح القدس) متانت داشته باش و تند خویی و قهر نکن ... زیرا او شاه جهان و خلیفه خدا در زمین است که فضل زیادی دارد و چنانچه با او پیمان ببندی ، او به شما «نور»  عطا می کند ، آنگاه تو که یک بشر فانی با جسم خاکی هستی ، مانند همیشه می خوابی ، اما بصورت «نور» بیدار میشوی که در آنصورت «ملک و شاه» نامیده میشوی و جاودانه نزد خداوند زندگی خواهی کرد

.

وَآمِنُوا بِرَسُولِهِ یُؤْتِکُمْ کِفْلَیْنِ مِنْ رَحْمَتِهِ

وَیَجْعَلْ لَکُمْ نُورًا تَمْشُونَ بِهِ وَیَغْفِرْ لَکُمْ

و با رسول او(روح القدس) پیمان ببندید تا از رحمت خویش شما را دو بهره عطا کند و برای شما نوری قرار دهد تا فعل و فعالیت شما باشد و شما را ببخشاید [سوره حدید: 28]