اطلاعات
وزن: فعلاتن مفاعلن فعلن (خفیف مسدس مخبون)
قالب شعری: غزل
منبع اولیه: ویکی‌درج
* با انتخاب متن و لمس متن انتخابی می‌توانید آن را در لغتنامهٔ دهخدا جستجو کنید.
برگردان به زبان ساده
گر تو خواهی وطن پر از دلدار
خانه را رو تهی کن از اغیار
هوش مصنوعی: اگر می‌خواهی خانه‌ات پر از محبت و عشق باشد، باید از حضور دیگران که به تو تعلق ندارند خالی‌اش کنی.
ور تو خواهی سماع را گیرا
دور دارش ز دیده انکار
هوش مصنوعی: اگر می‌خواهی در جمعی سرگرم‌کننده و شادی‌آور شرکت کنی، باید آن را از نگاه دیگران پنهان کنی و انکار کنی.
هر که او را سماع مست نکرد
منکرش دان اگر چه کرد اقرار
هوش مصنوعی: هر کسی که به حالت شگفتی و نشئه موسیقی درنیاید، او را منکر و بی‌اعتبار بدان، حتی اگر به چیزی اذعان کند.
هر که اقرار کرد و باده شناخت
عاقلش نام نه مگو خمار
هوش مصنوعی: هر کسی که به حقیقت و لذت شراب آگاه شود و به آن اعتراف کند، دیگر نمی‌توان او را دچار حالت نشئه یا مستی پنداشت.
به بهانه به ره کن آن‌ها را
تا شوی از سماع برخوردار
هوش مصنوعی: بهانه‌ای پیدا کن و آن‌ها را به راهی ببر تا از لذت و شادی سماع بهره‌مند شوی.
وز میان خویش را برون کن تیز
تا بگیری تو خویش را به کنار
هوش مصنوعی: از درون خودت، خود را به سرعت بیرون کن تا بتوانی خود واقعی‌ات را در کنارت بیابی.
سایه یار به که ذکر خدای
این چنین گفتست صدر کبار
هوش مصنوعی: سایه یار بهتر از ذکر خداوند است که این طور گفته شده است.
تا نگویی که گل هم از خارست
زانک هر خار گل نیارد بار
هوش مصنوعی: هرگز نگو که گل نیز مانند خار است، چون هیچ خار نمی‌تواند گل ببار آورد.
خار بیگانه را ز دل برکن
خار گل را به جان و دل می‌دار
هوش مصنوعی: دل را از غم و دردهای بی‌اهمیت و خارجی خالی کن و به عشق و محبت درونی که شایسته است، دل بسپار.
موسی اندر درخت آتش دید
سبزتر می‌شد آن درخت از نار
هوش مصنوعی: موسی در حالی که به درخت آتش نگاه می‌کرد، متوجه شد که آن درخت از شعله‌های آتش زنده‌تر و سبزتر می‌شود.
شهوت و حرص مرد صاحب دل
همچنین دان و همچنین پندار
هوش مصنوعی: میل و خواسته‌های انسانی، حتی در دل‌های بزرگ و با معرفت نیز وجود دارد. این احساسات و خواسته‌ها نباید نادیده گرفته شوند و باید به درستی فهمیده شوند.
صورت شهوتست لیکن هست
همچو نار خلیل پرانوار
هوش مصنوعی: این بیت می‌گوید که ظاهر شهوت مانند شعله‌ای سوزان و نورانی است، اما باطن آن مثل آتش ابراهیم خلیل (پیامبر) است که نور و حرارت دارد. به عبارتی دیگر، شهوت دارای جذابیت و درخششی است، اما در عین حال ممکن است خطرناک و سوزاننده باشد.
شمس تبریز را بشر بینند
چون گشایند دیده‌ها کفار
هوش مصنوعی: وقتی که چشمان انسان‌ها باز شود و حقیقت را ببینند، شمس تبریز مانند خورشید در آسمان برای کافران نمایان خواهد شد.
حاشیه ها
1402/04/11 11:07
شهاب الدین صدر
اساتید این بیت رو شرح میدن؟
سایه یار به که ذکر خدای
این چنین گفتست صدر کبار
با سپاس
1402/04/11 23:07
رضا از کرمان
جناب صدر برادر بزرگوار سلام
عزیزم بنده برداشت خودم از بیت مورد نظر شما را خدمتتان معروض میدارم وصد البته بنده استاد نیستم
تصور میکنم منظور مولانا این است سلوک با عنایت به جذبه الهی صد البته بهتر وبالاتر از سلوکی است که متکی بر مجاهده وسعی وتلاش سالک با ذکر گفتن وسایر اعمال پدید آید و احتمالا از حدیث وگفتاری از رسول اکرم بهره برده است(صدر کبار مقصود رسول الله است)و به عنوان شاهد وبرای تفهیم مطلب، خواندن ابیات۳۸۴۳ از دفتر ششم در خصوص حکایت دو برادر امرد وکوسه که شب را در خانقاهی بیتوته کردند با مطلع ذیل را به شما توصیه میکنم
امردی وکوسه‌ای در انجمن
آمدند و مجمعی بد در وطن
شاد باشی عزیز
1403/05/09 01:08
شهاب الدین صدر
سپاس از توضیح و توجیحتون رضا جان...
مولانا