گنجور

غزل شمارهٔ ۱۱۲

ز روی تست عید آثار ما را
بیا ای عید و عیدی آر ما را
تو جان عید و از روی تو جانا
هزاران عید در اسرار ما را
چو ما در نیستی سر درکشیدیم
نگیرد غصه دستار ما را
چو ما بر خویشتن اغیار گشتیم
نباشد غصه اغیار ما را
شما را اطلس و شعر خیالی
خیال خوب آن دلدار ما را
کتاب مکر و عیاری شما را
عتاب دلبر عیار ما را
شما را عید در سالی دو بارست
دو صد عیدست هر دم کار ما را
شما را سیم و زر بادا فراوان
جمال خالق جبار ما را
شما را اسب تازی باد بی‌حد
براق احمد مختار ما را
اگر عالم همه عیدست و عشرت
برو عالم شما را یار ما را
بیا ای عید اکبر شمس تبریز
به دست این و آن مگذار ما را
چو خاموشانه عشقت قوی شد
سخن کوتاه شد این بار ما را

اطلاعات

وزن: مفاعیلن مفاعیلن فعولن (هزج مسدس محذوف یا وزن دوبیتی)
قالب شعری: غزل
منبع اولیه: ویکی‌درج

* با انتخاب متن و لمس متن انتخابی می‌توانید آن را در لغتنامهٔ دهخدا جستجو کنید.

برگردان به زبان ساده

ز روی تست عید آثار ما را
بیا ای عید و عیدی آر ما را
هوش مصنوعی: ای عید، وقتی که به خاطر تو خاطرات خوب و خوش ما نمایان می‌شود، بیا و جشن ما را زینت بخش!
تو جان عید و از روی تو جانا
هزاران عید در اسرار ما را
هوش مصنوعی: تو روح و جان عید هستی و با زیبایی‌ات، برای ما هزاران عید و شادی به ارمغان می‌آوری.
چو ما در نیستی سر درکشیدیم
نگیرد غصه دستار ما را
هوش مصنوعی: وقتی که ما از حالت عدم و نیروی نیستی خارج شدیم، دیگر غم و اندوه نمی‌تواند بر ما کارساز باشد.
چو ما بر خویشتن اغیار گشتیم
نباشد غصه اغیار ما را
هوش مصنوعی: وقتی که ما خود را شبیه دیگران کردیم، دیگر نباید نگران دیگران باشیم.
شما را اطلس و شعر خیالی
خیال خوب آن دلدار ما را
هوش مصنوعی: شما با لباس زیبایی و شعرهای خیال‌انگیز خود، توجه ما را جذب کرده‌اید، اما زیبایی واقعی در دل عزیز ما نهفته است.
کتاب مکر و عیاری شما را
عتاب دلبر عیار ما را
هوش مصنوعی: کتاب فریب و نیرنگ شما را، سرزنش محبوب فریب‌کار ما را.
شما را عید در سالی دو بارست
دو صد عیدست هر دم کار ما را
هوش مصنوعی: عید برای شما در هر سال دو بار فرا می‌رسد و هر لحظه برای ما جشن و شادی جدیدی به همراه دارد.
شما را سیم و زر بادا فراوان
جمال خالق جبار ما را
هوش مصنوعی: خداوند جبار ما را با زیبایی‌های فراوانی خلق کرده است و امید داریم که شما نیز از ثروت و نعمت‌های زیادی برخوردار شوید.
شما را اسب تازی باد بی‌حد
براق احمد مختار ما را
هوش مصنوعی: شما مانند اسب تازی و سریع هستید، در حالی که ما به نوعی مشابه احمد مختار، با ویژگی‌های خاص و متفاوت خودمان، حرکت می‌کنیم.
اگر عالم همه عیدست و عشرت
برو عالم شما را یار ما را
هوش مصنوعی: اگر همه جا جشن و شادی باشد و مردم شادمان زندگی کنند، پس برای شما هم آن شادی و خوشی وجود دارد و برای من نیز همینطور.
بیا ای عید اکبر شمس تبریز
به دست این و آن مگذار ما را
هوش مصنوعی: بیا ای عید بزرگ، ای خورشید تبریز، ما را به دست این و آن نسپار.
چو خاموشانه عشقت قوی شد
سخن کوتاه شد این بار ما را
هوش مصنوعی: وقتی عشق تو به طور عمیق و بدون صحبت کردن احساس شد، دیگر نیازی به صحبت کردن نیست و می‌توانیم بی‌کلام از آن لذت ببریم.

خوانش ها

غزل شمارهٔ ۱۱۲ به خوانش نازنین بازیان
غزل شمارهٔ ۱۱۲ به خوانش پری ساتکنی عندلیب
غزل شمارهٔ ۱۱۲ به خوانش آرش خیرآبادی

حاشیه ها

1387/11/11 17:02
منصوری

منصوری نوشته:
خاموشانه در برخی از ابیات مولانا به معنی افیون است.مخدری که صوفیان هنگام سماع استفاده می کردند.
برگرفته از فرهنگ اصطلاحات و واژگان طنز از آقای اصلانی.
ذیل مدخل”افیونیه”

1392/04/29 16:06
امین کیخا

صوفیه برای بدست اوردن خیال که مایه بینش و vision است از منگ یعنی سبزک و نیز می ،سودجسته اند اما به نمونه نگاه مولانا بنگرید در فیه مافیه .
مرا گفتند ایا سبزک روا بود درویش را ، گویم که اگر خواجه بودی ( یعنی محمد جانم فدای او) بفرمودی ایشان را گردن زدن و ان خیال دیو بود
مولانا از نگاه خواجه کیهان می فرماید درویش حشیشی را دیو گمراه کرده است.
در نمونه های ایرانی ارداویراف پیش از رفتن به دیدار هرمز می و منگ خورانده می شود . به ظاهر نزد پیروان راز روایی داشته است ولی نه همه و بیشتر این بزرگان به اگاهی برین و کیهانی دست یافته اند.

1396/06/01 21:09
همایون

سخن و کار در این غزل به‌‌‌ هم وصل میشوند
سخن گوشه ائ‌ نه چیز از عمل است عید اما برابری ایندوست
مجموعه ائ‌ از تجربیات دیرین و فراوان انسان‌ها بصورت عید در میاید و نوروز ما از برجسته‌ترین عید هاست
در روز عید انسان‌ها از واقعیت خود نیست میشوند و واقعیتی یگانه میابند که میتواند کار ساز باشد
این تجربه را جلال دین با شمس به‌‌‌ تنهایی بدست آورده است و خود به‌‌‌ تنهائی از نیست به هست راهی‌ باز کرده است و دیگر نیازمند سخن گفتن برای کار کردن نیست و اینگونه حق سکوت و یا خاموشانه ائ‌ گران بها از شمس خود دریافت کرده است

1400/10/19 00:01
امید وکیل

در این غزل مولانا خداوند را با صفت "مکار و عیار" به کار می‌برد.