غزل شمارهٔ ۱۱۰۰
اطلاعات
* با انتخاب متن و لمس متن انتخابی میتوانید آن را در لغتنامهٔ دهخدا جستجو کنید.
برگردان به زبان ساده
خوانش ها
غزل شمارهٔ ۱۱۰۰ به خوانش عندلیب
حاشیه ها
از نظر جلال دین این غزلی ممتاز و ویژه است که کاملا از دل بر آمده است و صدها سال بر دلها مینشیند و اثر میکند.
در این غزل او با شمس کاملا یکی است و به همین دلیل نمی خواهد از زبان برای توصیف او بهره ببرد بلکه میگوید به سر من و حرکات من و به چشم و سیاهی چشم من بنگر تا او را ببینی، دهان من از بس که از او گفته است خشک و چشمان من از بس که در حسرت او بوده است تر و اشک آلود است، او هم شمس را به ماه تشبیه میکند و هم خود را.
او هم این غزل را به زیباترین پیغمبر یعنی یوسف تشبیه، و هم خود را به عنوان ویژهترین پیامبر یعنی داوود معرفی میکند. ویژگی داوود آن است که همه اجزا هستی از جمله همه مرغان با او هم نوا و هم صدا بودند و آهن در دستان او نرم و صنعتگری قابل بود، و در سرودههای او چون غزلیات جلال دین هیچ شرع و قانونی وجود نداشت.
جلال دین مطمئن است که در رسالت خود پیروز است و ما چون پرندگان او بعد از صدها سال با او هم نوا خواهیم شد.
در حقیقت پیام ویژه این غزل همین است که پیامبران افراد ویژهای اند و هیچ کدام شبیه یکدیگر نیستند
جلال دین هم خود را اینجا یک پیامبر معرفی میکند که ویژگی او در آن است که بجای آنکه از طرف خدا بیاید از جانب یک انسان مبعوث شده است که آن هم شمس است، البته دست بر دهان خود میگذارد که تا نام او را نبرد، و این کار را به خواننده واگذار میکند
ولی رسالت خود را به انجام میرساند و شیشههای محدودیت را میشکند و پای هر که را به دنبال راه دیگری میرود و از عادتها پیروی میکند زخمی میکند، و میگوید اگر شکایتی دارید به پاسبان و داور مراجعه کنید و آن کسی نیست جز همان که مرا به این کار واداشته است و من از خدا میخواهم که او مرا بازداشت کند و پیش خود نگاه دارد
این که پیامبران و حکما و اولیا از یک منبع و سر چشمه اند مبحثی ژرف در اندیشه ایرانی است که پیش از جلال دین نزد ابن سینا و سهروردی و اسماعیلیه و بعد از او نزد میرداماد و میرفندرسکی و ملاّ صدرا و تنکابنی و رجب علی تبریزی و پیرزاده و حیدر آملی و زنوزی و سبزواری و بسیاری از فلاسفه در میان بوده است که هانری کربن تحقیقات گستردهای را در این زمینه به خرج داده است، آنها به آیاتی در قران استناد میکنند نظیر:
ادع الی سبیل ربک بالحکمه و الموعظه الحسنه و جادلهم بالتی هی احسن