گنجور

بخش ۷۱ - پرسیدن آن وارد از حرم شیخ کی شیخ کجاست کجا جوییم و جواب نافرجام گفتن حرم

اشکش از دیده بجست و گفت او
با همه آن شاه شیرین‌نام کو
گفت آن سالوس زراق تهی
دام گولان و کمند گمرهی
صد هزاران خام ریشان هم‌چو تو
اوفتاده از وی اندر صد عتو
گر نبینیش و سلامت وا روی
خیر تو باشد نگردی زو غوی
لاف‌کیشی کاسه‌لیسی طبل‌خوار
بانگ طبلش رفته اطراف دیار
سبطی‌اند این قوم و گوساله‌پرست
در چنین گاوی چه می‌مالند دست
جیفة اللیلست و بطال النهار
هر که او شد غرهٔ این طبل‌خوار
هشته‌اند این قوم صد علم و کمال
مکر و تزویری گرفته کینست حال
آل موسی کو دریغا تاکنون
عابدان عجل را ریزند خون
شرع و تقوی را فکنده سوی پشت
کو عمر کو امر معروفی درشت
کین اباحت زین جماعت فاش شد
رخصت هر مفسد قلاش شد
کو ره پیغامبری و اصحاب او
کو نماز و سبحه و آداب او

اطلاعات

وزن: فاعلاتن فاعلاتن فاعلن (رمل مسدس محذوف یا وزن مثنوی)
قالب شعری: مثنوی
منبع اولیه: ویکی‌درج

* با انتخاب متن و لمس متن انتخابی می‌توانید آن را در لغتنامهٔ دهخدا جستجو کنید.

برگردان به زبان ساده

اشکش از دیده بجست و گفت او
با همه آن شاه شیرین‌نام کو
هوش مصنوعی: او با اشک‌هایی که از چشمانش سرازیر شده بود، گفت: "آن شاه شیرین‌نام چه شد؟"
گفت آن سالوس زراق تهی
دام گولان و کمند گمرهی
هوش مصنوعی: آن زیّور فریبنده گفت که در آن سال، دام و تله‌ای برای شکار نداشتم.
صد هزاران خام ریشان هم‌چو تو
اوفتاده از وی اندر صد عتو
هوش مصنوعی: هزاران جوان خام و نابلد مانند تو به زمین افتاده‌اند و در درد و رنج دست و پنجه نرم می‌کنند.
گر نبینیش و سلامت وا روی
خیر تو باشد نگردی زو غوی
هوش مصنوعی: اگر او را نبینی و سلامت او خوب باشد، از او دور نخواهی شد.
لاف‌کیشی کاسه‌لیسی طبل‌خوار
بانگ طبلش رفته اطراف دیار
هوش مصنوعی: فریاد و ادعای بلندپروازانه‌ی کسی که آثاری از کاسه‌لیسی دارد، به گوش همه در اطراف سرزمینش رسیده است.
سبطی‌اند این قوم و گوساله‌پرست
در چنین گاوی چه می‌مالند دست
هوش مصنوعی: این گروه از مردم فرزندان پیامبرند و در پرستش گاو (عجل) به سر می‌برند؛ در چنین وضعیتی، چه چیزی به دست می‌آورند و چه کار می‌کنند؟
جیفة اللیلست و بطال النهار
هر که او شد غرهٔ این طبل‌خوار
هوش مصنوعی: این شعر به نوعی هشدار دهنده است و به ما می‌گوید که نباید فریب ظاهر را بخوریم. دنیا و زندگی ممکن است در لحظاتی به نظر جذاب و فریبنده بیاید، اما در واقعیت ممکن است بی‌ارزش و خالی از عمق باشد. بنابراین، کسی که به این تمایلات دنیوی غره می‌شود، در واقع به اشتباه می‌افتد و از حقیقت دور می‌شود.
هشته‌اند این قوم صد علم و کمال
مکر و تزویری گرفته کینست حال
هوش مصنوعی: این گروه از مردم، به تعداد زیادی علم و دانش دست یافته‌اند، ولی در عین حال، به دسیسه و فریبکاری نیز مشغولند و حال آنها اینگونه است.
آل موسی کو دریغا تاکنون
عابدان عجل را ریزند خون
هوش مصنوعی: آل موسی، که اشاره به پیروان و نسل موسی دارد، باید افسوس خورند که عابدان و زاهدان هنوز به خون ریختن عجل، یعنی موجودات و مخلوقات دیگر، ادامه می‌دهند. این بیان بر این نکته تأکید دارد که عابدان به رغم دین‌داری و تعهدشان، به رفتارهای ناپسند و خون‌ریزی دست می‌زنند.
شرع و تقوی را فکنده سوی پشت
کو عمر کو امر معروفی درشت
هوش مصنوعی: شریعت و تقوا کنار گذاشته شده و به فراموشی سپرده شده‌اند. در این میان، عمر نوح کجاست که کارهای زشت را به نیکی تذکر دهد و امر به معروف کند؟
کین اباحت زین جماعت فاش شد
رخصت هر مفسد قلاش شد
هوش مصنوعی: این بیان می‌گوید که با روشن شدن این رفتارها و جنبه‌های آزادانه در میان این گروه، هر ستمگر و خرابکاری با آزادی می‌تواند عمل کند.
کو ره پیغامبری و اصحاب او
کو نماز و سبحه و آداب او
هوش مصنوعی: کجاست راه پیامبری و یاران او؟ کجاست نماز و ذکر و آداب او؟

حاشیه ها

1395/02/06 17:05
آرش

این مثنوی چقدر ثقیله و سخت‌خوان. واقعا که لطف کلام سعدی کجا و مولوی کجا. واقعا اگه معنی -پند و اندرز و این داستانا- رو از مثنوی معنوی برداریم، چیزی که باقی می‌مونه چیز چشمگیری نیست.

1404/07/01 00:10
کوروش

کین اباحت زین جماعت فاش شد

رخصت هر مفسد قلاش شد

 

یعنی چه ؟