گنجور

بخش ۵۴ - قال النبی علیه السلام ان الله تعالی یلقن الحکمة علی لسان الواعظین بقدر همم المستمعین

جذب سمعست ار کسی را خوش لبیست
گرمی و جد معلم از صبیست
چنگیی را کو نوازد بیست و چار
چون نیابد گوش گردد چنگ بار
نه حراره یادش آید نه غزل
نه ده انگشتش بجنبد در عمل
گر نبودی گوشهای غیب‌گیر
وحی ناوردی ز گردون یک بشیر
ور نبودی دیده‌های صنع‌بین
نه فلک گشتی نه خندیدی زمین
آن دم لولاک این باشد که کار
از برای چشم تیزست و نظار
عامه را از عشق هم‌خوابه و طبق
کی بود پروای عشق صنع حق
آب تتماجی نریزی در تغار
تا سگی چندی نباشد طعمه‌خوار
رو سگ کهف خداوندیش باش
تا رهاند زین تغارت اصطفاش
چونک دزدیهای بی‌رحمانه گفت
کی کنند آن درزیان اندر نهفت
اندر آن هنگامه ترکی از خطا
سخت طیره شد ز کشف آن غطا
شب چو روز رستخیز آن رازها
کشف می‌کرد از پی اهل نهی
هر کجا آیی تو در جنگی فراز
بینی آنجا دو عدو در کشف راز
آن زمان را محشر مذکور دان
وان گلوی رازگو را صور دان
که خدا اسباب خشمی ساختست
وآن فضایح را بکوی انداختست
بس که غدر درزیان را ذکر کرد
حیف آمد ترک را و خشم و درد
گفت ای قَصّاص در شهر شما
کیست استاتر درین مکر و دغا

اطلاعات

وزن: فاعلاتن فاعلاتن فاعلن (رمل مسدس محذوف یا وزن مثنوی)
قالب شعری: مثنوی
منبع اولیه: ویکی‌درج

* با انتخاب متن و لمس متن انتخابی می‌توانید آن را در لغتنامهٔ دهخدا جستجو کنید.

برگردان به زبان ساده

جذب سمعست ار کسی را خوش لبیست
گرمی و جد معلم از صبیست
هوش مصنوعی: اگر کسی خوش صحبت و خوب لباسی باشد، او می‌تواند به راحتی توجه دیگران را جلب کند و آموزگاری که با جدیت و passion کار می‌کند، در دل بچه‌ها جایگاهی ویژه خواهد داشت.
چنگیی را کو نوازد بیست و چار
چون نیابد گوش گردد چنگ بار
هوش مصنوعی: اگر چنگی وجود داشته باشد که نوازده شود، در بیست و چهار ساعت آن چنگ به صدا درمی‌آید، اما اگر کسی نباشد که به آن گوش دهد، خواه‌ناخواه چنگ هم خاموش می‌شود.
نه حراره یادش آید نه غزل
نه ده انگشتش بجنبد در عمل
هوش مصنوعی: او نه گرمای عشق را به یاد دارد و نه شعر را، حتی نمی‌تواند در عمل نیز ده انگشتش را حرکت دهد.
گر نبودی گوشهای غیب‌گیر
وحی ناوردی ز گردون یک بشیر
هوش مصنوعی: اگر نبودند گوش‌های حساس که پیام‌های آسمانی را دریافت کنند، از آسمان هیچ بشارتی به زمین نمی‌رسید.
ور نبودی دیده‌های صنع‌بین
نه فلک گشتی نه خندیدی زمین
هوش مصنوعی: اگر چشمان تماشایی وجود نداشت، نه آسمان دگرگون می‌شد و نه زمین به شادی می‌پرداخت.
آن دم لولاک این باشد که کار
از برای چشم تیزست و نظار
هوش مصنوعی: لحظه‌ای که زیبایی تو نمایان می‌شود، نشان‌دهندهٔ آن است که همه چیز برای چشمی پر از دقت و توجه به وجود آمده است.
عامه را از عشق هم‌خوابه و طبق
کی بود پروای عشق صنع حق
هوش مصنوعی: عوام مردم نه متوجه عمق عشق هستند و نه توجهی به آثار آن دارند، بلکه بیشتر به لذت‌های آن مشغولند و به جنبه‌های ظاهری عشق توجه می‌کنند. عشق واقعی و معنوی، که ناشی از خلاقیت و اراده الهی است، برای آن‌ها اهمیتی ندارد.
آب تتماجی نریزی در تغار
تا سگی چندی نباشد طعمه‌خوار
هوش مصنوعی: آب را در ظرف نریز تا مدت کوتاهی سگی وجود نداشته باشد که از آن غذا بخورد.
رو سگ کهف خداوندیش باش
تا رهاند زین تغارت اصطفاش
هوش مصنوعی: به خداوند خود اعتماد کن و به او پناه ببر تا از غم و مشکلاتی که در آن هستی، رهایی یابی.
چونک دزدیهای بی‌رحمانه گفت
کی کنند آن درزیان اندر نهفت
هوش مصنوعی: وقتی که دزدی‌های بی‌رحمانه به میان بیاید، دیگر کسی از درزهای پنهان آن خبر نخواهد داشت.
اندر آن هنگامه ترکی از خطا
سخت طیره شد ز کشف آن غطا
هوش مصنوعی: در آن لحظه، ترکی به شدت از کشف آن راز ناراحت و عصبانی شد.
شب چو روز رستخیز آن رازها
کشف می‌کرد از پی اهل نهی
هوش مصنوعی: در شب مثل روز قیامت، آن اسرار را نمایان می‌ساخت و به دنبال مردم ناآگاه می‌گشت.
هر کجا آیی تو در جنگی فراز
بینی آنجا دو عدو در کشف راز
هوش مصنوعی: هر جا که پا بگذاری، در آن مکان با نبردی روبرو می‌شوی و در این نبرد، دو دشمن در تلاش برای کشف حقیقت دیده می‌شوند.
آن زمان را محشر مذکور دان
وان گلوی رازگو را صور دان
هوش مصنوعی: در آن زمان، آوردگاه بزرگ را بشناس و این گلوی رازگو را به عنوان نشانه‌ای از آن زمان بدان.
که خدا اسباب خشمی ساختست
وآن فضایح را بکوی انداختست
هوش مصنوعی: خداوند علل و عواملی را برای ایجاد خشم و ناراحتی فراهم کرده و آن ناپسندها را به میان مردم آورده است.
بس که غدر درزیان را ذکر کرد
حیف آمد ترک را و خشم و درد
هوش مصنوعی: به خاطر اینکه زیاد از بدی‌ها و آسیب‌ها گفته شد، این ترک (درد و خشم) به شدت ناراحت و آسیب‌دیده شده است.
گفت ای قَصّاص در شهر شما
کیست استاتر درین مکر و دغا
هوش مصنوعی: شخصی به قصاب می‌گوید: در شهر شما چه کسی است که در این فریب و حیله تخصص دارد؟

حاشیه ها

1404/07/25 03:09
کوروش

شب چو روز رستخیز آن رازها

کشف می‌کرد از پی اهل نهی

 

منظور از اهل نهی چیست ؟