بخش ۲ - سؤال سایل از مرغی کی بر سر ربض شهری نشسته باشد سر او فاضلترست و عزیزتر و شریفتر و مکرمتر یا دم او و جواب دادن واعظ سایل را به قدر فهم او
اطلاعات
* با انتخاب متن و لمس متن انتخابی میتوانید آن را در لغتنامهٔ دهخدا جستجو کنید.
حاشیه ها
این بیت مولوی درگلبهار فیلمی به کارگردانی و نویسندگی تهمینه اردکانی ساختهٔ سال 1365 ؛ بخوبی استفاده شده است .
مرغ با پر میپرد تا آشیان
پر مردم همتست ای مردمان
یه روز شخصی سوال کننده از خطیبی پرسید که اگه پرندهای روی بُرجی بِشینه آیا سرش بهتره یا دُمش
خطیب گفت که اگر سر اون پرنده به طرف شهر باشه و دمش به طرف ده باشه بدون که سرش از دمش بهتره و اگر دمش به طرف شهر باشه و سرش به طرف ده باشه از سرش صرف نظر کن و دم رو رها نکن
واقعا این حکایت چقدر زیباست
درباره ی توجه به حضرت حق هستش
سَرِ پرنده=کنایه از ظاهر انسانه
دُم پرنده= کنایه از باطن انسانه
مرغ با پر میپرد تا آشیان ### پَرِ مردم، همت است ای مردمان
شهر=کنایه از عالم الهی
دِه=کنایه از ویران کده ی دنیا
مولوی میگه
اگر کسی ظاهرش به طرف عالم الهی باشه و باطنش به طرف دنیا، پس چنین کسی ظاهرش از باطنش بهتره که به چنین شخصی منافق میگن
و اگر کسی باطنش به سوی عالم باشه و ظاهرش به طرف دنیا چنین کسی وجودی عزیز داره که حتی پیامبران ما بر حسب ظاهر در دنیا به سر میبردند ولی باطنا متصل به عالم الهی بودن
از بیت صدهزاران افرین بر جان او تا اخر این داستان ، مولانا آل محمد و فرزندان حضرت علی را مدح می کند و ارادت خود را به آن ها نشان می دهد . منظور از (خلیفه زادگان مقبل) ، فرزندان حضرت علیست . منبع : شرح مرحوم گولپینارلی بر مثنوی جلد 3
در پاسخ دوست ادیب که فقط ذریه امام علی را از شعر مولانا مستفاد می کند باید توجه ایشان را به بیت های بعدی جلب کنم که می گوید:
گر ز بغداد و هری یا از ریاند
بیمزاج آب و گل نسل ویاند
شاخ گل هر جا که روید هم گلست
خم مل هر جا که جوشد هم ملست
یعنی نسب به خون و ژنتیک نیست(آب و گل) می خواهد از حجازنباشد واهل بغداد ، ری یا هرات باشد چنین انسانی گویی باز هم از پیامبر نسب برده است.به دیگر سخن شاخ گل گل است حتما نباید در باغچه ماباشد تا اورا گل بخوانیم.
سلام
با توجه به محتوای آخر شعر میتوان گفت مقصود از بیت آخر که انجم آن شمس نیز اندر خفاست ، مراد از شمس که وجود نورانی پیغمبر است و خفاش مردمان این دوره ، لکن انجمی که در خفاست و یا به عبارتی غایب شده امام زمان است.