من صمت منکم نجا بد یاسه اش
خامشان را بود کیسه و کاسه اش3811
هر کس سکوت می کرد،قانون صدر جهان این بود که به او بخشش می کرد
مولانا در این تمثیل نظر به این حدیث نبوی دارد:
هر که خموشی گزید رستگار شد.
سکوت در سلوک بسیار رشد دهنده است به گونه ای که گویا به سالک تولد دوباره می دهد.
گفت با صدر جهان چون بستدم؟
ای ببسته بر من ابواب کرم
گفت لیک تا نمردی ای عنود
از جناب من نبردی هیچ جود
سر موتوا قبل موت این بود
کز پس مردن، غنیمت ها رسد
غیر مردن هیچ فرهنگی دگر
در نگیرد با خدای،ای حیله گر3838
گرفتن بخشش فقیه پس از مردن ظاهری از صدر جهان منشا الهامات مولاناست .
و اشاره می کند به حدیث :
"موتوا قبل ان تموتوا " این مردن باعث دریافت جایزه های الهی می شود.
بیت آخر:با خداوند هیچ فرهنگ و هنری غیر از مردن موثر واقع نمی شود .این که از خواسته ها و سوالها و افکار و بالاتر از همه وجود دروغینت بمیری،تو را شایسته پاداش خواهد کرد.
و چه نیکو سروده شاعر عرب:
ای که به معشوق می گویی
من هیچ گناهی ندارم
وجود تو گناهی است
که از هر گناهی بالاتر است
حیله گر اشاره به هر کسی دارد که غیر از مقام فنا را برای رسیدن به خدا اختیار نماید (عقل و نقل و ....)
وآن عنایت هست موقوف ممات
تجربه کردند این ره را ثقات
بلکه مرگش بی عنایت نیز نیست
بیعنایت،هان و هان جایی مایست3841
در پایان مولانا می فرماید :
این مرگ اختیاری و این فنا که باعث دریافت پاداش هست ؛خود موهبت الهی است. (مولانا در طریق سلوک اعتقاد به لطف خداوند دارد)

ادامه دریافت های دفتر ششم مثنوی تا نمردی نبردی

حکایت صدر جهان حاکم بخارا و فقیه1
صدر جهان چشم و چراغ نیازمندان بود و از آنها دستگیری می کرد.
اما احسان او شرط داشت.شرط آن این بود که هر بامداد حاجتمندان بر سر راهش صف کشند و نیاز خود بر زبان نیاورند.تا صدر هر کس را در خورش هدیه لی دهد و اگر کسی زبان به حاجت می گشود ،محروم می شد.
هر روز به گروهی اختصاص داشت مثلا در یک روز بیماران و یک روز بیوگان،سادات و فقیهان.
روزی پیرمردی بی حوصله با شیوه سر و صدا از صدر جهان صله و حاجت خواست.صدر گفت چقدر تو بی شرم هستی.پیر مرد گفت تو از همه بی حیاتری؛زیرا مگر تو نیستی که می خواهی هم دنیا را تصرف کنی و هم آخرت را؟!(با بخشش)
صدر از جواب پیرمردخندید و مال بسیاری به او بخشید.
این تنها کسی بود که با درخواست زبانی از صدر چیزی خواست.
فقیهی در پیروی آن پیرمرد عزم کرد که هر طور شده خارج از نوبت فقیهان از صدر بهره مند شود.
یک روز با سر وصدا ،یک روز با نشستن در صف مریضان،یک روز با پوشاندن چهره خود ،با نشستن در صف بیوه گان با چادری و ... اما صدر در هر بار او را شناخت و چیزی به او نبخشید.
تا این که سراغ کفن دوزی رفت و با او قرار گذاشت که او را در کفنی بپیچد و بر سر راه صدر جهان قرار دهد و خود تماشا کند تا بخشش او را قسمت کنند.
صدر وقتی از آن را گذشت به خیال این که مرده ای است پاره ای زر بر او انداخت.
یک دفعه فقیه از بیم آنکه کفن دوز پیش دستی کند بی درنگ دست از زیر کفن بیرون آورد و طلا را برداشت.
در همین حال سر از زمین بلند کرد به صدر گفت:
دیدی آخر از تو طلا را گرفتم.
صدر گفت :اما تا نمردی نبردی.
کانال و وبلاگ آرامش و پرواز روح
arameshsahafian@