این چه اسراری است نگفتنی که حضرت مولانا در جای جای مثنوی شریف، خود را ملزم به رازداری و خود داری از افشای آنان می داند؟ والله اعلم

ما چو واقف گشته‌ایم از چون و چند
مهر با لب‌های ما بنهاده‌اند
تا نگردد رازهای غیب فاش
تا نگردد منهدم عیش و معاش
​.
فارابی در این رابطه می‌گوید: کسی که به مرتبهٔ اعلای روحانی و معنوی می‌رسد می‌تواند میان روح خویش و عقل فعال جمع کند. یعنی بی واسطه به عقل فعال اتصال یابد و چون عقل فعال از علت اولی فیض می‌گیرد. پس چنین کسی به واسطهٔ عقل فعال از مبدأ اولی (خداوند) فیض خواهد گرفت0
​
​.
بایزید بسطامی: سبحانی ما اعظم شانی
.
جمله معروف «انا الحق» (من حقیقت هستم) که در ادبیات فارسی بارها تکرار شده‌است، از حلاج است. برخی این مسئله را نشانه‌ای از ادعای خدایی کردن حلاج می‌دانند؛ حال آنکه عده‌ای دیگر بر این باورند خدا از طریق حلاج سخن گفته‌است.
از دیگر کلمات حلاج، به‌خوبی این معنا آشکار است که وی به نوعی در این شطح، الهیات صوفیه را از منظر خود خلاصه کرده و آن عبارت‌است از تألیه انسان (انسانِ خدا شده)؛ به این معنا که انسان به مدد ریاضت، در خویش واقعیت صورت الهی را می‌یابد. همان صورت که خداوند آن را هنگام آفرینش بر آدمی افکنده بود.

سوال: اینجا که می گوید تا ندرد پرده غفلت تمام کمی برایم مبهم است. شاعر می گوید اسرار را فاش نکن تا پرده غفلت دریده نشود!؟ به نظرم اینکه پرده غفلت دریده شود امری مطلوب است.

گرامی کاظم
تا ندرد پردهٔ غفلت تمام
درین ماناست که: تا پرده ی غفلت دریده نشود ،
تا نگردد رازهای غیب فاش
تا رازها فاش نگردد
تا نگردد منهدم عیش و معاش
تا از همه ی مادیات چشم پوشی نکنیم
ما همه گوشیم کر شد نقش گوش
ما همه نطقیم لیکن لب خموش
به شرطی سخن می گوئیم و راز ها را بر ملا می کنیم کهپرده ی غفلت را دریده باشیم و غیر او را نبینیم