گنجور

بخش ۲۴ - در بیان آنک هیچ چشم بدی آدمی را چنان مهلک نیست کی چشم پسند خویشتن مگر کی چشم او مبدل شده باشد به نور حق که بی یسمع و بی یبصر و خویشتن او بی‌خویشتن شده

پر طاوست مبین و پای بین
تا که سؤ العین نگشاید کمین
که بلغزد کوه از چشم بدان
یزلقونک از نبی بر خوان بدان
احمد چون کوه لغزید از نظر
در میان راه بی‌گل بی‌مطر
در عجب درماند کین لغزش ز چیست
من نپندارم که این حالت تهیست
تا بیامد آیت و آگاه کرد
کان ز چشم بد رسیدت وز نبرد
گر بدی غیر تو در دم لا شدی
صید چشم و سخرهٔ افنا شدی
لیک آمد عصمتی دامن‌کشان
وین که لغزیدی بد از بهر نشان
عبرتی گیر اندر آن که کن نگاه
برگ خود عرضه مکن ای کم ز کاه

اطلاعات

وزن: فاعلاتن فاعلاتن فاعلن (رمل مسدس محذوف یا وزن مثنوی)
قالب شعری: مثنوی
منبع اولیه: ویکی‌درج

* با انتخاب متن و لمس متن انتخابی می‌توانید آن را در لغتنامهٔ دهخدا جستجو کنید.

برگردان به زبان ساده

پر طاوست مبین و پای بین
تا که سؤ العین نگشاید کمین
هوش مصنوعی: به ظاهر زیبایی‌های یک چیز نپرداز، و تنها به ظواهر بسنده نکن. زیرا ممکن است در زیر این زیبایی‌ها، خطرها و مشکلاتی نهفته باشد که هنوز آشکار نشده‌اند.
که بلغزد کوه از چشم بدان
یزلقونک از نبی بر خوان بدان
هوش مصنوعی: کوه از ترس و وحشت خم می‌شود، اما تو با آرامش و اعتماد به نفس در برابر خطرات قرار می‌گیری.
احمد چون کوه لغزید از نظر
در میان راه بی‌گل بی‌مطر
هوش مصنوعی: احمد در مسیر خود به قدری سقوط کرد که دیگر از دید خارج شد، در حالی که نه گلی داشت و نه بارانی بر او بارید.
در عجب درماند کین لغزش ز چیست
من نپندارم که این حالت تهیست
هوش مصنوعی: در شگفتم که این خطا ناشی از چه چیزی است، من فکر نمی‌کنم که این وضعیت ناشی از بی‌محتوایی باشد.
تا بیامد آیت و آگاه کرد
کان ز چشم بد رسیدت وز نبرد
هوش مصنوعی: وقتی که نشانه‌ای آمد و تو را آگاه کرد که آنچه از چشم بد به تو رسیده، از نبرد است.
گر بدی غیر تو در دم لا شدی
صید چشم و سخرهٔ افنا شدی
هوش مصنوعی: اگر غیر از تو بدی وجود نداشته باشد، در آن صورت تو شکار چشم و هدف نابودی خواهی شد.
لیک آمد عصمتی دامن‌کشان
وین که لغزیدی بد از بهر نشان
هوش مصنوعی: اما عفت و پاکی‌ای آمد و در دامن خود را گرفت و این کسی که به خاطر نشانه‌ای لغزید، به بیراهه رفت.
عبرتی گیر اندر آن که کن نگاه
برگ خود عرضه مکن ای کم ز کاه
هوش مصنوعی: برگ خود را در معرض دید دیگران قرار نده و به خودت نیندیش، چرا که در این دنیا همه چیز می‌تواند زودگذر باشد. به یاد داشته باش که متکی به خودت باشی و از دیگران عبرت بگیر.

حاشیه ها

1400/05/03 05:08
کوروش

پر طاوست مبین و پای بین

تا که سؤ العین نگشاید کمین

آدم باید به معایب خودش توجه داشته باشه نه محاسنش

عاقل اونیه که از شنیدن عیب و ایرادش خوشحال میشه و در صدد رفع اونا برمیاد و به سمت کمال پیش میره

1400/10/23 06:12
قطره

پر طاووس مظهر زیبایی است و پای طاووس زشت است. از آنجا که در مصراع دوم از چشم بد بر حذر داشته منظور این است که زیباییهایت را برای هر کسی نمایان مکن. کل شعر پیامش این است که از چشم بد بترسید. 

1403/06/04 09:09
مسعود نژادحاجی فیروزکوهی

مضمون مستقیم بیت فوق مسئله چشم زخم و تاثیر سوء آن بر طرف مقابل را وارسی نموده است و ساده ترین طریق مقابله با آن کتمان برجستگی ها و موفقیت ها از اشخاص حاسد و بدسگال می باشد. به لحاظ علمی جریان چشم زخم مخلوط با خرافه ها و گزافه های زیادی گردیده اما نفس وجودی آن نفی نمی شود. شأن نزول آیه ۵۱ سوره قلم « و إن یَکاد » مرتبط بر این موضوع بوده و کیفیت دفع آنرا قولاً بیان می نماید. پلوتارک فیلسوف یونانی نیز تلاش مزیدی در ارائه توضیح علمی در خصوص چشم زخم داشته و سرانجام وقوع آنرا که در شدیدترین حالت ممکن مرگ افراد دانسته و حتمی قلمداد نموده است.